18+1 Στιγμιότυπα του 19ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης
18+1 Στιγμιότυπα του 19ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης
Τι κρατήσαμε από το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ που έριξε αυλαία χθες, Κυριακή
Σε ένα φεστιβάλ, ξεχωριστή θέση έχουν πάντα οι τελετές έναρξης και λήξης. Φέτος επιλέχθηκαν αντίστοιχα, το ντοκιμαντέρ για τους Ρόλινγκ Στόουνς και η «Αυτοκρατορία Ονείρων», που κέρδισε το Βραβείο της κριτικής επιτροπής στο τέλος. Πλήθος κόσμου γέμισε ασφυκτικά την κεντρική αίθουσα του Ολύμπιον, καλωσορίζοντας το πολιτιστικό event στις 3 του Μάρτη και αποχαιρετώντας το δέκα ημέρες μετά, στις 12, Κυριακή βραδάκι. Αυτό ήταν το πρώτο μας στιγμιότυπο από το 19ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, το οποίο ολοκληρώθηκε χθες, Κυριακή 12 Μαρτίου. Ας δούμε και τα υπόλοιπα της λίστας μας.
18) Παρακολουθήσαμε το «Νόθο παιδί» (Κνούτε Βέστερ). Είδαμε τον αγώνα του ανθρώπου να επιβιώσει παρά τις δυσκολίες που τον συνόδευαν από τη γέννησή του. Βρισκόμαστε στο 1909, στη μη δημοκρατική Σουηδία. Μία ανύπαντρη γυναίκα φέρνει στο κόσμο ένα κοριτσάκι. Η λαϊκή κατακραυγή τεράστια. Η γυναίκα βρίσκεται στον δρόμο με ένα μωρό στην αγκαλιά. Ψάχνει τρόπο να σώσει τον καρπό της. Τίθενται όμως και οι δύο στο περιθώριο. Η ζωή τής επιφυλάσσει ένα πολύ άσχημο παιχνίδι. Τελικά, το μικρό παιδάκι μεγαλώνει και γίνεται μία σπουδαία προσωπικότητα που μάχεται για τα δικαιώματα των γυναικών. Όλα τα παραπάνω εξιστορούνται μέσα από εξαιρετικά σκίτσα και ζωγραφιές του εγγονού της πρωταγωνίστριας. Συντηρητικές, σκληρές κοινωνίες, έτοιμες να κατασπαράξουν τον αδύναμο, για να νιώσουν οι ίδιες πιο δυνατές.
17) Με το Βραβείο Κοινού Πίτερ Ουιντόνικ τιμήθηκε το «Πουθενά να κρυφτείς» του Ζαραντάστ Άχμεντ. Tο πιο σκληρό, το πιο κυνικό θέαμα που αντικρίσαμε στη μεγάλη οθόνη αυτές τις ημέρες. “Eλπίζω να επιβιώσετε‘, ακούστηκε να λέει ο σκηνοθέτης - και όχι άδικα. Μεταφερόμαστε στο Ιράκ, αμέσως μετά την αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων το 2011. Έρημος, λειψυδρία κι όμως ακόμα κάποιοι μάχονται εθελοντικά για να σώσουν τους συνανθρώπους τους. Δεν έχουν γίνει κτήνη μέσα στη δίνη του πολέμου. Την ίδια στιγμή, πραγματοποιούνται συνεχείς συρράξεις μεταξύ του Ισλαμικού Κράτους και διάφορων ιρακινών παραστρατιωτικών οργανώσεων. H κοινωνία, ένα καζάνι που βράζει. Ο Νόρι βρίσκεται παγιδευμένος μέσα στην παραπάνω κατάσταση. Αναζητά ασφάλεια γι΄αυτόν και την οικογένειά του. Στο τέλος όμως, «η θέληση της δημιουργίας θα νικήσει τις δυνάμεις καταστροφής. Αυτός είναι ο νόμος της ζωής».
16) Oι τοίχοι στο Ιράν γράφουν τη δική τους ιστορία. Στο «Γράφοντας πάνω στην πόλη», ο Κεϊουάν Καριμί διαβάζει τις τοιχογραφίες και δίνει ένα μάθημα για τη δύναμη του λαού σε εποχές κρίσης. Πάθος, επαναστάσεις, αντίσταση στην πολύχρωμη Τεχεράνη. Η εξέλιξη του γκραφίτι στο πέρασμα των χρόνων, σε ένα όμορφο ταξίδι, διάρκειας περίπου μίας ώρας. Μετά το “Salesman” του Φαραντί και το περσινό «Τάξι» του Παναχί, ακόμα μία σπουδαία δουλειά του ιρανικού κινηματογράφου.
15) To ευαίσθητο θέμα της εποίκησης στα κατεχόμενα εδάφη της Δυτικής Όχθης, είδαμε στο “The settlers” του Σιμόν Ντοτάν. Λίγο έξω από τα σύνορα του Ισραήλ, άνθρωποι αναζητούν καλύτερες συνθήκες ζωής. Η πράσινη γραμμή αποτελεί ένα ψυχολογικό όριο. Μία ιστορική αφήγηση που εξηγεί πώς φτάσαμε στο σήμερα. Με άρμα τη θρησκεία, εθνικιστικές βλέψεις παίρνουν σάρκα και οστά και αναζητείται μια λύση ώστε να πάψει πια ο κύκλος αίματος. Παλαιστίνιοι και Ισραηλινοί, θύματα συνθηκών που υπογράφηκαν διεθνώς, αλλά οι όροι τους δεν τηρήθηκαν και δεν τηρούνται.
14) Μεταφερόμαστε στην Ασία και την «Πλαστική Κίνα». Μία χώρα τεράστιων αντιθέσεων. Από τη μία, ισχυρή οικονομία σε επίπεδο ηγεσίας κι από την άλλη, άνθρωποι που ζουν στα όρια της ανέχειας, ψάχνοντας στα σκουπίδια για λίγο πλαστικό, ώστε να το δώσουν για ανακύκλωση και να εξασφαλίσουν την επιβίωση. Η 11χρονη, Γι-Τζιε ονειρεύεται να πάει σχολείο. Δεν έχει όμως την οικονομική δυνατότητα. Είναι η πρωταγωνίστρια, η τραγική φιγούρα. Αυτή είναι η εικόνα της Κίνας, μία πλαστική χώρα, που το φαίνεσθαι, προσπαθεί να καλύψει το είναι.
13) Από την αναφορά μας δεν θα μπορούσε να λείπει κι ο Δομήνικος Ιγνατιάδης. Το “Village Potemkin” μας διηγείται τις εμπειρίες πρώην χρηστών ουσιών. Το προβληματικό οικογενειακό περιβάλλον, η έλλειψη ενδιαφερόντων, κάποιες απογοητεύσεις, οδηγούν συχνά άτομα, με χαμηλή αυτοεκτίμηση στον λάθος δρόμο, σε αυτόν του αργού και επώδυνου θανάτου. Οι ψευδαισθήσεις της ασφάλειας, της ανακούφισης, στην αρχή ξεγελούν. Ο κρατικός μηχανισμός τους αντιμετωπίζει σαν απόκληρους. Ο αγώνας προς την ελευθερία είναι σκληρός. Με αυτογνωσία και επαναπροσδιορισμό των αξιών και της αντίληψης για τη ζωή έρχεται η πολυπόθητη αλλαγή, μαθαίνεις να αγαπάς τον εαυτό σου. Σπουδαία δουλειά, πολύτιμη στις μέρες μας.
12) Ένα διάλειμμα από τις ταινίες, να μιλήσουμε λίγο για τον καιρό. Το Φεστιβάλ ξεκίνησε ιδανικά. Μέχρι και το πρώτο σαββατοκύριακο όλα ήταν ιδανικά. Μετά, δυστυχώς, μας τα χάλασε: συνεχείς βροχοπτώσεις, κρύο, άνεμοι, αλλά έτσι είναι η άνοιξη. Την τελευταία ημέρα και πάλι ο ήλιος έκανε την εμφάνισή του, αλλά το βράδυ στο πάρτι πήγαμε και πάλι με κουκούλες και ομπρέλες. Ο κόσμος δεν έχασε στιγμή το κέφι του και προσαρμόστηκε στα δεδομένα, απολαμβάνοντας τη διοργάνωση.
11) Ξεχωριστή θέση κέρδισαν, τα «Άλλα παιδιά» του Πάμπλο Ντε Λα Τσίκα. Ένα από τα καλύτερα ντοκιμαντέρ, που ελάχιστοι είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν, το Σάββατο το πρωί (12:00) στο Ολύμπιον, στο πλαίσιο της δράσης Σινεμά για Παιδιά. Βρισκόμαστε στην Ουγκάντα. Εκατοντάδες παιδιά παίζουν ποδόσφαιρο κάθε μέρα και κάνουν όνειρα για ένα καλύτερο αύριο. Η ενασχόληση με τον αθλητισμό είναι η μοναδική διέξοδος να τους δώσει υποτροφίες, ώστε να καταφέρουν να φοιτήσουν σε σχολεία και να διεκδικήσουν την ευκαιρία για το μέλλον. Ο βασικός μας πρωταγωνιστής είναι ο Μπουμπίρου Ρίγκαν, ένα πανέξυπνο παιδί. Όλα αυτά με φόντο μία τοξική χωματερή και στο βάθος το στάδιο όπου αγωνίζεται το αντιπροσωπευτικό συγκρότημα της χώρας. Είναι μεγάλη ανάγκη να προβληθεί το ζήτημα και να βρεθεί επιτέλους μία λύση, ώστε και αυτά τα παιδιά, να μην είναι πλέον τα «άλλα παιδιά» του τρίτου κόσμου, αλλά ισότιμα μέλη μίας οικουμενικής κοινότητας.
10) Την 1η Αυγούστου 1966 στην Πανεπιστημιούπολη του Τέξας συνέβη ένα γεγονός που σημάδεψε την ιστορία. Ένας πυροβολισμός σχίζει τον αιθέρα. Άτομα σωριάζονται στον προαύλιο χώρο. Τρόμος. Θάνατος, δίχως έλεος. Πάνω από 90 λεπτά επίγειας κόλασης. O Tower Texas Sniper (Τσαρλς Γουίτμαν) πέφτει νεκρός από τα πυρά ηρωικών αστυνομικών. Τι άφησε όμως πίσω της αυτή η μέρα; Δεκαέξι νεκρούς, δεκάδες τραυματίες και ένα έθνος συγκλονισμένο. Και το χειρότερο; Οι πολίτες παραμένουν σιωπηλοί και αυτό γίνεται όταν ο πολιτισμός καταρρέει. Αυτός είναι ο «Πύργος» του Κιθ Μέιτλαντ, που καταδεικνύει με τον πλέον εμφατικό τρόπο πως η σκοτεινή πλευρά ενός ανθρώπου που τυφλώθηκε από το μίσος έφερε στην επιφάνεια το μεγαλείο και τη φωτεινή πλευρά τόσων άλλων. Κι αυτό είναι το αισιόδοξο μήνυμα μίας τραγωδίας.
9) Ένα από τα τιμώμενα πρόσωπα ήταν ο Ουκρανός Βιτάλι Μάνσκι. Ένας πολυσχιδής δημιουργός, που δεν φοβήθηκε να ταξιδέψει μέχρι τη Βόρεια Κορέα για να καταδείξει τις αντιξοότητες της καθημερινής ζωής. «Τα γυρίσματα προφανώς κι ήταν δύσκολα, μας έλεγχαν ακόμα κι όταν πηγαίναμε στην τουαλέτα», τονίζει χαρακτηριστικά. Παρακολουθώντας το φιλμ, πραγματικά ο όρος «πλύση εγκεφάλου» γυρίζει όσο κανένας άλλος στο μυαλό μας. Καλλιεργείται ένα τεχνητό μίσος προς όλους τους υπόλοιπους και κυριαρχεί μονάχα η μορφή του μεγάλου ηγέτη, Κιμ Γιονγκ Ουν, που λατρεύεται σαν θεός. Δημιουργία μίας μάζας, απόλυτα κατευθυνόμενης, χωρίς οι άνθρωποι να έχουν τη δυνατότητα καλλιέργειας κριτικής σκέψης. Ίσως η πιο ισχυρή χούντα του κόσμου, με τον πατριωτισμό να κυριαρχεί. Στα αξιοσημείωτα και το soundtrack, με το οποίο επιλέγει να δέσει τις εικόνες ο δημιουργός.
8) Πάμε να δούμε τα Βραβεία του Φεστιβάλ. Ο Χρυσός Αλέξανδρος δόθηκε στην «Αυτοκρατορία ονείρων» του Ντέιβιντ Μπόρενσταΐν. Το Ειδικό Βραβείο της Επιτροπής στις «Μηχανές» του Ραχούλ Τζέιν. Νικητές επίσης το «Πού είσαι Σινγκάλ;», To "Ι am not your negro" (Βραβείο Διεθνούς Αμνηστίας), το «Μέρες λίμνης» της Πανδώρας Μουρίκη, το “Village Potemkin” του Δ. Ιγνατιάδη (ΠΕΚΚ), ενώ το κοινό επέλεξε, τις «Στρίγγλες» του Άγγελου Κοβότσου, το «Πουθενά να κρυφτείς» (Βραβείο Κοινού Πίτερ Ουιντόνικ), τον «Γυάλινο Δράκο» της Κωνσταντίνας Ουρούμη και «Τα μαλλιά του Αμάντ» σε σκηνοθεσία Σούζαν Κένεν.
7) Τα βραβεία μας δίνουν την ιδανική πάσα, να πάμε στις «Μηχανές» και την Ινδία. Μία συναρπαστική ματιά στα άδυτα ενός εργοστασίου κλωστουφαντουργίας μας δίνει να καταλάβουμε τις συνθήκες εργασίας και εκμετάλλευσης κάποιων ανθρώπων, προκειμένου οι εργοδότες τους να αποκομίσουν τεράστιο κέρδος. Στα έγκατα του εργοστασίου άνθρωποι εξουθενωμένοι, περικυκλωμένοι από τον φόβο. Δεν έχουν ούτε επιλογή ούτε όνειρα. Η πρώτη σκηνή είναι ενδεικτική. Για δέκα περίπου λεπτά, απουσία φωνής. Ακούγονται μόνο οι μηχανές. Ένας αγώνας επιβίωσης μέσα σε πρωτοφανείς κακουχίες και κινδύνους. Από τη μία υπάρχει ο τρόμος της εξόντωσης, είτε άμεσα είτε μέσω της απόλυσης, που θα τους οδηγήσει στον δρόμο και στην εξαθλίωση, από την άλλη η έλλειψη ενότητας των εργατών. Η κάμερα του Ραχούλ Τζέιν διεισδύει στα καζάνια της επίγειας κόλασης. «Τι είναι άραγε η φτώχεια: Βασανιστήριο».
6) Συνηθίζεται σε ένα Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ τις περισσότερες ταινίες να μην τις γνωρίζουμε. Επιλέγουμε με το ένστικτο και με βάση την υπόθεση ή τον σκηνοθέτη, που τυχαίνει να ξέρουμε από προγενέστερη δουλειά του. Εξαίρεση σε αυτόν τον κανόνα αποτελεί το "Ι am not your negro" του Ράουλ Πεκ, που έφτασε μέχρι την τελική πεντάδα των φετινών Όσκαρ και εστιάζει στην ιστορία των Αφροαμερικανών. Βασίζεται εξ ολοκλήρου στα λόγια του συγγραφέα Τζέιμς Μπόλντουιν (1924-1987). Γίνεται λόγος για τους τραγικούς θανάτους των ηγετών του σπουδαίου κινήματος για τα πολιτικά, Μάλκομ Εξ, Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και Μέντγκαρ Έβερτς και καταδεικνύεται η εξέλιξη κι η σκληρή πραγματικότητα, όσον αφορά την αντιμετώπιση των μαύρων διαχρονικά στην Αμερική. Ρώτησε άραγε κανένας, πώς έφτασαν αυτοί οι άνθρωποι εκεί; Αν το ήθελαν πραγματικά; Τι αγώνα έκαναν για να επιβιώσουν και να αφομοιωθούν;
5) Και μένουμε στην Αμερική και το, “Houston, we have a problem", που και στις δύο προβολές ήταν sold out. Ο μηχανισμός των Αμερικάνων που θέλουν να έχουν πάντα και παντού το πάνω χέρι. Ο τρόπος, που έφτασαν στο διάστημα, ύστερα από πολλές αποτυχημένες προσπάθειες. Πώς ήρθε η διάλυση της κραταιάς Γιουγκοσλαβίας μετά τον θάνατο του Τίτο, πώς νωρίτερα είχε δολοφονηθεί ο Κένεντι και πώς ο Κλίντον εκδικήθηκε. Ένας κύκλος με θύματα αθώους ανθρώπους στον βωμό συμφερόντων και πολιτικών. Απλό, λιτό, δίνει ένα μήνυμα για τον κόσμο στον οποίο μεγαλώνουμε, εκεί όπου το μεγάλο ψάρι τρώει το μικρό.
4) Πριν από λίγους μήνες, ο ριζοσπάστης ουμανιστής Τζον Μπέρτζερ έφυγε από τη ζωή. Το Φεστιβάλ τίμησε τη μνήμη του με ένα εξαιρετικό αφιέρωμα και μία έκθεση, που παραμένει ανοιχτή για το κοινό στο Λιμάνι της Θεσσαλονίκης. Παρακολουθήσαμε την ταινία «Οι εποχές στο Κενσί: Τέσσερα πορτρέτα του Τζον Μπέρτζερ», ώστε να ανακαλύψουμε το μεγαλείο της ψυχής και του μυαλού αυτού του ανθρώπου, μέσα από μαρτυρίες ανθρώπων που τον έζησαν. Πλήθος κόσμου βρίσκεται καθημερινά και κοιτάει τους πίνακές του, τα βιβλία του. Η κόρη του βρέθηκε στην προβολή και μας μίλησε για τον πατέρα της. Μας εξήγησε και την ιδιαίτερή του σχέση με την Ελλάδα. «Η άνοιξη είναι ουτοπία κι η πολιτική είναι άνοιξη».
3) Οι συνέπειες του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου κατατρέχουν τους ανθρώπους ακόμα και σήμερα. Στο πλαίσιο της ενότητας για τις Μειονότητες παρακολουθήσαμε το «Μία τρύπα στο κεφάλι» του Ρόμπερτ Κίρχοφ, που βρέθηκε στην αίθουσα Σταύρος Τορνές και συζήτησε με τον κόσμο, εμφανώς συγκινημένος. Λίγοι γνωρίζουν ότι εκτός από τους Εβραίους, στα στρατόπεδα συγκέντρωσης της Γερμανίας τραγικό θάνατο βρήκαν και οι Ρομά. Όσοι επιβίωσαν, στο περιθώριο της κοινωνίας κρατούν τις μνήμες τους και μία ουλή ως φυλακτά, αλλά κι ως αποδεικτικά στοιχεία σε μία μάχη να φωνάξουν την ιστορία τους, να μη θαφτεί στο πέρασμα των χρόνων.
2) Φιλίπ Γκναντ και Μίκι Γιαμίν δημιούργησαν μία ταινία για την πάλη του ανθρώπου κόντρα σε θεούς και δαίμονες, απέναντι στα υψηλότερα κύματα, κυριολεκτικά και μεταφορικά. Το «Σερφ κλαμπ στη Γάζα» μιλά για τα όνειρα και την ελπίδα των ανθρώπων που γεννήθηκαν στη μεγαλύτερη υπαίθρια φυλακή του κόσμου. Το σερφ γίνεται τρόπος ζωής. Η παραλία παραμένει η μοναδική διέξοδος. Kαι μέσα στη δράση, η απαλή μουσική. Ένα κομμάτι, που γεμίζει, γεμίζει και μονάχα στο φινάλε, ακούγεται ολόκληρο. Το ντοκιμαντέρ χαρακτηρίζεται από παντελή έλλειψη σκηνών βίας και κλείνει με ένα αισιόδοξο μήνυμα. «Η Γάζα κάποτε ήταν το καλύτερο μέρος του κόσμου. Σήμερα είναι το χειρότερο. Ο καιρός όμως έχει γυρίσματα και σύντομα θα ξαναείναι όπως παλιά»
1) Φινάλε με το «Όταν συγκρούονται δύο κόσμοι» των Χάιντι Μπράντενμπουργκ και Μάθιου Όρζελ. Ένα συγκινητικό ντοκιμαντέρ για τον αγώνα των αυτόχθονων κατοίκων του Αμαζονίου να προστατέψουν τη γη τους. Την ίδια στιγμή που ο πρόεδρος του Περού Άλαν Γκαρσία επιχειρεί να αποψιλώσει τα δάση και να εξορύξει πετρέλαιο, έρχεται αντιμέτωπος με ανθρώπους που είναι έτοιμοι να πολεμήσουν με ένα δόρυ εν έτει 2017. «Η γη δεν πωλείται». Όμως σήμερα τα συμφέροντα είναι πάνω από τη φύση και δυστυχώς πάνω και από την ανθρώπινη ζωή.
18) Παρακολουθήσαμε το «Νόθο παιδί» (Κνούτε Βέστερ). Είδαμε τον αγώνα του ανθρώπου να επιβιώσει παρά τις δυσκολίες που τον συνόδευαν από τη γέννησή του. Βρισκόμαστε στο 1909, στη μη δημοκρατική Σουηδία. Μία ανύπαντρη γυναίκα φέρνει στο κόσμο ένα κοριτσάκι. Η λαϊκή κατακραυγή τεράστια. Η γυναίκα βρίσκεται στον δρόμο με ένα μωρό στην αγκαλιά. Ψάχνει τρόπο να σώσει τον καρπό της. Τίθενται όμως και οι δύο στο περιθώριο. Η ζωή τής επιφυλάσσει ένα πολύ άσχημο παιχνίδι. Τελικά, το μικρό παιδάκι μεγαλώνει και γίνεται μία σπουδαία προσωπικότητα που μάχεται για τα δικαιώματα των γυναικών. Όλα τα παραπάνω εξιστορούνται μέσα από εξαιρετικά σκίτσα και ζωγραφιές του εγγονού της πρωταγωνίστριας. Συντηρητικές, σκληρές κοινωνίες, έτοιμες να κατασπαράξουν τον αδύναμο, για να νιώσουν οι ίδιες πιο δυνατές.
17) Με το Βραβείο Κοινού Πίτερ Ουιντόνικ τιμήθηκε το «Πουθενά να κρυφτείς» του Ζαραντάστ Άχμεντ. Tο πιο σκληρό, το πιο κυνικό θέαμα που αντικρίσαμε στη μεγάλη οθόνη αυτές τις ημέρες. “Eλπίζω να επιβιώσετε‘, ακούστηκε να λέει ο σκηνοθέτης - και όχι άδικα. Μεταφερόμαστε στο Ιράκ, αμέσως μετά την αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων το 2011. Έρημος, λειψυδρία κι όμως ακόμα κάποιοι μάχονται εθελοντικά για να σώσουν τους συνανθρώπους τους. Δεν έχουν γίνει κτήνη μέσα στη δίνη του πολέμου. Την ίδια στιγμή, πραγματοποιούνται συνεχείς συρράξεις μεταξύ του Ισλαμικού Κράτους και διάφορων ιρακινών παραστρατιωτικών οργανώσεων. H κοινωνία, ένα καζάνι που βράζει. Ο Νόρι βρίσκεται παγιδευμένος μέσα στην παραπάνω κατάσταση. Αναζητά ασφάλεια γι΄αυτόν και την οικογένειά του. Στο τέλος όμως, «η θέληση της δημιουργίας θα νικήσει τις δυνάμεις καταστροφής. Αυτός είναι ο νόμος της ζωής».
16) Oι τοίχοι στο Ιράν γράφουν τη δική τους ιστορία. Στο «Γράφοντας πάνω στην πόλη», ο Κεϊουάν Καριμί διαβάζει τις τοιχογραφίες και δίνει ένα μάθημα για τη δύναμη του λαού σε εποχές κρίσης. Πάθος, επαναστάσεις, αντίσταση στην πολύχρωμη Τεχεράνη. Η εξέλιξη του γκραφίτι στο πέρασμα των χρόνων, σε ένα όμορφο ταξίδι, διάρκειας περίπου μίας ώρας. Μετά το “Salesman” του Φαραντί και το περσινό «Τάξι» του Παναχί, ακόμα μία σπουδαία δουλειά του ιρανικού κινηματογράφου.
15) To ευαίσθητο θέμα της εποίκησης στα κατεχόμενα εδάφη της Δυτικής Όχθης, είδαμε στο “The settlers” του Σιμόν Ντοτάν. Λίγο έξω από τα σύνορα του Ισραήλ, άνθρωποι αναζητούν καλύτερες συνθήκες ζωής. Η πράσινη γραμμή αποτελεί ένα ψυχολογικό όριο. Μία ιστορική αφήγηση που εξηγεί πώς φτάσαμε στο σήμερα. Με άρμα τη θρησκεία, εθνικιστικές βλέψεις παίρνουν σάρκα και οστά και αναζητείται μια λύση ώστε να πάψει πια ο κύκλος αίματος. Παλαιστίνιοι και Ισραηλινοί, θύματα συνθηκών που υπογράφηκαν διεθνώς, αλλά οι όροι τους δεν τηρήθηκαν και δεν τηρούνται.
14) Μεταφερόμαστε στην Ασία και την «Πλαστική Κίνα». Μία χώρα τεράστιων αντιθέσεων. Από τη μία, ισχυρή οικονομία σε επίπεδο ηγεσίας κι από την άλλη, άνθρωποι που ζουν στα όρια της ανέχειας, ψάχνοντας στα σκουπίδια για λίγο πλαστικό, ώστε να το δώσουν για ανακύκλωση και να εξασφαλίσουν την επιβίωση. Η 11χρονη, Γι-Τζιε ονειρεύεται να πάει σχολείο. Δεν έχει όμως την οικονομική δυνατότητα. Είναι η πρωταγωνίστρια, η τραγική φιγούρα. Αυτή είναι η εικόνα της Κίνας, μία πλαστική χώρα, που το φαίνεσθαι, προσπαθεί να καλύψει το είναι.
13) Από την αναφορά μας δεν θα μπορούσε να λείπει κι ο Δομήνικος Ιγνατιάδης. Το “Village Potemkin” μας διηγείται τις εμπειρίες πρώην χρηστών ουσιών. Το προβληματικό οικογενειακό περιβάλλον, η έλλειψη ενδιαφερόντων, κάποιες απογοητεύσεις, οδηγούν συχνά άτομα, με χαμηλή αυτοεκτίμηση στον λάθος δρόμο, σε αυτόν του αργού και επώδυνου θανάτου. Οι ψευδαισθήσεις της ασφάλειας, της ανακούφισης, στην αρχή ξεγελούν. Ο κρατικός μηχανισμός τους αντιμετωπίζει σαν απόκληρους. Ο αγώνας προς την ελευθερία είναι σκληρός. Με αυτογνωσία και επαναπροσδιορισμό των αξιών και της αντίληψης για τη ζωή έρχεται η πολυπόθητη αλλαγή, μαθαίνεις να αγαπάς τον εαυτό σου. Σπουδαία δουλειά, πολύτιμη στις μέρες μας.
12) Ένα διάλειμμα από τις ταινίες, να μιλήσουμε λίγο για τον καιρό. Το Φεστιβάλ ξεκίνησε ιδανικά. Μέχρι και το πρώτο σαββατοκύριακο όλα ήταν ιδανικά. Μετά, δυστυχώς, μας τα χάλασε: συνεχείς βροχοπτώσεις, κρύο, άνεμοι, αλλά έτσι είναι η άνοιξη. Την τελευταία ημέρα και πάλι ο ήλιος έκανε την εμφάνισή του, αλλά το βράδυ στο πάρτι πήγαμε και πάλι με κουκούλες και ομπρέλες. Ο κόσμος δεν έχασε στιγμή το κέφι του και προσαρμόστηκε στα δεδομένα, απολαμβάνοντας τη διοργάνωση.
11) Ξεχωριστή θέση κέρδισαν, τα «Άλλα παιδιά» του Πάμπλο Ντε Λα Τσίκα. Ένα από τα καλύτερα ντοκιμαντέρ, που ελάχιστοι είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν, το Σάββατο το πρωί (12:00) στο Ολύμπιον, στο πλαίσιο της δράσης Σινεμά για Παιδιά. Βρισκόμαστε στην Ουγκάντα. Εκατοντάδες παιδιά παίζουν ποδόσφαιρο κάθε μέρα και κάνουν όνειρα για ένα καλύτερο αύριο. Η ενασχόληση με τον αθλητισμό είναι η μοναδική διέξοδος να τους δώσει υποτροφίες, ώστε να καταφέρουν να φοιτήσουν σε σχολεία και να διεκδικήσουν την ευκαιρία για το μέλλον. Ο βασικός μας πρωταγωνιστής είναι ο Μπουμπίρου Ρίγκαν, ένα πανέξυπνο παιδί. Όλα αυτά με φόντο μία τοξική χωματερή και στο βάθος το στάδιο όπου αγωνίζεται το αντιπροσωπευτικό συγκρότημα της χώρας. Είναι μεγάλη ανάγκη να προβληθεί το ζήτημα και να βρεθεί επιτέλους μία λύση, ώστε και αυτά τα παιδιά, να μην είναι πλέον τα «άλλα παιδιά» του τρίτου κόσμου, αλλά ισότιμα μέλη μίας οικουμενικής κοινότητας.
10) Την 1η Αυγούστου 1966 στην Πανεπιστημιούπολη του Τέξας συνέβη ένα γεγονός που σημάδεψε την ιστορία. Ένας πυροβολισμός σχίζει τον αιθέρα. Άτομα σωριάζονται στον προαύλιο χώρο. Τρόμος. Θάνατος, δίχως έλεος. Πάνω από 90 λεπτά επίγειας κόλασης. O Tower Texas Sniper (Τσαρλς Γουίτμαν) πέφτει νεκρός από τα πυρά ηρωικών αστυνομικών. Τι άφησε όμως πίσω της αυτή η μέρα; Δεκαέξι νεκρούς, δεκάδες τραυματίες και ένα έθνος συγκλονισμένο. Και το χειρότερο; Οι πολίτες παραμένουν σιωπηλοί και αυτό γίνεται όταν ο πολιτισμός καταρρέει. Αυτός είναι ο «Πύργος» του Κιθ Μέιτλαντ, που καταδεικνύει με τον πλέον εμφατικό τρόπο πως η σκοτεινή πλευρά ενός ανθρώπου που τυφλώθηκε από το μίσος έφερε στην επιφάνεια το μεγαλείο και τη φωτεινή πλευρά τόσων άλλων. Κι αυτό είναι το αισιόδοξο μήνυμα μίας τραγωδίας.
9) Ένα από τα τιμώμενα πρόσωπα ήταν ο Ουκρανός Βιτάλι Μάνσκι. Ένας πολυσχιδής δημιουργός, που δεν φοβήθηκε να ταξιδέψει μέχρι τη Βόρεια Κορέα για να καταδείξει τις αντιξοότητες της καθημερινής ζωής. «Τα γυρίσματα προφανώς κι ήταν δύσκολα, μας έλεγχαν ακόμα κι όταν πηγαίναμε στην τουαλέτα», τονίζει χαρακτηριστικά. Παρακολουθώντας το φιλμ, πραγματικά ο όρος «πλύση εγκεφάλου» γυρίζει όσο κανένας άλλος στο μυαλό μας. Καλλιεργείται ένα τεχνητό μίσος προς όλους τους υπόλοιπους και κυριαρχεί μονάχα η μορφή του μεγάλου ηγέτη, Κιμ Γιονγκ Ουν, που λατρεύεται σαν θεός. Δημιουργία μίας μάζας, απόλυτα κατευθυνόμενης, χωρίς οι άνθρωποι να έχουν τη δυνατότητα καλλιέργειας κριτικής σκέψης. Ίσως η πιο ισχυρή χούντα του κόσμου, με τον πατριωτισμό να κυριαρχεί. Στα αξιοσημείωτα και το soundtrack, με το οποίο επιλέγει να δέσει τις εικόνες ο δημιουργός.
8) Πάμε να δούμε τα Βραβεία του Φεστιβάλ. Ο Χρυσός Αλέξανδρος δόθηκε στην «Αυτοκρατορία ονείρων» του Ντέιβιντ Μπόρενσταΐν. Το Ειδικό Βραβείο της Επιτροπής στις «Μηχανές» του Ραχούλ Τζέιν. Νικητές επίσης το «Πού είσαι Σινγκάλ;», To "Ι am not your negro" (Βραβείο Διεθνούς Αμνηστίας), το «Μέρες λίμνης» της Πανδώρας Μουρίκη, το “Village Potemkin” του Δ. Ιγνατιάδη (ΠΕΚΚ), ενώ το κοινό επέλεξε, τις «Στρίγγλες» του Άγγελου Κοβότσου, το «Πουθενά να κρυφτείς» (Βραβείο Κοινού Πίτερ Ουιντόνικ), τον «Γυάλινο Δράκο» της Κωνσταντίνας Ουρούμη και «Τα μαλλιά του Αμάντ» σε σκηνοθεσία Σούζαν Κένεν.
7) Τα βραβεία μας δίνουν την ιδανική πάσα, να πάμε στις «Μηχανές» και την Ινδία. Μία συναρπαστική ματιά στα άδυτα ενός εργοστασίου κλωστουφαντουργίας μας δίνει να καταλάβουμε τις συνθήκες εργασίας και εκμετάλλευσης κάποιων ανθρώπων, προκειμένου οι εργοδότες τους να αποκομίσουν τεράστιο κέρδος. Στα έγκατα του εργοστασίου άνθρωποι εξουθενωμένοι, περικυκλωμένοι από τον φόβο. Δεν έχουν ούτε επιλογή ούτε όνειρα. Η πρώτη σκηνή είναι ενδεικτική. Για δέκα περίπου λεπτά, απουσία φωνής. Ακούγονται μόνο οι μηχανές. Ένας αγώνας επιβίωσης μέσα σε πρωτοφανείς κακουχίες και κινδύνους. Από τη μία υπάρχει ο τρόμος της εξόντωσης, είτε άμεσα είτε μέσω της απόλυσης, που θα τους οδηγήσει στον δρόμο και στην εξαθλίωση, από την άλλη η έλλειψη ενότητας των εργατών. Η κάμερα του Ραχούλ Τζέιν διεισδύει στα καζάνια της επίγειας κόλασης. «Τι είναι άραγε η φτώχεια: Βασανιστήριο».
6) Συνηθίζεται σε ένα Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ τις περισσότερες ταινίες να μην τις γνωρίζουμε. Επιλέγουμε με το ένστικτο και με βάση την υπόθεση ή τον σκηνοθέτη, που τυχαίνει να ξέρουμε από προγενέστερη δουλειά του. Εξαίρεση σε αυτόν τον κανόνα αποτελεί το "Ι am not your negro" του Ράουλ Πεκ, που έφτασε μέχρι την τελική πεντάδα των φετινών Όσκαρ και εστιάζει στην ιστορία των Αφροαμερικανών. Βασίζεται εξ ολοκλήρου στα λόγια του συγγραφέα Τζέιμς Μπόλντουιν (1924-1987). Γίνεται λόγος για τους τραγικούς θανάτους των ηγετών του σπουδαίου κινήματος για τα πολιτικά, Μάλκομ Εξ, Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και Μέντγκαρ Έβερτς και καταδεικνύεται η εξέλιξη κι η σκληρή πραγματικότητα, όσον αφορά την αντιμετώπιση των μαύρων διαχρονικά στην Αμερική. Ρώτησε άραγε κανένας, πώς έφτασαν αυτοί οι άνθρωποι εκεί; Αν το ήθελαν πραγματικά; Τι αγώνα έκαναν για να επιβιώσουν και να αφομοιωθούν;
5) Και μένουμε στην Αμερική και το, “Houston, we have a problem", που και στις δύο προβολές ήταν sold out. Ο μηχανισμός των Αμερικάνων που θέλουν να έχουν πάντα και παντού το πάνω χέρι. Ο τρόπος, που έφτασαν στο διάστημα, ύστερα από πολλές αποτυχημένες προσπάθειες. Πώς ήρθε η διάλυση της κραταιάς Γιουγκοσλαβίας μετά τον θάνατο του Τίτο, πώς νωρίτερα είχε δολοφονηθεί ο Κένεντι και πώς ο Κλίντον εκδικήθηκε. Ένας κύκλος με θύματα αθώους ανθρώπους στον βωμό συμφερόντων και πολιτικών. Απλό, λιτό, δίνει ένα μήνυμα για τον κόσμο στον οποίο μεγαλώνουμε, εκεί όπου το μεγάλο ψάρι τρώει το μικρό.
4) Πριν από λίγους μήνες, ο ριζοσπάστης ουμανιστής Τζον Μπέρτζερ έφυγε από τη ζωή. Το Φεστιβάλ τίμησε τη μνήμη του με ένα εξαιρετικό αφιέρωμα και μία έκθεση, που παραμένει ανοιχτή για το κοινό στο Λιμάνι της Θεσσαλονίκης. Παρακολουθήσαμε την ταινία «Οι εποχές στο Κενσί: Τέσσερα πορτρέτα του Τζον Μπέρτζερ», ώστε να ανακαλύψουμε το μεγαλείο της ψυχής και του μυαλού αυτού του ανθρώπου, μέσα από μαρτυρίες ανθρώπων που τον έζησαν. Πλήθος κόσμου βρίσκεται καθημερινά και κοιτάει τους πίνακές του, τα βιβλία του. Η κόρη του βρέθηκε στην προβολή και μας μίλησε για τον πατέρα της. Μας εξήγησε και την ιδιαίτερή του σχέση με την Ελλάδα. «Η άνοιξη είναι ουτοπία κι η πολιτική είναι άνοιξη».
3) Οι συνέπειες του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου κατατρέχουν τους ανθρώπους ακόμα και σήμερα. Στο πλαίσιο της ενότητας για τις Μειονότητες παρακολουθήσαμε το «Μία τρύπα στο κεφάλι» του Ρόμπερτ Κίρχοφ, που βρέθηκε στην αίθουσα Σταύρος Τορνές και συζήτησε με τον κόσμο, εμφανώς συγκινημένος. Λίγοι γνωρίζουν ότι εκτός από τους Εβραίους, στα στρατόπεδα συγκέντρωσης της Γερμανίας τραγικό θάνατο βρήκαν και οι Ρομά. Όσοι επιβίωσαν, στο περιθώριο της κοινωνίας κρατούν τις μνήμες τους και μία ουλή ως φυλακτά, αλλά κι ως αποδεικτικά στοιχεία σε μία μάχη να φωνάξουν την ιστορία τους, να μη θαφτεί στο πέρασμα των χρόνων.
2) Φιλίπ Γκναντ και Μίκι Γιαμίν δημιούργησαν μία ταινία για την πάλη του ανθρώπου κόντρα σε θεούς και δαίμονες, απέναντι στα υψηλότερα κύματα, κυριολεκτικά και μεταφορικά. Το «Σερφ κλαμπ στη Γάζα» μιλά για τα όνειρα και την ελπίδα των ανθρώπων που γεννήθηκαν στη μεγαλύτερη υπαίθρια φυλακή του κόσμου. Το σερφ γίνεται τρόπος ζωής. Η παραλία παραμένει η μοναδική διέξοδος. Kαι μέσα στη δράση, η απαλή μουσική. Ένα κομμάτι, που γεμίζει, γεμίζει και μονάχα στο φινάλε, ακούγεται ολόκληρο. Το ντοκιμαντέρ χαρακτηρίζεται από παντελή έλλειψη σκηνών βίας και κλείνει με ένα αισιόδοξο μήνυμα. «Η Γάζα κάποτε ήταν το καλύτερο μέρος του κόσμου. Σήμερα είναι το χειρότερο. Ο καιρός όμως έχει γυρίσματα και σύντομα θα ξαναείναι όπως παλιά»
1) Φινάλε με το «Όταν συγκρούονται δύο κόσμοι» των Χάιντι Μπράντενμπουργκ και Μάθιου Όρζελ. Ένα συγκινητικό ντοκιμαντέρ για τον αγώνα των αυτόχθονων κατοίκων του Αμαζονίου να προστατέψουν τη γη τους. Την ίδια στιγμή που ο πρόεδρος του Περού Άλαν Γκαρσία επιχειρεί να αποψιλώσει τα δάση και να εξορύξει πετρέλαιο, έρχεται αντιμέτωπος με ανθρώπους που είναι έτοιμοι να πολεμήσουν με ένα δόρυ εν έτει 2017. «Η γη δεν πωλείται». Όμως σήμερα τα συμφέροντα είναι πάνω από τη φύση και δυστυχώς πάνω και από την ανθρώπινη ζωή.
Ακολουθήστε το protothema.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Protothema.gr
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Protothema.gr
ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ
Ειδήσεις
Δημοφιλή
Σχολιασμένα
