Η «επίσημη» βράκα

Η ενδυμασία των υπηρετούντων στο υπό σύσταση ελληνικό πολεμικό ναυτικό αμέσως μετά την Επανάσταση και τη δημιουργία αναγνωρισμένου διεθνώς κράτους, ακολούθησε -ελλείψει χρημάτων- τα ενδυματολογικά πρότυπα της αιγαιοπελαγίτικης καθημερινότητας. Στον σχετικό κανονισμό στολών του πολεμικού ναυτικού αναφέρεται πώς κατά το πρώτο διάστημα του ανεξάρτητου εθνικού βίου «τα πληρώματα των Πολεμικών Πλοίων δεν έφεραν στολή. Όλοι, ανεξαρτήτως βαθμού, φορούσαν την παραδοσιακή νησιώτικη φορεσιά, αποτελούμενη από βράκα, κόκκινο φέσι, γιλέκο, ζιπούνι, πουκάμισο, μπλέ.ή κόκκινο ζωνάρι στη μέση, μαύρο μαντήλι στο λαιμό, μακριές κάλτσες, μαύρα μπατάλικα (μισά παπούτσια όπως οι παντόφλες)».

Στα τέλη του 1868 συστήθηκε ένα άγημα με καθήκοντα τόσο στρατιωτικά όσο και «τελετουργικά» που εξελίχθηκε στη σημερινή προεδρική φρουρά. Ως επίσημη ενδυμασία του καθιερώθηκε η ευζωνική στολή και η φουστανέλα. Στα χρόνια που πέρασαν η διαδικασία της ενσωμάτωσης στον εθνικό κορμό νέων εδαφών και οι αλλεπάλληλες πολεμικές περιπέτειες «εφοδίασαν» τη φρουρά με νέες ενδυμασίες. Οι φορεσιές των Μακεδονομάχων, των Βαλκανικών Πολέμων, των Κρητών και των Ποντίων προστέθηκαν, αντικατοπτρίζοντας την επίσημη αντίληψη για κομβικές και βαρύνουσες στον βίο του ελληνικού κράτους ιστορικές στιγμές.
Οι βρακοφόροι της νησιωτικής χώρας εκπροσωπήθηκαν πολύ πρόσφατα με τη δική τους στολή. Η βράκα είναι συνδεδεμένη με τη ναυτική ζωή. Χρηστικό ένδυμα που επινοήθηκε για να διευκολύνει την κίνηση των ανδρών στο κατάστρωμα των πλοίων. Οι πρώτες πληροφορίες πηγάζουν από μεσαιωνικό καλλιγραφημένο χειρόγραφο (Codex Quintus-κώδικας 5) που φέρει τον τίτλο: «Διήγησις εξαίρετος και όντως θαυμασία του κοσμοκράτορος Αλεξάνδρου του βασιλέως» και διασώζεται στο Ελληνικό Ινστιτούτο Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών της Βενετίας.

Η πολύπτυχη βράκα από αδιαβροχοποιημένο μάλλινο, βαμβακερό ή μεταξωτό ύφασμα σε βαθύ κυανό ή μαύρο χρώμα «αρχικώς αναφέρεται ώς κυλόττα ή φελέσσι. Με την πάροδο των ετών μετεξελίχθηκε στην νησιώτικη βράκα ή καραμάνι (ονομασία που οφείλεται στην ουρά του προβάτου, η οποία αναλογικά συμπίπτει με το σχήμα της φουφούλας που εξέχει από το σώμα του ανδρός)» μας πληροφορούν τα Υδραίικα Λαογραφικά Σύμμικτα Ζ΄(Νικόλαος Γ. Χαλιορής, 1931).
Η στήλη ευχαριστεί θερμά την Πολιτιστική Ομάδα «Αρχιπέλαγος» για την παραχώρηση του σχετικού πληροφοριακού υλικού. Η Ομάδα που ειδικεύεται στην παραγωγή οπτικοακουστικού έργου για τη ναυτική ιστορία του Αιγαίου (των Δωδεκανήσων κυρίως) πραγματοποίησε πολυετή έρευνα και ακολούθησε ορισμένη τεκμηριωτική διαδικασία προκειμένου η εν λόγω ενδυμασία να ενταχθεί σε αυτές της προεδρικής φρουράς (χρηματοδότησε δε και τα πρώτα δύο αντίγραφα).