Βρήκε «διαμάντια» ο Δημήτρης Δανίκας: Στο Βερολίνο η Ελλάδα θριαμβεύει!

Εκεί που όλα τα 'σκιαζε η  φοβέρα και τα πλάκωνε η σκλαβιά! Εδώ, στο  ηλιόλουστο  Βερολίνο, που η Ψωροκώσταινα ούτε μισή ταινία έχει, ξαφνικά από το πουθενά δύο Ελληνίδες της ξενιτιάς σηκώνουν το τραπέζι και αφήνουν τους πάντες με το στόμα να χάσκει!

«Πόσο είπες; Πενήντα πέντε; Δεν το πιστεύω. Μοιάζεις με κοριτσάκι!». Απέναντί μου η Κανέλλα Τραγουστή. Πασίγνωστη στους εικαστικούς -βερολινέζικους- κύκλους ως Νέλλη. Μόνιμη κάτοικος Βερολίνου εδώ και πολλά, μα πάρα πολλά χρόνια!





«Πάμε» μου λέει «στο Griechische Kulturstifung  να δεις»! Τι είναι αυτό; «Το ελληνικό  ίδρυμα πολιτισμού, που άνοιξε πάλι και που διευθύνεται από την Ελένη Βαροπούλου». Έλα! Την Ελένη την ξέρω από το «Βήμα», όταν έγραφε κριτική θεάτρου (για τους ενδιαφερόμενους που πρόκειται να επισκεφθούν το Βερολίνο μέχρι 13 Μαρτίου, η ακριβής διεύθυνση του  εκθεσιακού χώρου είναι Monbijou platz 12, στην ανατολική πλευρά της πόλης)





Τι ακριβώς να δω; Μια εντυπωσιακή και συναρπαστική έκθεση φωτογραφίας. Με πορτραίτα. Του Θόδωρου Αγγελόπουλου. Του Γουίλεμ Νταφόε. Του Μπρούνο Γκαντς. Του Μισέλ Πικολί. Της Ιρέν Ζακόμπ.





Για να καταλάβετε το πολιτιστικό επίπεδο της Ελλάδας.  Αν η ίδια έκθεση είχε οργανωθεί από   Γαλλίδα και τα ίδια πορτραίτα είχαν φωτογραφηθεί από Γαλλίδα φωτογράφο, ε, τότε ο  γαλλικός Τύπος θα αφιέρωνε σελίδες επί σελίδων. Anyway!



Τι έχει συμβεί; Όταν η Κανέλλα (από Αμαλιάδα  της Ηλείας, να  τα λέμε αυτά εμείς  οι  «άθλιοι» Αμαλιαδαίοι) βρέθηκε στην Αθήνα, τελειόφοιτη της Γαλλικής Φιλολογίας με καλλιτεχνικές ανησυχίες λόγω ιδιοσυγκρασίας και ευάλωτης ευαισθησίας, κατάφερε να βρεθεί τρία βήματα από το γραφείο του Θόδωρου Αγγελόπουλου. Ως γραμματέας παραγωγής της ταινίας «Ταξίδι στα Κύθηρα». Ήταν το 1984.





- Τι σου έμεινε από εκείνη την εμπειρία;

«Ο ανθρώπινος χαρακτήρας του Θόδωρου  Αγγελόπουλου»

- Μα, λένε ότι ήταν κλειστός και απρόσιτος.

«Κουταμάρες. Δεν ξέρουν. Μου μιλούσε  για το  σινεμά, με καθοδηγούσε με σεμνότητα και  χαμηλόφωνα. Ποιος; Ο Αγγελόπουλος! Σε μένα τη μικρή επαρχιωτοπούλα!».



- Τι άλλο;

«Η διακριτικότητα, η ευγένεια και η απέραντη καλοσύνη του Διονύση Παπαγιαννόπουλου (σ.σ. μερικούς μήνες αργότερα από εκείνη τη συνάντηση, "εγκατέλειψε" αυτός ο υπέροχος άνθρωπος και θαυμάσιος κωμικός).



Παρεμπιπτόντως, θυμίζω ότι στα «Κύθηρα» ο αριστερός, εξόριστος Μάνος Κατράκης επιστρέφει και συμφιλιώνεται με το δεξιό αντίπαλό του, Διονύση Παπαγιαννόπουλο!

Αυτή η πρώτη συνάντηση με τον Τεό. Υστερα από 24 χρόνια, δηλαδή το χειμώνα του 2008, επακολουθεί  δεύτερη,  πιο  δημιουργική συνάντηση.  Η Νέλλη αναλαμβάνει από τους  Γερμανούς  παραγωγούς της τελευταίας ταινίας του Θόδωρου, «Η σκόνη του χρόνου», το ρόλο   φωτογράφου στο πλατό. Τι  σημαίνει αυτό; Οτι πρέπει να φωτογραφίζει στιγμιότυπα από τα γυρίσματα. Στιγμιότυπα με τους πρωταγωνιστές και τους συντελεστές.



«Τα γυρίσματα έγιναν Βερολίνο, Κολωνία και Βούπερταλ, στο οποίο εγώ έκανα παράλληλα, κατά τη διάρκεια των διαλειμμάτων, τις καλύτερες φωτογραφίες μου για τη σειρά "Παράθυρα", που ετοιμάζω. Επομένως, αυτή η συνεργασία μου άφησε ως "κληρονομιά" ένα απίστευτο προσωπικό υλικό στο φωτογραφικό μου αρχείο, στο οποίο διαφορετικά δεν θα είχα πρόσβαση»
 




Έτσι, από 19 Ιανουαρίου  μέχρι 7 Μαρτίου,  δηλαδή επί έξι   συνεχείς εβδομάδες, η Νέλλη φωτογράφιζε  αδιάκοπα όλες αυτές τις διασημότητες που είχαν και έχουν στοιχειώσει και ευλογήσει  το  ταλέντο της



«Ο Αγγελόπουλος  στα γυρίσματα  χαρούμενος, ικανοποιημένος, σε πολύ καλή διάθεση. Το πιο εντυπωσιακό ότι ήταν αεικίνητος και μετέδιδε σε όλους ενέργεια και ζωντάνια. Ηξερε από την αρχή τι ήθελε και   ακριβώς αυτό ζητούσε από τους συνεργάτες του. Ο Μισέλ Πικολί  πολύ απλός και με χιούμορ. Ο  Γουίλεμ Νταφόε  καθόλου μα καθόλου ντίβα,  ούτε απόμακρος και απρόσιτος. Και ο Μπρούνο  Γκαντς κάπως αποστασιοποιημένος»

Το αποτέλεσμα αυτών των  συναντήσεων, μέσα από  το μαγικό   φακό της Κανέλλας Τραγουστή, θα μείνει  αξέχαστο στη μνήμη  των επισκεπτών!



«Exotica, Erotica»

Κάποια στιγμή, σε κάποιο  διάλειμμα από την τρελή και ανεξέλεγκτη φρενίτιδα της Μπερλινάλε, το μάτι μου πέφτει στο γαργαλιστικό τίτλο «Exotica erotica». Ετσι, ως «παιδί»  κι εγώ μπήκα στην αίθουσα. Μπας και  δω κάτι ερεθιστικό. Αφού  δεν το είδα στις «πενήντα αποχρώσεις» του... τίποτα,   να το δω σ' αυτό  το φιλμάκι που το υπογράφει η Evagelia  Kranioti. Ετσι είναι γραμμένο το όνομά της. Σίγουρα, είπα από μέσα μου, θα είναι  Ελληνίδα!

Ελα όμως που η παραγωγή είναι γαλλική! Ελα που αυτό το «φιλμάκι» περιλαμβάνεται στις επιλογές του  «Forum νέου κινηματογράφου»! Και άρχισα να  ρωτάω. «Ρε συ, μπας και  ξέρεις κάποια Ευαγγελία Κρανιώτη;» Μούγκα! Μυστήριο η Ευαγγελία





Ετσι, παντελώς «αδιάβαστος»  μπήκα στην αίθουσα. Με την διάθεση να  την κάνω. Αν  δεν  λέει τίποτα, θα  φύγω  στα πρώτα 20 λεπτά.  Στα  φεστιβάλ ο ανταγωνισμός είναι τόσο αδυσώπητος, που έτσι και  η ταινία δεν  λέει,  εσύ την κάνεις  για την επόμενη  σε κάποια δεύτερη, τρίτη, πέμπτη αίθουσα. Πλήθος οι συμμετοχές! Ολοι  οι σκηνοθέτες σε περιμένουν με τα πόδια στο τσιγκέλι!



Οι  αντιδράσεις  μου  όπως   ανακαλύπτω κάποιο άγνωστο και κρυφό αριστούργημα. Στα πρώτα 20  λεπτά  τσιμπιόμουνα.  Στα 40  έχασκα. Στα 60 τα' παιξα. Και στα  70, όταν αυτό το μείγμα  σαρκικού  ρεαλισμού με ριπές  λυρισμού από μετάξι,  ολοκληρώθηκε, σχεδόν πετάχτηκα πάνω  για  χειροκρότημα!



Φανταστείτε,  ο Γερμανός  κολλητός μου Μάρκος Άιχερ από το Μόναχο, που σπανίως  λέει καλή κουβέντα  για κάποια  ταινία,  ήρθε μόνος  του και  μου είπε με ζωηρό   θαυμασμό: «Dimitri  you  should see a masterpiece by a Greek woman».



Το είδα, το είδα. Και πιστεύω ότι  είναι δέκα  φορές καλύτερο από όλες τις  ταινίες της Μπερλινάλε που έχω  δει στο επίσημο πρόγραμμα. Καλύτερο και από την ταινία του Τέρενς Μάλικ με Κρίστιαν Μπέιλ και χίλιες  φορές ανώτερο από το σκουπίδι «Η βασίλισσα της Ερήμου»  με τη Νικόλ Κίντμαν (μια ταινία που  θα ήθελε να είχε κάνει η Αλίκη Βουγιουκλάκη καβάλα σε καμήλα).

«I agree» μου είπε ο Μάρκος. Κι  έτσι ολοκληρώθηκε η  γερμανο-ελληνική συνεργασία!



Η φύση αγριεύει, ηρεμεί, τρέμει, αρπάζει, ορμάει, αγαπάει

Τι είναι αυτό  το «Exotica, erotica»;  Ο καημός  των   ναυτικών. Τα λιμάνια της υφηλίου (κυρίως Λατινικής Αμερικής).  Οι έρωτες  των ναυτικών με «γυναίκες» των λιμανιών. Οι αναμνήσεις τους. Τα σοφά λόγια  ενός Έλληνα καπετάνιου που τ' ακούμε από  Skype. Μια  σοφία που  σε στέλνει  αδιάβαστο. Και πάνω απ' όλα είναι αυτές οι μαγικές, συναρπαστικές,  ολοζώντανες, πρωτότυπες,  εκπληκτικές εικόνες  τοπίων,  καραβιών, καταστρωμάτων, φορτίων, ανθρώπων, προιόντων.  Εικόνες που, αν τις έβλεπε ο  Αντρέι Ταρκόφσκι, θα τις ζήλευε και θα  τις έκλεβε!



Τέτοια οπτική πανδαισία μείγματος  σαρκικής, υγρής, ερωτικής, λυρικής  φωτογραφίας όπου η νεκρή φύση  αγριεύει,  ηρεμεί, τρέμει,  αρπάζει, ορμάει, αγαπάει,  δεν  ξανάγινε από Έλληνα  κινηματογραφιστή!



Τα 'χασα. Και έψαξα. Και την  βρήκα. Κι έτσι γνώρισα την Ευαγγελία Κρανιώτη. Που σπούδασε Νομική στο Αριστοτέλειο. Που το  2001  εγκαταλείπει, οριστικώς, την Αθήνα και μετακομίζει στο Παρίσι. Που σπουδάζει εκεί Εικαστικές Τέχνες και άλλες  εφαρμογές. Και που κάποια στιγμή αποφασίζει να αποτυπώσει σε άλμπουμ  στιγμιότυπα Ελληνίδων υναικών ναυτικών: «Με συγκίνησε αυτή η σχέση  των γυναικών που μιλούσαν για τις άλλες γυναίκες των αντρών τους».



Ετσι  ψευδαίσθηση ότι ο  ναυτικός σύζυγος  είναι πιστός.  Ψευδαίσθηση του ναυτικού συζύγου ότι  αγαπάει μια άλλη γυναίκα σε κάποιο λιμάνι της Υδρογείου. Ψευδαίσθηση αυτής της άλλης  γυναίκας (κατά τεκμήριο  ιερόδουλης)  που  πιστεύει ότι αυτός ο  ναυτικός είναι άντρας της και ίσως  κάποια στιγμή επιστρέψει σ αυτήν: «Πολλά παιδιά έχουν  γεννηθεί απ' αυτές τις ξένες  γυναίκες  των  λιμανιών. Αλλά έτσι είναι η ανθρώπινη φύση. Η ψευδαίσθηση είναι ανθρώπινη».



Κάπως έτσι η  Ευαγγελία (σήμερα μόλις  35  χρόνων) αποφασίζει να  ταξιδέψει σε κείνα τα λιμάνια. Και παίρνει τα  ρίσκα της. Και  χτυπάει πόρτες. Και  βλέπει και κουβεντιάζει μ' αυτές τις ρομαντικές πόρνες: «Με υποδέχτηκαν  γιατί  ήθελαν  να δουν επιτέλους πως είναι μια Ελληνίδα. Αντρες Έλληνες ήξεραν πολλούς. Γυναίκες καμία».



Η συνέχεια ακόμα πιο  συναρπαστική. Η  Ευαγγελία το 2011 αποφασίζει να  μπαρκάρει. Ως μέρος του πληρώματος. Και τα καταφέρνει: «Ευτυχώς πολλές εφοπλιστικές  εταιρείες με διευκόλυναν.  Ετσι έβγαλα το ναυτικό μου  φυλλάδιο και  για τα επόμενα χρόνια  ταξίδευα. Με μια μηχανή  Cannon. Δώδεκα  φορές μπαρκάρισα. Και ταξίδεψα με  όλων των λογιών  τα βαπόρια. Από  τάνκερ μέχρι  φορτηγά».



Απίστευτο! Κι όμως παρά τα ρίσκα που πήρε και όλους τους κινδύνους,  απ' αυτή την μεγαλειώδη,  αλησμόνητη  εμπειρία, εξήλθε ανέπαφη και  «ψηλότερη»... Πολύ ψηλότερη!

Με  450  ώρες ποταμιαίο, κατακλυσμιαίο  υλικό. Που, στο τέλος, και ύστερα  από επίπονη, ασταμάτηση  επεξεργασία  μηνών,  από  τον επιδέξιο  μοντέρ  Γιώργο Λαμπρινό (κι αυτός «Γάλλος»)  στο τέλος έμειναν 73 λεπτά. Αλησμόνητα λεπτά



Ανάμεσά τους  και   εκείνα που αναδεικνύουν μια χιλιανή 70άρα πόρνη με το όνομα Σάντι, να παραληρεί  υπέρ των δασύτριχων, τρυφερών, κατεργαραίων, ερωτικών Ελλήνων ναυτικών. «Ο Γιώργος μου, ο Βάγγος μου, ο Νίκος μου». Και να  λικνίζεται  ακούγοντας το θρυλικό άσμα με τη Μελίνα «και ένα και δύο και  τρία και τέσσερα παιδιά»



Πώς έγινε αυτό το  θαύμα; Μα φυσικά με απεριόριστη πίστη,  άπειρα ρίσκα, ατέρμονη υπομονή και  ατελείωτο  χρόνο. Τα αγαθά κόποις κτώνται. Από  450  λεπτά μόνο τα 73. Μετά από τόσα  χρόνια. Το  βίωμα ραντίζει  σάρκα και  ψυχή. Και από εκεί προκύπτει η Τέχνη.

- Τελικά, Ευαγγελία, τι σου αρέσει πάνω απ' όλα; Ποια η δική σου Ιθάκη;

«Μ' αρέσει να χάνομαι» μου είπε και με τέσσερις λέξεις καθάρισε με όλα!