Συνέδριο για την... άβυσσο της φορολογικής νομοθεσίας

               Την ... άβυσσο της φορολογικής νομοθεσίας στην Ελλάδα επιχειρεί να διερευνήσει το συνέδριο  που διεξάγεται σήμερα στην Αθήνα με την συμμετοχή πολιτικών, στελεχών του φορολογικού συστήματος, εξειδικευμένων νομικών , φοροτεχνικών και στελεχών επιχειρήσεων. Το 3ο Athens law forum on taxation  που διεξάγεται από το πρωί  στο ξενοδοχείο plaza συγκεντρώνει τεράστιο ενδιαφέρον. Οι εργασίες ξεκίνησαν με τον Γενικό Γραμματέα Δημοσίων Εσόδων κ. Γιώργο Πιτσιλή, ομιλητές είναι ο πρώην υφυπουργός Οικονομικών κ. Γιώργος Μαυραγάνης, ο γενικός Γραμματέας καταπολέμησης της διαφθοράς κ. Κωνσταντίνος Χρήστου, ενώ χαιρετισμό  θα απευθύνει ο βουλευτής της ΝΔ και αρμόδιος τομεάρχης  κ. Απόστολος Βεσυρόπουλος.

              Η ομιλία που έκανε ιδιαίτερη εντύπωση  ήταν του διακεκριμένου δικηγόρου, με μεγάλη εμπειρία στο φορολογικό δίκαιο, Γιώργου Μυλωνογιάννη ο οποίος αναφέρθηκε στην συστηματική προσπάθεια όλων των κυβερνήσεων να κρατήσουν ανοιχτές εκατομμύρια φορολογικές υποθέσεις σε βάθος δεκαετιών. Οι υποθέσεις αυτές ούτε διερευνώνται από τις αρμόδιες αρχές , ούτε αρχειοθετούνται θέτοντας έτσι σε σε καθεστώς φορολογικής ομηρίας πολλές χιλιάδες ιδιώτες και επιχειρήσεις. Η πρακτική αυτή, που φυσικά δεν εφαρμόζεται σε καμία άλλη χώρα, αποτελεί  τροχοπέδη σε κάθε προσπάθεια ενθάρρυνσης  των επενδύσεων και ανάπτυξης της οικονομίας.

Τα βασικά σημεία της εισήγησης του κ. Μυλωνογιάννη έχουν ως εξής:

             «To θέμα των φορολογικών παραγραφών είναι ένα από τα πλέον συζητημένα ζητήματα του φορολογικού δικαίου, για το οποίο έχει χυθεί ποταμός μελάνης νομοθετικά, νομολογιακά αλλά και από την πλευρά της ακαδημαϊκής  κοινότητας. Το θέμα συνδέεται άμεσα με τα χρονικά όρια των φορολογικών ελέγχων, την καταστροφή βιβλίων και στοιχείων αλλά κυρίως με το μεγάλο ζητούμενο που είναι η ασφάλεια δικαίου.

           Δύσκολα θα βρούμε άλλη διάταξη που να τροποποιείται τόσο συστηματικά κάθε χρόνο έτσι ώστε να μετράμε από το ημερολογιακό έτος 2001 μέχρι σήμερα 17 νομοθετήματα, διά των οποίων παρατείνεται αδιαλείπτως σε ετήσια βάση (με εξαίρεση το έτος 2005) η προθεσμία επιβολής φόρων. Πρόκειται για την τροποποίηση του Άρθρου 84 παρ. 1 και 4 του Ν. 2238/94 που αισίως μετράει έως σήμερα 17 τροποποιήσεις-παρατάσεις. Με το μηχανισμό των αλλεπάλληλων ετησίων παρατάσεων, θα μπορούσε να υποστηριχθεί ότι η προθεσμία για επιβολή φόρων κατ'άρθρο 84 παρ. 4 του Ν. 2238/94 (10ετής) παραμένει ενεργή ακόμα και για το έτος (χρήση) 1995!! Δηλαδή χρόνος παραγραφής κατά πολύ μεγαλύτερος εκείνου της ανθρωποκτονίας!   

            Η κλασική διατύπωση μέχρι το 2012 ήταν:
     "H προθεσμία παραγραφής που λήγει την 31-12 (του έτους εκδόσεως του Νόμου), ημερομηνία μετά την οποία παραγράφεται το δικαίωμα του Δημοσίου για κοινοποίηση φύλλων ελέγχου επιβολής φόρων, τελών και εισφορών παρατείνεται μέχρι την 31-12 (του επομένου έτους εκδόσεως του Νόμου)."    Οι βασικές διατάξεις που ρυθμίζουν την παραγραφή είναι:

Η 84 παρ. 1 του Ν. 2238/94 5ετής παραγραφή
Η 84 παρ. 4 του Ν. 2238/94 10ετής παραγραφή
Άρθρο 36 Ν. 4174/2013


Τα ερμηνευτικά προβλήματα που προέκυψαν ήταν:

α) Η παράταση αφορά το βασικό δικαίωμα του Δημοσίου (πενταετές) κατ'άρθρο 84 παρ.1) ή και το εξαιρετικό (δεκαετές κατ'άρθρο 84 παρ. 4 του Ν. 2238/94)
β) Η παράταση καταλαμβάνει εκτός του φόρου εισοδήματος-εισφορών-τελών, τα πρόστιμα του ΚΒΣ, το Φόρο Μεταβίβασης Ακινήτων.
γ) Η παράταση καταλαμβάνει τις χρήσεις για τις οποίες είχε ήδη δοθεί παράταση του Δικαιώματος του Δημοσίου ή μόνο τη χρήση που για πρώτη φορά το Δικαίωμα υποκύπτει σε παραγραφή.


Ευτυχώς λοιπόν, αν και καθυστερημένα, η Νομολογία εκλογίκευσε την κατάσταση. Πρωτοποριακή ήταν η απόφαση 24/2013 του Διοικητικού Εφετείου Χανίων, με την οποία για πρώτη φορά τέθηκε το ζήτημα της αντισυνταγματικότητας των αλλεπάλληλων παρατάσεων. Ακολούθησαν οι αποφάσεις του ΔΕφ Αθηνών 624, 628, 631/2014 και η 888/2016 του ΣτΕ. Συνοψίζοντας, το περιεχόμενο των αποφάσεων αυτών συμπεραίνουμε ότι η παράταση του δικαιώματος του Δημοσίου να επιβάλει φόρους κλπ είναι ανεκτή για μία φορά. Δηλαδή, η καθεμία από τις αλλεπάλληλες παρατάσεις αφορά τη χρήση που για πρώτη φορά λήγει την 31η Δεκεμβρίου του έτους που εκδίδεται ο σχετικός Νόμος. Διαφορετική ερμηνεία των ρυθμίσεων που παρατείνουν τις προθεσμίες θα ήταν αντίθετη στην συνταγματική αρχή της ασφάλειας Δικαίου. Δεδομένης μάλιστα της γενικόλογης διατύπωσης των διατάξεων με τις οποίες δόθηκαν οι παρατάσεις και της απουσίας οποιασδήποτε ειδικής αιτιολογίας οι αλλεπάλληλες παρατάσεις θα ήταν αντισυνταγματικές, στο μέτρο που θα καταλάμβαναν τις κατά ήδη χορηγηθείσα παράταση, εκπνέουσες προθεσμίες.

Με βάση την ΣτΕ 888/2016 συμπεραίνουμε:

α) Το Δικαίωμα του Δημοσίου να επιβάλει φόρους, εισφορές, τέλη παρατάθηκε για κάθε χρήση μία μόνο φορά.
β) Για τα πρόστιμα του ΚΒΣ δόθηκε παράταση για πρώτη φορά με το Ν. 4203/2013.
γ) Με δύο λόγια για τις χρήσεις μέχρι και το 2003, το Δικαίωμα του Δημοσίου έχει παραγραφεί.»

Δείτε εδώ το πρόγραμμα του συνεδρίου