Νανά Παπαδογεωργάκη

Με πρόσφατη νομοθετική ρύθμιση του Υπουργείου Δικαιοσύνης παρατείνεται η αναστολή των πλειστηριασμών, που αφορούν στην προστασία της πρώτης κατοικίας όσων επλήγησαν από την πανδημία, ήτοι αναστέλλονται όλοι οι πλειστηριασμοί, έως 13 Μαΐου 2021, προστατεύεται δε πλήρως η πρώτη κατοικία από πλειστηριασμούς, εξώσεις, κατασχέσεις, όσων επλήγησαν από τις οικονομικές συνέπειες της πανδημίας του κορονοϊού έως την 31η Μαΐου 2021. Σε προστασία εξακολουθούν επίσης να βρίσκονται και οι δανειολήπτες που έχουν γίνει δεκτοί από το πρόγραμμα «Γέφυρα 1», ενώ 100.000 ελεύθεροι επαγγελματίες και μικρομεσαίες επιχειρήσεις εκτιμάται ότι θα επωφεληθούν από το πρόγραμμα «Γέφυρα 2», μέσω του οποίου θα επιδοτηθούν οι δόσεις των επιχειρηματικών δανείων για οκτώ μήνες. 

Τι θα γίνει όμως όταν θα λήξουν τα μέτρα στήριξης; Είναι απαραίτητο να αναληφθούν ενέργειες για την αντιμετώπιση των υφιστάμενων κόκκινων δανείων, αλλά και εκείνων που θα προστεθούν λόγω της πανδημίας του COVID. Την παρούσα χρονική στιγμή δεν υπάρχει πάντοτε η δέουσα ευελιξία για ρυθμίσεις, τόσο στις προτάσεις των τραπεζών, όσο και σε αυτές των εταιρειών διαχείρισης από δάνεια και πιστώσεις. Η γνωστή μέθοδος της επιμήκυνσης του χρόνου αποπληρωμής δεν αποτελεί ουσιαστική ρύθμιση. Οι δανειολήπτες, οι οποίοι στην πλειονότητα τους δεν είναι νέοι σε ηλικία, θέλουν να ρυθμίσουν το δάνειο τους με έναν συγκεκριμένο ορίζοντα αποπληρωμής. Θέλουν ένα χρονοδιάγραμμα που θα τους επιτρέπει να καταβάλλουν μία δόση, για τον υπολογισμό της οποίας έχει ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι τα εισοδήματά τους έχουν υποστεί δραματική μείωση και όχι μόνο βεβαίως το γεγονός ότι έχουν ένα και μοναδικό ακίνητο - την πρώτη κατοικία τους – και για το λόγο αυτό η τράπεζα δεν δύναται να τους ρυθμίσει το δάνειο, καίτοι αποδεδειγμένα ανήκουν σε πληττόμενη από την πανδημία κατηγορία. Εάν οι τράπεζες δεν βοηθήσουν με ουσιαστικές ρυθμίσεις, οι ενήμεροι, μέχρι πρόσφατα, δανειολήπτες θα σταματήσουν να είναι ενήμεροι. Εντωμεταξύ συνεχίζεται το φαινόμενο οι δανειολήπτες να βρίσκονται σε διαπραγμάτευση με την τράπεζα και την ίδια στιγμή - εντός της ίδιας ημέρας – να δέχονται  πολλαπλές τηλεφωνικές κλήσεις από εισπρακτικές εταιρείες, για εξόφληση ολόκληρου του οφειλόμενου ποσού και μάλιστα άμεσα.  

Εάν λάβει κανείς υπόψη τις δυσκολίες που συναντούν οι δανειολήπτες στη διαπραγμάτευση με τις τράπεζες, η επόμενη ημέρα είναι πολύ πιθανό να δημιουργήσει μία νέα  γενιά κόκκινων δανείων λόγω του COVID-19, ιδιαιτέρως δε όταν διαβάζουμε ότι το ιδιωτικό χρέος σε τράπεζες και εταιρείες διαχείρισης αγγίζει τα 100 δις ευρώ (58 δις σε τράπεζες και 39 δις σε εταιρείες διαχείρισης)

Τι χρειάζεται να γίνει; Πώς θα βοηθηθούν οι δανειολήπτες που δεν προστατεύονται αλλά ωστόσο επιζητούν μία ρύθμιση με την τράπεζα ή την εταιρεία διαχείρισης;

Εντοπισμός του δανείου στο αρμόδιο τμήμα και επικοινωνία με τον υπεύθυνο διαχείρισης του φακέλου. Η ηλεκτρονική επικοινωνία, σε αυτές τις περιπτώσεις,  είναι πιο σύντομη από την τηλεφωνική.

Συγκέντρωση και αποστολή στη τράπεζα όλων των οικονομικών στοιχείων του δανειολήπτη.

Απευθείας διαπραγματεύσεις με τη τράπεζα.  Εάν χρειαστεί, ο δανειολήπτης δύναται, κατά τη διαπραγμάτευση, να προσκομίσει εμπορική αξία του ακινήτου του από το Μητρώο Πιστοποιημένων Εκτιμητών του Υπουργείου Οικονομικών.  Την αποδέχονται και οι τράπεζες.

 Τέλος, σημαντικό  εργαλείο για την  αντιμετώπιση του τεράστιου όγκου των κόκκινων δανείων είναι η Τραπεζική Διαμεσολάβηση, η οποία, λόγω των συνθηκών της πανδημίας, διεξάγεται και ηλεκτρονικά. Με λίγα λόγια τα εμπλεκόμενα μέρη σε μία διαφορά (πχ μία οικογενειακή διαφορά ή μία διαφορά μεταξύ ενός οφειλέτη και Τράπεζας προς ρύθμιση του δανείου του), οι δικηγόροι τους και ο διαμεσολαβητής, εισέρχονται σε μία ηλεκτρονική πλατφόρμα τηλεδιάσκεψης πχ. Skype, Zoom, Teams, Webex και διερευνούν την δυνατότητα εξωδικαστικής επίλυσης της μεταξύ τους διαφοράς, χωρίς φυσική παρουσία στον ίδιο χώρο. 

Εξίσου όμως δυναμική και αποτελεσματική διαδικασία είναι η τραπεζική διαμεσολάβηση και με φυσική παρουσία των μερών (εκπρόσωποι τράπεζας – διαμεσολαβητής – οφειλέτης), εφόσον έχει προηγουμένως εξασφαλιστεί η τήρηση των απαραίτητων, λόγω της πανδημίας, προστατευτικών μέτρων. Η συμφωνία που τυχόν προκύψει από μία τέτοια διαδικασία (με διάρκεια όχι περισσότερο, συνήθως, από ένα εργάσιμο οκτάωρο), με την κατάθεση της μόνο στο αρμόδιο Πρωτοδικείο, αποκτά εκτελεστότητα, έχει δηλαδή την ισχύ μίας δικαστικής απόφασης.  

Συνοψίζοντας, η σοβαρότητα του ζητήματος της επίλυσης των διαφορών των δανειοληπτών με τις τράπεζες υπαγορεύει πολλές φορές την ανάγκη συνδυαστικών λύσεων. Χρειάζεται όμως οι τράπεζες να δείχνουν και την απαραίτητη ευελιξία. 

Eίναι χρήσιμο να εισακούγονται και εναλλακτικές λύσεις, οι οποίες μπορούν να συνεισφέρουν τόσο στην μεγαλύτερη διάδοση του εργαλείου της τραπεζικής διαμεσολάβησης, όσο και στην οριστική διευθέτηση, σταδιακά, του σοβαρότατου ζητήματος της επίλυσης των κόκκινων δανείων. 

-----------------------------------------------------------------------------------------------------  

*H Νανά Παπαδογεωργάκη είναι Δικηγόρος Αθηνών, Διαπιστευμένη Διαμεσολαβήτρια  & Εκπαιδεύτρια Διαμεσολαβητών