Η καιόμενη βάτος του έρωτα

«Ότι κραταιά ως Θάνατος Αγάπη, σκληρός ως Άδης Ζήλος». Η φωνή της Φλέρυ Νταντωνάκη -αλλά και του Δημήτρη Ψαριανού- στο εμβληματικό έργο του Μάνου Χατζιδάκι «Μεγάλος Ερωτικός» ακόμη βρίσκεται στα αυτιά μας και στη μνήμη μας και ας έχει περάσει σχεδόν μισός αιώνας. Το 1972 ο Χατζιδάκις ανάμεσα στα τραγούδια του δίσκου «Μεγάλος Ερωτικός» τοποθετεί και το «Κραταιά ως Θάνατος Αγάπη» με στίχους παρμένους από το Άσμα Ασμάτων. Οι νεότεροι γνώρισαν το Άσμα Ασμάτων -ένα από τα 49 βιβλία του κανόνα της Παλαιάς Διαθήκης- από την μελοποίηση του Χατζιδάκι, αλλά και τη μεταγραφή του Γιώργου Σεφέρη (Άσμα Ασμάτων, Μαζί με το κείμενο των Εβδομήκοντα, μεταγραφή: Γιώργος Σεφέρης, επιμέλεια: Γ. Π. Σαββίδης, Ίκαρος, 2005). Με το Άσμα Ασμάτων και την απόδοση του στη νεοελληνική γλώσσα έχουν ασχοληθεί και ο Μιχάλης Γκανάς, ο Λευτέρης Παπαδόπουλος και ο Γιοσέφ Ελιγιά. Το 2015 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Gutenberg-Γιώργος & Κώστας Δαρδανός η μελέτη της Κίρκης Κεφαλέα «Κραταιά ως θάνατος αγάπη-Το Άσμα Ασμάτων στη νεοελληνική λογοτεχνία», ενώ ένα χρόνο αργότερα επανεκδίδεται από τις εκδόσεις Ίκαρος το παλαιότερο έργο του Χρήστου Γιανναρά, το «Σχόλιο στο Άσμα Ασμάτων». 

Πριν από λίγες μέρες κυκλοφόρησε και αναμένεται στις προθήκες και τους πάγκους των βιβλιοπωλείων μια νέα έκδοση, αυτή τη φορά από την Εστία. Πρόκειται για την πρόταση που μας παραθέτει ο 39χρονος συγγραφέας Χαράλαμπος Μαγουλάς. Ο ίδιος -σπούδασε Φιλοσοφία και Κοινωνιολογία στην Αθήνα και Επιστήμες της Γλώσσας στη Γαλλία- έχει εκδώσει τη συλλογή χαϊκού με τίτλο «Ψυχιατρικές σημειώσεις: περίπτωση δ. δ.» (Εκδ. Εξάρχεια, 2013) και το μυθιστόρημα «Ο πίνακας και ο καθρέφτης» (Εστία, 2014). 

Στην έκδοση της Εστίας ο Χαράλαμπος Μαγουλάς πέρα από την μετάφραση έχει την ευθύνη και του προλόγου, της εισαγωγής και των σχολίων. «Το Άσμα Ασμάτων», όπως επισημαίνει ο συγγραφέας, «είναι η καιόμενη βάτος του έρωτα· φλέγεται, αλλά δεν απανθρακώνεται». 

Σύμφωνα με τον συγγραφέα: «Το Άσμα Ασμάτων είναι το πιο εξαίσιο ερωτικό ποίημα που γράφτηκε ποτέ· ο Γκαίτε το ονόμασε “το πιο θεϊκό απ’ όλα τα ερωτικά τραγούδια”. Είναι μία περίφημη ανταλλαγή φιλοφρονήσεων ανάμεσα σ’ ένα ζευγάρι, απ’ άκρη σ’ άκρη, μία αμιγής έκφραση και πρόκληση ερωτικού πόθου, μία αδιάλειπτη παράθεση μεταφορών, οι οποίες συγκινούν με τη διεισδυτικότητα των αναλογιών που ενεργοποιούν και την ποιητικότητα των λέξεων που επιστρατεύουν: μόνο ένα ερωτευμένο κεφάλι θα μπορούσε να τις γεννήσει.

»Το Άσμα Ασμάτων είναι το πιο σκοτεινό βιβλίο στη Βίβλο· ο Ωριγένης και ο Άγιος Ιερώνυμος παραθέτουν μία εβραϊκή ρήση που λέει ότι δεν θα πρέπει να διαβαστεί από κανέναν που είναι κάτω από τριάντα ετών. Κανένα βιβλίο στην Παλαιά Διαθήκη και ίσως σε ολόκληρη τη Βίβλο δεν έλαβε με το πέρασμα των αιώνων τόσες ερμηνείες και, όμως, παρ’ όλη την προσοχή της οποίας έτυχε από σχολιαστές και θεολόγους, δεν έγινε ποτέ ευρέως αποδεκτό για δημόσια ή ιδιωτική ανάγνωση, ή για λεπτομερή ανάλυσή του από άμβωνα».