Ελλάδα, η καλύτερη χώρα για τους συνταξιούχους: Το «easy living» και οι επτά λόγοι που την καθιστούν ελκυστικό προορισμό για τους απόμαχους

Τρεις φορές χαμηλότερο είναι το κόστος διαβίωσης στην Κέρκυρα για μια Αμερικανίδα συνταξιούχο εν συγκρίσει με την πόλη της, το Μπόουλντερ στο Κολοράντο των ΗΠΑ. «Τα μηνιαία έξοδά μας στην Ελλάδα είναι 2.900-3.000 ευρώ συνολικά», γράφει η Λίνα Χόρνερ σε άρθρο του internationalliving.com, υπό τον γενικό τίτλο Best Places to Retire in 2026: The Annual Global Retirement Index.

Πέρυσι, η Ελλάδα κατατάχθηκε τρίτη από το τέλος στον κατάλογο με τα 10 καλύτερα μέρη στον κόσμο για να εγκατασταθεί ένας συνταξιούχος. Φέτος, όμως, η Ελλάδα βρίσκεται στην κορυφή της λίστας του International Living, το οποίο εδώ και 46 χρόνια δημοσιεύει τα αποτελέσματα της έρευνας που διεξάγει για το ευ ζην των απόμαχων. Στο πλαίσιο αυτής της καθιερωμένης ετήσιας χαρτογράφησης των καλύτερων προορισμών ανά την υφήλιο, ειδικά για την εγκατάσταση ανθρώπων που τερματίζουν τον ενεργό επαγγελματικό βίο τους, το International Living φιλοξενεί το βιωματικό άρθρο της Λίνας Χόρνερ εν είδει μαρτυρίας σε πρώτο πρόσωπο.

Η συγκεκριμένη Αμερικανίδα συνταξιούχος τονίζει ότι στην Κέρκυρα χρειάζεται μόνο το 1/3 των χρημάτων που θα δαπανούσε στην πατρίδα της απλώς και μόνο για να ζει. «Στην Ελλάδα», όπως εξηγεί η κυρία Χόρνερ, «έχουμε το δικό μας σπίτι, οπότε δεν πληρώνουμε ενοίκιο - αν και εάν νοικιάζαμε έναν χώρο αντίστοιχο με τον δικό μας, με τρία δωμάτια και θέα στη θάλασσα, εδώ θα χρειαζόμασταν 800-1.000 ευρώ τον μήνα. Κάτι πιο μικρό και πιο οικονομικό το βρίσκει κανείς με 600-800 ευρώ/μήνα, ενώ στην ενδοχώρα της Κέρκυρας υπάρχουν πολύ ωραία σπίτια με μόλις 300-600 ευρώ μηνιαίο ενοίκιο».

Easy living

Δίνοντας ακόμη περισσότερες λεπτομέρειες για τον τρόπο ζωής της ως όψιμης μετανάστριας, η Λίνα Χόρνερ επισημαίνει ότι «γευματίζουμε σε εστιατόρια τουλάχιστον δύο φορές την εβδομάδα άνετα, χωρίς να αγχωνόμαστε για το έξοδο. Εξάλλου το δείπνο για δύο, μαζί με κρασί, κοστίζει κατά μέσο όρο 30-50 ευρώ. Η βενζίνη είναι πιο ακριβή στην Ελλάδα σε σύγκριση με τις ΗΠΑ, αλλά στην Κέρκυρα χρησιμοποιούμε το αυτοκίνητο πολύ λιγότερο». Σε ό,τι αφορά την αγορά ακινήτων, η Λίνα Χόρνερ ενημερώνει τυχόν συνταξιούχους που θα ενδιαφέρονταν να μετεγκατασταθούν στην Ελλάδα ότι εκείνη και ο σύζυγός της αγόρασαν την κατοικία τους στην Κέρκυρα το 2022 για 250.000 ευρώ, αξιοποιώντας τα προνόμια της Χρυσής Βίζας όπως ίσχυαν τότε (πλέον οι προϋποθέσεις έχουν τροποποιηθεί, με αύξηση της ελάχιστης επένδυσης, κατεξοχήν σε περιοχές με υψηλή ζήτηση κ.ο.κ.).

Βέβαια, όπως παρατηρεί η κυρία Χόρνερ, «αφότου αγοράσαμε το σπίτι στην Κέρκυρα οι τιμές των ακινήτων έχουν εκτοξευτεί. Ακίνητα παρόμοια με το δικό μας πωλούνται τώρα προς 400.000 ευρώ». Παρ’ όλα αυτά, γράφει ότι η αγορά κατοικίας στην Ελλάδα παραμένει συμφέρουσα για έναν αλλοδαπό συνταξιούχο, αρκεί να μην περιοριστεί στις πολυσύχναστες τουριστικές περιοχές. Υπ' αυτό το πρίσμα, η Λίνα Χόρνερ αναφέρει την περίπτωση μιας γνωστής της, επίσης συνταξιούχου, που επέλεξε την Ελλάδα για να μετεγκατασταθεί: «Η Σίντι, μια φίλη μου από τον Καναδά, πρόσφατα αγόρασε ένα μικρό σπίτι με ένα υπνοδωμάτιο σε ένα μικρό χωριό στην Κρήτη. Η τιμή του ήταν 36.000 και το μόνο που χρειάζεται είναι ένα φρεσκάρισμα στη βαφή, μικροεπισκευές, ηλεκτρικές συσκευές και έπιπλα».

Αφού τονίσει ότι ακόμη και στην Κέρκυρα η υγειονομική περίθαλψη είναι απολύτως ικανοποιητική και δεν της προκαλεί την παραμικρή ανασφάλεια, η Λίνα Χόρνερ καταλήγει με έναν διθυραμβικό έπαινο προς την Ελλάδα: «Σκέφτομαι πώς ζούσαμε στο Κολοράντο, με εκείνους τους ατελείωτους χειμώνες, το υψηλό κόστος ζωής, το μόνιμο τρέξιμο στην καθημερινότητά μας και όλα αυτά μου φαίνονται πια μια μακρινή ανάμνηση. Εδώ στην Ελλάδα τα πρωινά μου ξεκινούν με έναν καφέ που απολαμβάνω στη βεράντα μου, πολύ συχνά με τη συντροφιά φίλων ή απλώς με τον ήχο των κυμάτων και το αεράκι που με γαληνεύουν. Ο ρυθμός ζωής εδώ είναι χαλαρός, καθόλου ανιαρός όμως. Υπάρχει ισορροπία, κοινωνικότητα, αλλά και ένας αναπάντεχος ανθρώπινος πλούτος. Η Ελλάδα προσφέρει κάτι πολύ περισσότερο από μια απλή αλλαγή σκηνικού. Θα ανακαλύψετε ότι εδώ θα έχετε τη δυνατότητα όχι μόνο να βρείτε χαμηλότερο κόστος διαβίωσης, αλλά η ζωή σας θα είναι πλήρης, γεμάτη εμπειρίες».

Ο επτάλογος της επιτυχίας

Η πάγια προσέγγιση του internationalliving.com προβλέπει ότι για καθέναν από τους προορισμούς που κρίνονται ως ιδανικοί για τη μετανάστευση συνταξιούχων μιλά κάποιος με ολοκληρωμένη εμπειρία από το εκάστοτε μέρος. Στη φετινή έκδοση του top-10, η Ελλάδα προκρίθηκε ως κορυφαία έναντι χωρών όπως ο Παναμάς, η Κόστα Ρίκα, η Πορτογαλία, το Μεξικό, η Ιταλία, η Γαλλία, η Ισπανία, η Ταϊλάνδη και η Μαλαισία.

Σε πρώτη ανάγνωση, οι επιλογές του International Living μοιάζουν εντελώς υποκειμενικές, βασισμένες στα βιώματα μεμονωμένων ανθρώπων. Στην πραγματικότητα, ωστόσο, ύστερα από σχεδόν μισό αιώνα επεξεργασίας του Παγκόσμιου Δείκτη Ευζωίας για Συνταξιούχους, το International Living έχει αναπτύξει μια εξειδικευμένη μεθοδολογία έτσι ώστε ο τελικός κατάλογος των προορισμών που δημοσιοποιεί να είναι κατά το δυνατόν αντικειμενικός και να ανταποκρίνεται στην τρέχουσα πραγματικότητα.

Μάλιστα, το Best Places to Retire - The Annual Global Retirement Index καταρτίζεται κάθε φορά με βάση τα επικαιροποιημένα δεδομένα που κατανέμονται σε 7 κατηγορίες: 1) Τη στέγαση και τη δυνατότητα αγοράς κατοικίας, 2) την ισχύουσα νομοθεσία για βίζες και ωφελήματα που προσφέρονται από τις κατά χώρα κυβερνήσεις προκειμένου να προσελκύσουν μετανάστες, 3) το κόστος διαβίωσης, 4) την κατ' ανάγκην διαισθητική έλξη που ασκεί στους συνταξιούχους κάθε προορισμός, 5) το σύστημα ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, 6) τις δημόσιες υποδομές και την αποτελεσματικότητα των υπηρεσιών κοινής ωφέλειας στην πράξη, 7) τις κλιματικές συνθήκες.

Τα επενδυτικά κεφάλαια

Το ζήτημα -και το ζητούμενο- της ευζωίας για τους ανθρώπους που σταματούν να εργάζονται λόγω ηλικίας απασχολεί διαχρονικά τις δυτικού τύπου κοινωνίες, ιδιαιτέρως δε τις προηγμένες. Με την πιθανή εξαίρεση της Ιαπωνίας όπου η συνταξιοδότηση θεωρείται όνειδος και αμαρτία, ασχέτως εάν είναι αναπόφευκτη, στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ οι απόμαχοι όχι μόνο της ανώτερης αλλά και της μεσαίας εισοδηματικής τάξης οφείλουν να προνοούν για το γήρας. Εξ ου και η διάδοση της πρακτικής των επενδύσεων - κατά κανόνα μέσω αγοράς μεριδίων σε εταιρείες διαχείρισης κεφαλαίων πολυεθνικής εμβέλειας. Είναι χαρακτηριστικό ότι μια εταιρεία αυτής της κατηγορίας, η κολοσσιαία CVC Partners, είχε στο χαρτοφυλάκιό της επί μία δεκαετία τη Formula 1. Την οποία αγόρασε αντί 2 δισ. δολαρίων και κατόπιν την πούλησε για 8 δισ. δολάρια στους νυν ιδιοκτήτες της, τετραπλασιάζοντας την αξία των μετοχών για λογαριασμό των συνταξιοδοτικών ταμείων που αποτελούν σεβαστό τμήμα των επενδυτών στην CVC.

Επίσης, σε χώρες του Ευρωπαϊκού Νότου, τα διαμερίσματα που αγόραζαν αγεληδόν, κυρίως Γερμανοί για τα χρόνια της αποστρατείας τους, καταλάμβαναν ολόκληρα οικοδομικά τετράγωνα σε πόλεις-θέρετρα όπως π.χ. η Μάλαγα της Ισπανίας. Και όπως ήταν φυσικό, αφενός η ανάγκη συντήρησης αυτών των κλειστών οικιών δημιουργούσε έναν ξεχωριστό κλάδο παροχής υπηρεσιών (τεχνίτες, φύλακες κ.λπ.), αφετέρου υπήρχαν παρατράγουδα με καταπατήσεις από ντόπιους, οι οποίοι εν ονόματι μιας αυθαίρετης χρησικτησίας καταλάμβαναν ακατοίκητες κατοικίες που ανήκαν σε Βορειοευρωπαίους μέλλοντες συνταξιούχους και αρνούνταν να αποχωρήσουν.

Εντούτοις, όλα τα προηγούμενα αποτελούν φαινόμενα που συναρτώνται με μια αναπτυγμένη μέριμνα για τη συνταξιοδότηση, αλλά εξίσου και με μια εντελώς διαφορετική αντίληψη του συνταξιοδοτικού συστήματος. Στην Ελλάδα, η απόσυρση από τον επαγγελματικό στίβο, τουλάχιστον για την πλειονότητα των εργαζομένων, αντιμετωπίζεται σαν το διαβατήριο για την ανέχεια και τη μιζέρια. Αντιστάθμισμα και παρηγοριά, ουδόλως ασήμαντη βεβαίως, συνιστά η πατροπαράδοτη μικροϊδιοκτησία - κάποιο σπίτι στο χωριό, κάποιο ακίνητο της οικογένειας που δεν έχει παραχωρηθεί στην επόμενη γενιά και παραμένει ως καταφύγιο για τους γηράσκοντες γονείς.

Σε αυτό το μελαγχολικό τοπίο για τους Ελληνες συνταξιούχους, οι οποίοι έχουν κάθε λόγο να ζηλεύουν τους αλλοδαπούς που ανοίγουν στην Ελλάδα ένα καινούριο και ευχάριστο κεφάλαιο εις τας δυσμάς του βίου τους, μια πρόσφατη νομοθετική καινοτομία που επέφερε τεράστιες ανατροπές είναι η παραχώρηση του δικαιώματος στην αμειβόμενη εργασία σε χιλιάδες συνταξιούχους που επιθυμούν -ή αναγκάζονται- να παραμείνουν επαγγελματικώς ενεργοί.

Η άλλη άποψη

Το πόσο σοβαρά απασχολεί τις δυτικές κοινωνίες η συνταξιοδότηση πιστοποιείται, εκτός των άλλων, από τις συστηματικές έρευνες που διεξάγουν τακτικά φορείς από τον κλάδο των επενδύσεων, όπως π.χ. η αμερικανική εταιρεία Natixis Investment Managers. Με ένα επενδυτικό χαρτοφυλάκιο 1,4 τρισ. δολαρίων, η Natixis από το 2012 έχει καθιερώσει τη δική της ανάλυση για τον Παγκόσμιο Δείκτη Συνταξιοδότησης. Κάθε χρόνο, η παρουσίαση των συμπερασμάτων της έρευνας εκτείνεται σε περισσότερες από 70 σελίδες και περιλαμβάνει λίστες παρόμοιες με εκείνην του internationalliving.com - αν και τα αποτελέσματα καθαυτά διαφέρουν.

Για παράδειγμα, στην έκδοση του 2025, η ετήσια έκθεση της Natixis για τις προοπτικές των συνταξιούχων δεν κάνει μνεία στην Ελλάδα. Οι κορυφαίοι προορισμοί για τους συνταξιούχους -τους Αμερικανούς κυρίως- που σκέφτονται τη μετανάστευση είναι οι Σλοβενία, Λουξεμβούργο, Γερμανία, Αυστραλία, Ολλανδία, Δανία, Ισλανδία, Ελβετία, Ιρλανδία, ενώ στην κορυφή βρίσκεται η Νορβηγία. Συνεπώς, ενώ για έναν αμερικανικό οργανισμό, το International Living, ο παράδεισος των συνταξιούχων είναι η Ελλάδα, για έναν άλλο, τη Natixis Investment Managers, η ιδανική επιλογή είναι μια χώρα του Ευρωπαϊκού Βορρά, αντιδιαμετρικά και πολλαπλώς διαφορετική από την πατρίδα μας.

Η Natixis τεκμηριώνει την αξιολόγησή της παραπέμποντας στα αυστηρά κριτήρια που εφαρμόζει, δηλαδή την εξέταση 18 διαφορετικών παραγόντων, οι οποίοι ομαδοποιούνται σε 4 βασικούς άξονες: ήτοι, α) τις οικονομικές παραμέτρους της συνταξιοδότησης, β) την υγεία και το επίπεδο της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, γ) τους υλικούς όρους διαβίωσης και δ) την ποιότητα ζωής που θα έχει ο συνταξιούχος στη χώρα όπου θα μετεγκατασταθεί.

Η Ελλάδα δεν τυγχάνει ιδιαίτερης υπόληψης από την Natixis και συνήθως βρίσκεται εκτός των 20 επικρατέστερων προτάσεων προς τους συνταξιούχους. Η Natixis αναφέρεται στη χώρα μας μόνο σε συνάρτηση με αρνητικούς δείκτες, όπως π.χ. η γήρανση του πληθυσμού και οι χαμηλές επιδόσεις στην οικονομία. Ομως, στην αναφορά του 2021, αν μη τι άλλο η Ελλάδα καταλαμβάνει την 31η θέση ανάμεσα σε 44 χώρες του κόσμου που παρακολουθεί η Natixis ως προς την ποιότητα ζωής για τους μεταναστεύοντες συνταξιούχους.

Θα πάρουμε σύνταξη;

Πέρα από τις κατατάξεις και τις κατηγοριοποιήσεις, καθοριστικής σημασίας είναι και οι αντιλήψεις, οι αγωνίες και οι σκέψεις των υποψήφιων συνταξιούχων. Επ' αυτών η μελέτη της Natixis είναι εξόχως διαφωτιστική, καθώς δείχνει ότι 7 στους 10 εκφράζουν την απογοήτευσή τους για τον πληθωρισμό που συρρικνώνει την πραγματική αξία της περιουσίας τους - και φυσικά της σύνταξής τους. Η ακρίβεια συνθέτει ένα ζοφερό τοπίο καθώς οι δαπάνες για την υγειονομική περίθαλψη, τη στέγαση ή και την κάλυψη στοιχειωδών βιοτικών αναγκών είναι τρομακτικά υψηλές. Επιπλέον, το 72% όσων ερωτήθηκαν αναμένει περιορισμό της κρατικής ενίσχυσης προς τους συνταξιούχους στο μέλλον.

Αλλά το πιο μελαγχολικό εύρημα είναι ότι σε ποσοστό 38% οι μέλλοντες συνταξιούχοι πιστεύουν ότι περνώντας στην επόμενη και τελευταία φάση του βίου τους δεν θα έχουν πετύχει κανέναν από τους στόχους που είχαν θέσει προηγουμένως. Γι' αυτούς η ευτυχής συνταξιοδότηση φαντάζει περισσότερο σαν εφιάλτης παρά σαν ρεαλιστικό σενάριο.

ΦΩΤΟΓΡΑΦιΑ: Shutterstock