Μελωδίες για τον Νέο Κόσμο

Πώς το αρχείο μιας γειτονιάς μεταμορφώνεται σε μουσική; Και πώς αυτή, με τη σειρά της, αντανακλά την ιστορία και την ουσία της γειτονιάς; Το νέο μουσικό πείραμα της Στέγης προ(σ)καλεί την ομάδα «Όχι Παίζουμε» και το μουσικό σύνολο ARTéfacts στις 26 και 27 Μαΐου να αφηγηθούν τις απαντήσεις στο «Μουσική για τον Νέο Κόσμο».

Πεδίο εντατικής έρευνας και καλλιτεχνικής δράσης της ομάδας Όχι Παίζουμε και του UrbanDig Project, το Δουργούτι (όπως ήταν παλαιότερα η ονομασία της γειτονιάς του Νέου Κόσμου) αποτέλεσε τα τελευταία χρόνια το αντικείμενο μιας αισθητικής, ιστορικής και αισθητηριακής χαρτογράφησης, η οποία οδήγησε στη δημιουργία ενός ζωντανού και πλούσιου πολιτισμικού αρχείου. Για τη συγκεκριμένη συναυλία, οι ομάδες που συγκροτήθηκαν και συνεργάστηκαν για τους σκοπούς της χαρτογράφησης επεξεργάζονται εκ νέου το υλικό του αρχείου για να δημιουργήσουν πέντε δραματοποιημένες διαδρομές στο χώρο και στο αρχείο του Δουργουτίου. Αυτές οι διαδρομές είναι τα “libretti” που παραδόθηκαν στους συνθέτες Δημήτρη Ανδρικόπουλο, Παναγιώτη Κόκορα, Γιάννη Κυριακίδη, Εσθήρ Λέμη, Νικόλα Τζώρτζη για τη δημιουργία ισάριθμων μουσικών έργων, τα οποία καλείται να ερμηνεύσει το σύνολο σύγχρονης μουσικής ARTéfacts.



Ο Θοδωρής Βαζάκας, μέλος του μουσικού συνόλου, λέει σχετικά: «Η μεταφορά ενός πολύ πλούσιου αρχείου σε μουσική τέχνη είναι η μεγαλύτερη πρόκληση του πρότζεκτ και αφορά κυρίως τους συνθέτες. Για εμάς, τους ARTéfacts, αποτελεί μια εξέλιξη της ιδέας του “Thiva Km102”. Πολυπλοκότερο και πιο απαιτητικό σε όλα τα επίπεδα, μας έχει ήδη προσφέρει την δυνατότητα για νέες, πολύ ενδιαφέρουσες συνεργασίες. Περιμένουμε με μεγάλη ανυπομονησία τις συνθέσεις, τη συνάντηση με τη δική μας ερμηνευτική πρόκληση».

Τις ημέρες της συναυλίας η ομάδα Όχι Παίζουμε θα επιμεληθεί και θα υλοποιήσει μια έκθεση παρουσίασης του παραγόμενου υλικού εντός της Στέγης, που θα περιλαμβάνει την εμπειρία της εικονικής πλοήγησης στο Δουργούτι με τη βοήθεια της ψηφιακής εφαρμογής ξενάγησης cliomuseapp. Επίσης, θα πραγματοποιήσει και μια νέα χορευτική περφόρμανς στους δρόμους του Νέου Κόσμου, εμπνευσμένη από τη σύμπραξη αυτή, προσφέροντας στη γειτονιά μια νέα επιτόπια καλλιτεχνική εμπειρία.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

Δημήτρης Ανδρικόπουλος - Σε λίγο είναι που ο αέρας θα γίνει πιο ψυχρός...
(Για σαξόφωνο, κλαρινέτο, δύο εκτελεστές κρουστών, βιολί, βιόλα και αφηγητή)

Δουργούτι: μια γειτονιά με μεγάλη ποικιλομορφία εικόνων και ιστοριών, μια γειτονιά όπου η διαφορετικότητα και η συνύπαρξη μέσα σε αυτήν ήταν και είναι ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά της. Αυτή η περιγραφή της διαφορετικότητας είναι ένα από τα στοιχεία που μπορούμε να διακρίνουμε μέσα στα κείμενα του UrbanDig Project, κείμενα που αποτέλεσαν τη βάση για το Σε λίγο είναι που ο αέρας θα γίνει πιο ψυχρός...

Ο αφηγητής, από τη μια μεριά, και το ARTéfacts ensemble, από την άλλη, μπλέκουν σε ένα παιχνίδι περιγραφής εικόνων και καταστάσεων, ένα παιχνίδι που επιδιώκει να αντικατοπτρίσει την ποιητική της γειτονιάς και των ανθρώπων της.

Εσθήρ Λέμη - Πρόσωπον: 61° Βόρεια
(Για σαξόφωνο, κλαρινέτο, τρεις εκτελεστές κρουστών, βιολί, βιόλα και αφηγητή)

«Έναν εφηβικό χειμώνα, επέστρεφα με τους συνομήλικους φίλους μου αργά τη νύχτα, όταν ο Δ. αγκάλιασε έναν εγκαταλελειμμένο ψύκτη νερού. Ο Δ. στάθηκε στη στιγμή αυτή, εξερευνώντας το στρεβλωμένο και παραπεταμένο αντικείμενο σαν να ήταν ένα ιερό κρουστό. Συγχρονίσαμε το ρυθμό μας και οι άλλοι δυο φίλοι, ανακαλύπτοντας ήχους, και θυμάμαι τον Σ. να μου λέει χτυπώντας ρυθμικά τη φιάλη: “Ο ψύκτης είναι ένα απίστευτο μουσικό κρουστό. Να γράψεις μουσική μια μέρα γι’ αυτό”. 

»Το “Πρόσωπον: 61° Βόρεια” εμπεριέχει και ένα παιχνίδι ενηλικίωσης μέσα από τη μουσική εκπαίδευση. Είναι δέκα λεπτά αφιερωμένα στην ευρηματική εξέλιξη της σύνθεσης ως κατασκευής μιας άυλης αποσκευής και περιουσίας, καθώς και στην οπτική της γραμμικής εξέλιξης της ζωής - σαν ένα παιχνίδι jenga. Η μουσική προστατεύει, σε μια διασπορά, τη συνεργία».

Νικόλας Τζώρτζης - Treillis
(Για σαξόφωνο, κλαρινέτο, δύο εκτελεστές κρουστών, βιολί, βιόλα)

Το έργο Treillis (φράχτες) μπορεί καταρχήν να θεωρηθεί ντοκιμαντέρ, μια φαντασιακή περιπλάνηση στο Δουργούτι μέσα στο χρόνο, που προσπαθεί να αποτυπώσει την εξέλιξη της γειτονιάς αυτής. Αρχικά, οι ήχοι είναι εξαιρετικά εύθραυστοι, όπως ακριβώς ήταν και οι πρώτες παράγκες τη δεκαετία του 1920. Στην πορεία, η μουσική γίνεται πιο συμπαγής, πιο πυκνή και πιο θορυβώδης, ακολουθώντας πορεία αντίστοιχη με αυτήν της αστικής ανάπτυξης. Στα πλαίσια της λογικής του ντοκιμαντέρ, ακούμε μαρτυρίες ανθρώπων οι οποίοι έζησαν ή ζουν στο Δουργούτι, που δίνουν ένα στίγμα για τη σχέση των κατοίκων με την πόλη. Εσωστρεφές, με έμφαση στην ιδέα της περιστροφής, το έργο θέλει να δημιουργήσει την αίσθηση μιας ενέργειας καταδικασμένης εντός σαφώς προκαθορισμένων ορίων, χωρίς τη δυνατότητα εκτόνωσης ή διαφυγής.

Παναγιώτης Κόκορας - Asphyxia
(Για σαξόφωνο, κλαρινέτο, δύο εκτελεστές κρουστών, βιολί, βιόλα)

Το έργο Asphyxia είναι μια ηχοσύνθεση, όπου ο κλασικός ήχος των οργάνων, η νότα ή το μέτρο, είναι ένα μικρό υποσύνολο του όλου. Ο ήχος είναι η μουσική· οργανωμένος από τη φύση του, συνιστά τόσο το μικρόκοσμο, όσο και το μακρόκοσμο του έργου. Το έργο χαρακτηρίζεται από ένα υπερ-ιδιωματικό γράψιμο που ξεπερνά τα στερεότυπα της κλασικής οργανικής γραφής και εκτέλεσης, όμως παραμένει βαθιά συνδεδεμένο με το ηχητικό δυναμικό του κάθε οργάνου. Τόσο το κλαρινέτο, όσο και το σαξόφωνο χρησιμοποιούν ένα συνθετικό καλάμι που αναπτύχθηκε από τον συνθέτη, τα κρουστά εξελίσσουν μια δεξιοτεχνία σε διάφορα ηχητικά αξεσουάρ κυνηγιού, μεταξύ άλλων, ενώ τα έγχορδα παίζουν σε προετοιμασμένα όργανα με ασυνήθιστο κούρδισμα. Ο κάθε ήχος μπορεί να σχετίζεται με άλλους ήχους, μέσα ή έξω από το έργο, αλλά ταυτόχρονα είναι μια αυτόνομη και ανεξάρτητη οντότητα. Κάθε ήχος, από μόνος του, φέρει τα δικά του ακουστικά χαρακτηριστικά, νόημα, κίνηση, συναίσθημα και συνειρμούς. Η ηχητική μνήμη δεν βιώνεται ως στιγμή, αλλά ως αισθητηριακά πακέτα, και η εμπειρία δεν είναι πλέον διαδοχική, αλλά διαχέεται σε μια ολιστική αίσθηση.
 
Γιάννης Κυριακίδης - The Musicians of Dourgouti
(Για σαξόφωνο, κλαρινέτο, μαρίμπα, πιάνο, βιολί, βιόλα, προηχογραφημένο υλικό και προβαλλόμενο κείμενο)

Η σύνθεση βασίζεται στη μεταγραφή μιας συνέντευξης ενός κατοίκου του Νέου Κόσμου, του Ιωσήφ Γκεβονίου, όπως καταγράφηκε από τον Γιώργο Σαχίνη. Στη συνέντευξη, στην αρχή της οποίας ο ίδιος τραγουδάει ένα διάσημο παλιό τουρκικό τραγούδι, το “Bekledim De Gelmedim” του Yesari Asım Arsoy, δίνει μια περιγραφή για τη μουσική ζωή και τους πολλούς μουσικούς που συναντούσε στις δεκαετίες του 1950 και του 1960, οι οποίοι ζούσαν στο Δουργούτι. Δίνει επίσης μια ιδέα της πολυπολιτισμικότητας και του ρόλου που έπαιζε η μουσική στην καθημερινή ζωή εκεί. Στο κομμάτι, η φωνή της ομιλίας, αν και δεν ακούγεται ποτέ άμεσα, μεταφράζεται σε μουσικό υλικό.

Info
Στέγη Ιδρύματος Ωνάση, Μικρή Σκηνή
Συγγρού 107, Αθήνα
Ημερομηνίες και ώρες: 26 και 27 Μαΐου στις 21.00
Τηλέφωνο επικοινωνίας: 210 900 5800