Ο Στάλιν, οι σχέσεις ΕΣΣΔ με Γερμανία μεταξύ 1939-1941 και η κατάθλιψη
Οι εκκαθαρίσεις του Στάλιν στον Ερυθρό Στρατό (1936-1938) – Σύμφωνο Ρίμπεντροπ, Μολότοφ: μια άλλη ερμηνεία – Έπαθε κατάθλιψη ο Στάλιν όταν έμαθε για τη γερμανική εισβολή στη Σοβιετική Ένωση;
Ένας από τους πλέον πολυσυζητημένους ηγέτες του περασμένου αιώνα ήταν αναμφίβολα ο Σοβιετικός, γεννημένος στη Γεωργία, Ιωσήφ Στάλιν. Έχουμε ασχοληθεί σε αρκετά άρθρα με τον Στάλιν και φαίνεται ότι και πολλοί αναγνώστες του protothema.gr συμφωνούν μαζί μας για το ενδιαφέρον που παρουσιάζει ο συγκεκριμένος. Θα ασχοληθούμε σήμερα με τις σχέσεις ΕΣΣΔ – Γερμανίας μεταξύ 1939-1941.
Από το πολυσυζητημένο Σύμφωνο Ρίμπεντροπ – Μολότοφ και μια άλλη ερμηνεία του, μέχρι τη γερμανική εισβολή στη Σοβιετική Ένωση. Πολύ μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι αντιδράσεις του Στάλιν όταν έμαθε για τη γερμανική εισβολή στην ΕΣΣΔ. Όπως φαίνεται εξαφανίστηκε για δέκα περίπου μέρες από το Κρεμλίνο και μόνο μετά την επίσκεψη μελών του ΠΓ στην ντάτσα του επανήλθε.
Οι σχέσεις του Στάλιν με Βρετανία στη Γαλλία τη δεκαετία του 1930
Στις 30 Ιανουαρίου 1933, ο Αδόλφος Χίτλερ ορκίστηκε καγκελάριος της Δημοκρατίας της Βαΐμάρης, στο γραφείο του γηραιού Προέδρου της Γερμανικής Δημοκρατίας, Πάουλ φον Χίντεμπουργκ. Ακολούθησαν ο εμπρησμός του γερμανικού κοινοβουλίου και η ψήφιση νόμων που έδωσαν στον Χίτλερ έκτακτες εξουσίες ενόψει της προδιαγραφόμενης «κομμουνιστικής απειλής». Τον Αύγουστο του 1934 πέθανε ο Χίντεμπουργκ. Οι δυο μορφές εξουσίας συγκεντρώθηκαν στο πρόσωπο του Χίτλερ (Πρόεδρος της Δημοκρατίας και καγκελάριος) ενταφιάζοντας τη Δημοκρατία της Βαϊμάρης.
Χίτλερ και Χίντεμπουργκ
Αρχικά, ο Στάλιν περίμενε να δει αν θα υπήρχε αναθεώρηση της γερμανικής πολιτικής απέναντι στην ΕΣΣΔ με βάση όσα έγραφε ο Χίτλερ στο βιβλίο του «Ο Αγών μου». Τον Ιανουάριο του 1934, στο 17ο Συνέδριο του ΚΚΣΕ ο Στάλιν είπε ότι η πολιτική του Χίτλερ του θύμιζε αυτή του πρώην Γερμανού αυτοκράτορα και ότι η Σοβιετική Ένωση ήταν πρόθυμη να προσεγγίσει τις χώρες εκείνες που δεν είχαν συμφέρον να παραβιαστεί η ειρήνη.
Στο θέμα της Κοινωνίας των Εθνών (ΚτΕ), προδρόμου του ΟΗΕ, ο Στάλιν έκανε ριζική στροφή και εντάχθηκε σε αυτή. Ο Λένιν κατηγορούσε την ΚτΕ ως «άντρο ληστών»! Τα επόμενα χρόνια αποσύρθηκε διακριτικά από τα συνθήματα της «Κομιντέρν» η άποψη ότι φασισμός και αστική δημοκρατία είναι συγκοινωνούντα δοχεία. Τα κομμουνιστικά κόμματα πήραν εντολή να συμμετέχουν σε «Λαϊκά Μέτωπα» για την αποτροπή της ανάδειξης αντιδραστικών δεξιών συνασπισμών.
Κλείσιμο
Μεταξύ 1935-1939 με αφορμή τέσσερα γεγονότα (εισβολή της Ιταλίας στην Αιθιοπία, Ισπανικός Εμφύλιος Πόλεμος, προσάρτηση της Αυστρίας στο Ράιχ και Συμφωνία του Μονάχου του 1938, με την οποία η Γερμανία προσαρτούσε και τη Σουδητία, περιοχή της Τσεχοσλοβακίας με 3 εκατομμύρια), ο Στάλιν υπέβαλε στις χώρες της Δυτικής Ευρώπης ισάριθμες προτάσεις, για τον σχηματισμό συλλογικών συμφώνων συλλογικής ασφάλειας στην Ευρώπη απέναντι στην απειλή που φαινόταν να διαγράφεται από τις χώρες του μετέπειτα Άξονα.
Η Συμφωνία του Μονάχου
Ο Στάλιν όμως δεν βρήκε καμία ανταπόκριση. Οι πρωθυπουργοί της Μ. Βρετανίας Τσάμπερλεν και της Γαλλίας Νταλαντιέ, παρά τις πιέσεις της αντιπολίτευσης, δεν δέχονταν να εξετάσουν καν πιθανή σύμπραξη με την ΕΣΣΔ. Μάλιστα το 1938, μετά τη Συμφωνία του Μονάχου, ο Στάλιν ήταν βέβαιος ότι οι Δυτικοί επιδίωκαν να στρέψουν τη γερμανική επιθετικότητα προς τα ανατολικά.
Ο Τσάμπερλεν αριστερά με τον Χίτλερ
Οι εκκαθαρίσεις στον σοβιετικό στρατό και οι συνέπειές τους
Από τις αμέτρητες δίκες, δημόσιες και μυστικές, που έγιναν στην ΕΣΣΔ μεταξύ 1936-1938, μεγαλύτερη σημασία για τις Ένοπλες Δυνάμεις και την ασφάλεια της χώρας ήταν αυτή του Στρατάρχη Μιχαήλ Τουχατσέφσκι και άλλων ανώτατων αξιωματικών του Ερυθρού Στρατού. (Γιακίρ, Ουμπορέβιτς κ.ά.) τον Ιούνιο του 1937. Σχεδόν όλοι συμφωνούν ότι ο Τουχατσέφσκι εκτελέστηκε με τουφεκισμό αναίτια, αλλά κανείς δεν γνωρίζει με βεβαιότητα για ποιο λόγο έγινε αυτό.
Ο Τουχατσέφσκι, μενσεβίκος το 1917 προσχώρησε στους τροτσκιστές το 1919 διαφώνησε με τον Στάλιν κατά τον Ρωσοπολωνικό πόλεμο(1920-1921), όμως ο Σοβιετικός ηγέτης τον προήγαγε το 1935 σε Στρατάρχη, όταν ο Τουχατσέφσκι ήταν 42 ετών, πολύ νέος δηλαδή για ένα τόσο υψηλό αξίωμα. Ο Τουχατσέφσκι ήταν ένας από τους πέντε πρώτους Στρατάρχες της ΕΣΣΔ. Μάλιστα και άλλοι δύο από τους υπόλοιπους τέσσερις (Μπλιούχερ, Γιεγκόροφ) ήταν παλαιοί μενσεβίκοι. Θα ήταν παράλογο ο Στάλιν να τοποθετήσει στην ηγεσία των Σοβιετικών Ενόπλων Δυνάμεων ανθρώπους που ήθελε σύντομα να εξοντώσει.
Mikhail Tukhachevsky, o Στρατάρχης που εκτελέστηκε αναίτια
Μη σταλινικές πηγές αναφέρουν ότι σχεδιαζόταν ένα πραξικόπημα με επικεφαλής τους Τουχατσέφσκι, Γιακίρ (Διοικητή του Λένινγκραντ), Ουμπορέβιτς (Διοικητή της Δυτικής Στρατιωτικής Περιοχής), Κορκ (Διοικητή της Στρατιωτικής Ακαδημίας της Μόσχας), Πριμακόφ (βοηθό του Στρατάρχη Μπουντιένι) και Γκαμάρνικ (Επικεφαλής των Πολιτικών Επιτρόπων του Στρατού.
Δεν υπάρχει όμως καμία γραπτή μαρτυρία γι’ αυτό. Το πιθανότερο είναι ότι ο Στάλιν που πίστευε ότι η σύρραξη με τη Γερμανία ήταν αναπόφευκτη θεωρούσε ότι η αντιπολίτευση και η ηγεσία του Ερυθρού Στρατού θα αναλάμβαναν δράση, καθώς πίστευαν ότι ο ίδιος ήταν ανεπαρκής ή θα έκανε λανθασμένες επιλογές, κάτι που ο Στάλιν ήταν αδύνατο να δεχτεί. Οι εκτελέσεις ή οι απομακρύνσεις των υψηλόβαθμων αξιωματικών σε επίπεδο διοικητών μεραρχιών ή και ανωτέρων αποψίλωσαν κατά 60% και πλέον τον Κόκκινο Στρατό. Το σώμα των αξιωματικών μειώθηκε από 20%-35%.
Πάντως, οι περισσότεροι ανώτατοι αξιωματικοί της ΕΣΣΔ, πλην των Τουχατσέφσκι και Ουμπερόβιτς ήταν «απολιθώματα» του ρωσικού εμφυλίου. Κατά τον Κόνιεφ, έναν από τους Στρατάρχες της ΕΣΣΔ στον Β’ ΠΠ αν αυτοί ήταν επικεφαλής του Κόκκινου Στρατού στον Β’ ΠΠ η γερμανοσοβιετική σύγκρουση, θα είχε διαφορετική κατάληξη. Μετά την «εκκαθάριση» του Κόκκινου Στρατού, η σοβιετική στρατιωτική ηγεσία βρέθηκε παγιδευμένη ανάμεσα στο δόγμα για «πόλεμο θέσεων» και το δόγμα για «πόλεμο ελιγμών».
Το καλοκαίρι του 1939 τα σοβιετικά στρατεύματα χάρη στην ιδιοφυΐα του νεαρού τότε Στρατηγού Ζούκοφ νίκησαν τους Ιάπωνες στην περίφημη μάχη του Χαλχίν Γκολ στην Άνω Ανατολή. Όμως η αποτυχία των Σοβιετικών στον «χειμερινό πόλεμο» (1939-1940) εναντίον της Φιλανδίας απέδειξε ότι η στρατιωτική τους σκέψη βρισκόταν στο χάος.
Αναπτύχθηκε η στρατιωτική βιομηχανία στην ΕΣΣΔ μεταξύ 1930-1941;
Στην περίφημη ομιλία του στο 20ο Συνέδριο του ΚΚΣΕ 1956 ο Χρουστσόφ είπε ότι αν τη δεκαετία του 1930 η σοβιετική βιομηχανία είχε κινηθεί με τον κατάλληλο τρόπο στον επιθυμητό χρόνο, οι απώλειες της χώρας κατά τον Β’ ΠΠ θα ήταν πολύ μικρότερες. Ισχύει όμως αυτό; Το 1930, η ετήσια παραγωγή αρμάτων ήταν 740 μονάδες και το 1938, 2.271 μονάδες. Την ίδια χρονική περίοδο, η κατασκευή αεροπλάνων αυξήθηκε από 860 σε 5.500 μονάδες ετησίως. Μεταξύ Ιανουαρίου 1939 και Ιουνίου 1941, το Πυροβολικό παρέλαβε 26.637 ελαφρά πυροβόλα και 52.407 όλμους.
Μάλιστα πριν τον Πόλεμο, ο Κόκκινος Στρατός παρέλαβε νέους όλμους των 82 και των 120 mm. Η Σοβιετική Αεροπορία παρέλαβε 17.745 μαχητικά αεροσκάφη, με το 20% από αυτά, να είναι νέου τύπου. Το 1940 ξεκίνησε η παραγωγή του περίφημου μέσου άρματος μάχης Τ-34 και του άρματος βαρέως τύπου KV.
Ως το ξέσπασμα του πολέμου είχαν παραχθεί 1.851 άρματα Τ-34. Μεταξύ 1938-1941 η βιομηχανική παραγωγή της ΕΣΣΔ αυξήθηκε κατά 13% και η παραγωγή της σοβιετικής πολεμικής βιομηχανίας κατά 39%. Μεταξύ 1928-1941 ξεκίνησαν να λειτουργούν στην ΕΣΣΔ πάνω από 9.000 νέες βιομηχανίες, ενώ ο Στάλιν αποφάσισε να εγκατασταθεί μια εντελώς νέα βιομηχανική βάση στην ανατολική ΕΣΣΔ. Ο Ζούκοφ στα απομνημονεύματά του επαινεί τον Στάλιν για τη σύνεση και τη διορατικότητά του στο συγκεκριμένο θέμα.
Γερμανικά άρματα μάχης στη Σοβιετική Ένωση
Το Σύμφωνο Ρίμπεντροπ – Μολότοφ: μια άλλη ερμηνεία
Μετά τη Συμφωνία του Μονάχου (1938), ο Στάλιν είχε συμπεράνει ότι Βρετανία και Γαλλία δεν σκόπευαν να αντισταθούν στον Χίτλερ. Έτσι άρχισε να σκέφτεται μια προσέγγιση με τη Γερμανία, χωρίς να εγκαταλείπει τις σκέψεις συνεννόησης με τους Αγγλογάλλους. Μετά από μια σειρά διπλωματικών ελιγμών, παρασκηνιακών διαβουλεύσεων και διστακτικότητας των δυτικοευρωπαίων οδηγηθήκαμε τελικά στο πολυσυζητημένο γερμανοσοβιετικό «Σύμφωνο μη επίθεσης» (Σύμφωνο Ρίμπεντροπ – Μολότοφ) τον Αύγουστο του 1939.
Η υπογραφή του Συμφώνου Ρίμπεντροπ-Μολότοφ
Στάλιν και Ρίμπεντροπ
Τον Μάρτιο το 1939 οι Γερμανοί κατέλαβαν την Πράγα. Η ΕΣΣΔ κατήγγειλε το γεγονός και ζήτησε μάταια από Βρετανία και Γαλλία να συναινέσουν σε μια διεθνή διάσκεψη. Στις 17 Απριλίου 1939 ο Στάλιν πρότεινε την υπογραφή κοινής στρατιωτικής συμφωνίας για προάσπιση της εδαφικής ακεραιότητας κάθε χώρας μεταξύ Μαύρης Θάλασσας και Βαλτικής. Αγνοήθηκε όμως και πάλι. Θεώρησε ότι οι δύο χώρες δεν ήθελαν κάποιου είδους συνασπισμό με την ΕΣΣΔ, αλλά μόνο να την έχουν σαν έναν εφεδρικό σύμμαχο. Έτσι, ο Στάλιν αποφάσισε να κινηθεί προς τη γερμανική πλευρά.
Ο Σοβιετικός πρεσβευτής στο Βερολίνο Μερεκάλοφ, κατά τη διάρκεια μιας εθιμοτυπικής επίσκεψης στο Γερμανικό Υπουργείο Εξωτερικών έλαβε εντολή να «ρίξει» στο τραπέζι την ιδέα της ρωσογερμανικής προσέγγισης, με πολύ διακριτικό τρόπο. Αυτό αποτέλεσε ένα απροσδόκητο δώρο για τον Χίτλερ, που με πιθανή συμφωνία με την ΕΣΣΔ θα είχε τα χέρια του λυμένα στο ανατολικό μέτωπο.
Στις 25 Ιουλίου 1939 βαριά σύννεφα είχαν συσσωρευθεί πάνω από την Πολωνία. Μόνο τότε Βρετανία και Γαλλία αποφάσισαν να στείλουν στρατιωτικές αποστολές. Και πάλι όμως έγιναν ανεπίτρεπτα λάθη. Οι αποστολές ανέβαλαν το ταξίδι κατά 11 μέρες, έχασαν ακόμα 5 μέρες ταξιδεύοντας με το πιο αργοκίνητο πλοίο για τη Μόσχα, ενώ όταν έφτασαν εκεί διαπιστώθηκε ότι τα διαβατήρια και τα πληρεξούσιά τους δεν ήταν τακτοποιημένα. Οι ηγέτες Βρετανίας και Γαλλίας που είχαν μεταβεί στο Μόναχο μετά από πρόσκληση του Χίτλερ το 1938, δεν καταδέχτηκαν να μεταβούν στη Μόσχα και λειτούργησαν τελείως ερασιτεχνικά.
Από την άλλη πλευρά, το Γερμανικό ΥΠΕΞ πίεζε αφόρητα τον νέο Σοβιετικό Υπουργό Εξωτερικών Μολότοφ για την υπογραφή γερμανοσοβιετικής συμφωνίας. Ο πόλεμος πλησίαζε και κάθε μέρα μετρούσε.
Έτσι, το απόγευμα της 23ης Αυγούστου 1939 υπογράφηκαν τελικά στη Μόσχα μεταξύ Γερμανών και Σοβιετικών δύο συμφωνίες: ένα σύμφωνο μη επίθεσης κι ένα πρόσθετο μυστικό πρωτόκολλο, που κατένεμε την Πολωνία και τις χώρες της Βαλτικής σε σφαίρες επιρροής, Με αυτό τον κυνικό τρόπο, ο Στάλιν μετέθετε το πρόβλημα σε Βρετανία και Γαλλία.
Η υπογραφή του μυστικού πρωτοκόλλου έδωσε στους Σοβιετικούς ελευθερία κινήσεων στην Ανατολική Πολωνία, στις χώρες της Βαλτικής και τη Φινλανδία για τη δυνατότητα να οργανώσουν καλύτερα την άμυνά τους κερδίζοντας χρόνο, καθώς ήταν βέβαιοι ότι ο Χίτλερ θα επιτεθεί στη χώρα τους. Από την άλλη πλευρά, οι Γερμανοί μπλόφαραν. Εξασφάλισαν το ανατολικό τους μέτωπο, αλλά κάποια στιγμή, θα έκαναν επίθεση και στην ΕΣΣΔ…
Σε βαριά κατάθλιψη πίνοντας βότκα ή… στις επάλξεις ο Στάλιν κατά τη γερμανική επίθεση;
Στις 22 Ιουνίου 1941 οι δυνάμεις του Άξονα εισέβαλαν στην ΕΣΣΔ. Το γερμανικό σχέδιο είναι γνωστό. Τρεις ισχυρές επιθέσεις, με τρεις Ομάδες Στρατιών («Βορράς», «Κέντρο» και «Νότος» και κατεύθυνση στο Λένινγκραντ, τη Μόσχα και τον Καύκασο αντίστοιχα. Σε αυτές συμμετείχαν 200 περίπου μεραρχίες, συμπεριλαμβανομένων των συμμάχων του Χίτλερ. Στόχος ήταν να εξουδετερωθεί ο κύριος όγκος του Κόκκινου Στρατού σε τρεις εβδομάδες με μια σειρά κυκλωτικών κινήσεων.
Στην απόρρητη ομιλία του το 1956, στο 20ό Συνέδριο του ΚΚΣΕ, ο Χουστσόφ είπε ότι ο Στάλιν, μετά τις πρώτες ήττες από τους Γερμανούς, εγκατέλειψε την εξουσία πιστεύοντας ότι ήρθε το τέλος. Όμως, όταν τον επισκέφτηκαν κάποια μέλη του Πολιτικού Γραφείου λέγοντάς του ότι πρέπει να ληφθούν κάποιες επείγουσες αποφάσεις για τις επιχειρήσεις στο μέτωπο, ο Στάλιν επανήλθε. Η «θεωρία» αυτή έχει αναπαραχθεί από αρκετούς αξιόπιστους συγγραφείς, ενώ συμπεριλαμβάνεται και στην «Εγκυκλοπαίδεια της Οξφόρδης για τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο» (1995).
Ο διακεκριμένος συγγραφέας Giles Milton στο βιβλίο του «ΥΠΟΘΕΣΗ ΣΤΑΛΙΝ: Η ΑΠΙΘΑΝΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ ΠΟΥ ΚΕΡΔΙΣΕ ΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ», ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΜΙΝΩΑΣ, μάλλον επιβεβαιώνει τα παραπάνω, καθώς αναφέρεται στον Βρετανό Πρέσβη Κριπς, που είχε φύγει σχεδόν διωγμένος από τη Μόσχα στις αρχές Ιουνίου και επέστρεψε θριαμβευτικά στις 25 Ιουνίου. Τον υποδέχθηκαν ενθουσιωδώς πολλοί διακεκριμένοι Σοβιετικοί. Είχε προηγηθεί το διάγγελμα του Τσόρτσιλ μέσω του BBC μία μέρα μετά τη γερμανική εισβολή στην ΕΣΣΔ, το οποίο ανακοίνωνε την υποστήριξή του στους Σοβιετικούς.
Το πρόβλημα για τον Τσόρτσιλ ήταν ο ίδιος ο Στάλιν, ένας μονήρης άνθρωπος που σπάνια έκανε δημόσιες εμφανίσεις. Ο Κριπς, σχεδόν δύο χρόνια στη Μόσχα δεν τον συνάντησε ποτέ. «Σκοπίμως καθιστά τον εαυτό του μυστηριώδες πρόσωπο, σπάνια εξέρχεται από το Κρεμλίνο», έγραφε χαρακτηριστικά. Κατά την επιστροφή του στη Μόσχα, στις 25/06/1941 οδηγήθηκε κατευθείαν στο Κρεμλίνο, όπου έλαβε αναλυτική ενημέρωση από τον Μολότοφ για τη δραματική κατάσταση που είχε προκαλέσει η προέλαση των Γερμανών. Ο Κριπς περίμενε ότι θα γινόταν δεκτός από τον Στάλιν, αλλά, όπως γράφει ο Giles Milton, «ο Σοβιετικός ηγέτης παρέμενε άφαντος».
Στάλιν και Μολότοφ
Αμέσως μετά τη γερμανική εισβολή αποσύρθηκε στην εξοχική του κατοικία στο Κούντσεβο. Μάλιστα, ξένοι διπλωμάτες είχαν αρχίσει να αναρωτιούνται αν ο Στάλιν εγκατέλειψε τη χώρα και αναζήτησε άλλο καταφύγιο: «Υπέθεταν ότι είχε καταφύγει στην Τουρκία, είτε στο Ιράν, το Αφγανιστάν ή την Κίνα» έγραψε ο Χένρι Κάσιντι, ανταποκριτής του Associated Preis. «Άλλοι Συμφωνούσαν ότι ο Στάλιν δεν ήταν εκεί (στη Μόσχα), αλλά πίστευαν ότι απλώς έκανε διακοπές στην έπαυλή του στην Γκάγκρα, στις ακτές της Μαύρης Θάλασσας» (H. Cassidy, «Moscow Dateline», σελ. 46).
Οι Joseph Stalin και Nikita Khrushchev το 1936
Η αλήθεια ήταν όμως πολύ χειρότερη. Σύμφωνα με τον Μολότοφ, ο Στάλιν είχε κλειστεί τελείως στον εαυτό του και είχε περιέλθει σε τέτοια απόγνωση, «ώστε δεν τον ενδιέφερε τίποτα, δεν έδειχνε να παίρνει την παραμικρή πρωτοβουλία και ήταν σε κακή κατάσταση» (Sebag Montefiore, «Stalin», σελ. 331.). Δεν μπορούσε να κοιμηθεί, δεν είχε αλλάξει ρούχα και περνούσε την περισσότερη ώρα του περιφερόμενος άσκοπα μέσα στην ντάτσα του σαν σε παραζάλη. Και καθώς έλεγχε τα πάντα στην ΕΣΣΔ, η απουσία του ήταν καταστροφική.
Πράγματι, στις 30 Ιουνίου ένας πολύ κλειστός κύκλος του ΠΓ κατέστρωσε ένα σχέδιο για τη συγκρότηση Κρατικής Επιτροπής Άμυνας, που θα είχε την ευθύνη για το σύνολο των πολεμικών επιχειρήσεων της ΕΣΣΔ. Όλοι συμφώνησαν ότι μόνο ο Στάλιν μπορούσε να ηγηθεί αυτής της Επιτροπής. Αποφάσισαν να μεταβούν στην ντάτσα του οδικώς, για να τον πείσουν να επιστρέψει στη Μόσχα.
Όταν έφτασαν εκεί τον βρήκαν να κάθεται μόνος του σε μια μικρή τραπεζαρία. Όλοι έμειναν έκπληκτοι καθώς ήταν αδυνατισμένος, καταβεβλημένος και ταλαιπωρημένος. Άλλες φορές, τον έτρεμαν κυριολεκτικά, γιατί μιλούσε ωμά και ήταν απρόβλεπτος. Τώρα όμως, ήταν ο ίδιος τρομοκρατημένος, καθώς πίστευε ότι οι σύντροφοί του πήγαν εκεί για να τον συλλάβουν.
«Γιατί ήρθατε;», ρώτησε νευρικά. Του εξήγησαν ότι η κατάσταση στο μέτωπο ήταν τόσο άσχημη, που είχαν συγκροτήσει Κρατική Επιτροπή Άμυνας. «Με ποιον επικεφαλής;», ρώτησε. «Εσένα, σύντροφε Στάλιν», του απάντησαν. «Μπορώ να οδηγήσω τη χώρα στην τελική νίκη;», ρώτησε ο Στάλιν. «Δεν υπάρχει κανένας αξιότερος.», είπε δειλά ένας από τους «επισκέπτες». (Margaret Bourk- White, «The Taste of War», Century, 1985, σελ. 40-41).
Τελικά, μετά από επίμονες προσπάθειες ο Στάλιν πείστηκε να ηγηθεί της Σοβιετικής Ένωσης στη σύγκρουση με τις δυνάμεις του Άξονα. Την επομένη επέστρεψε στο Κρεμλίνο «άλλος άνθρωπος». Στις 03/07/1941 εκφώνησε το ιστορικό ραδιοφωνικό του διάγγελμα προς το έθνος…
Φαίνεται ότι ο Στάλιν είχε λάβει προσωπικές υποσχέσεις από τον Χίτλερ, ότι δεν θα επιτεθεί στην ΕΣΣΔ. Από τα τέλη Μαΐου- αρχές Ιουνίου έφταναν στο Κρεμλίνο πληροφορίες για επικείμενη εισβολή των Γερμανών. Ανάμεσά τους και η περίφημη αναφορά του Σοβιετικού κατασκόπου Ζόργκε από το Τόκιο, που ενημέρωνε για γερμανική εισβολή στην ΕΣΣΔ το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Ιουνίου.
Ο διαβόητος κατάσκοπος Richard Sorge
Επίσης, οι Σοβιετικοί γνώριζαν ότι Ρουμανία και Ουγγαρία θα πολεμούσαν εναντίον τους, στο πλευρό του ράιχ. Γερμανός λιποτάκτης, ενημέρωσε στις 29 Ιουνίου τους Σοβιετικούς ότι η επίθεση θα γινόταν την επόμενη μέρα. Ακόμη και όταν ξεκίνησε η επιχείρηση «Μπαρμπαρόσα», ο Στάλιν έδωσε οδηγία στα στρατιωτικά τμήματα, να μην βάλλουν κατά των Γερμανών.
Όλα δείχνουν ότι πραγματικά ο Στάλιν για δέκα μέρες είχε εξαφανιστεί. Εκείνο που θα μείνει αναπάντητο ερώτημα, είναι αν όντως είχε πέσει σε κατάθλιψη, την οποία αντιμετώπιζε πίνοντας βότκα… Ο Χίτλερ τον πρόδωσε και αυτό φαίνεται ότι τον πείραξε αφάνταστα…Πάντως, μετά τις 3 Ιουλίου βρέθηκε...στις επάλξεις και ήταν από τους πρωτεργάτες της νίκης των Συμμάχων στον Β' ΠΠ.
Πηγή: ΣΤΑΥΡΟΣ ΣΥΜΕΩΝΙΔΗΣ, «Ο ΙΩΣΗΦ ΣΤΑΛΙΝ ΚΑΙ ΟΙ ΓΕΡΜΑΝΟ-ΣΟΒΙΕΤΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ 1939-1941», ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ «ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ», τ. 156, Ιούλιος 2009. Στο τελευταίο κεφάλαιο τα περισσότερα στοιχεία προέρχονται από το βιβλίο του GILES MILTON, «ΥΠΟΘΕΣΗ ΣΤΑΛΙΝ», ΜΙΝΩΑΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ, 2024. Ευχαριστούμε θερμά τις Εκδόσεις ΜΙΝΩΑΣ για την πολύτιμη βοήθειά τους.
Τα ακραία καιρικά φαινόμενα και οι φυσικές καταστροφές δεν είναι πλέον σπάνιο γεγονός για την Ελλάδα. Η κλιματική αλλαγή κάνει διαρκώς αισθητή την παρουσία της, τα τελευταία χρόνια, με τα παραδείγματα να είναι πολλά.
Με απόλυτη επιτυχία και με μετρήσιμα αποτελέσματα, που αποδεικνύουν ότι η συνεργασία ιδιωτικού - δημόσιου τομέα μπορεί να κάνει τη μεγάλη διαφορά, ολοκληρώθηκαν τα έργα βιώσιμης διαχείρισης νερού στο Δήμο Τανάγρας, κατά τη δεύτερη φάση του προγράμματος Zero Drop Mornos.
Μια κούπα καφέ, μια αφορμή για ισότητα - Με δράσεις που ενισχύουν την καθημερινότητα και δημιουργούν νέες δυνατότητες, ο NESCAFÉ® προάγει την ισότιμη συμμετοχή και την εμπειρία μάθησης.