Συνομιλώντας με την Κλυταιμνήστρα

Μία γυναίκα του σήμερα, παραιτημένη στον καναπέ του σπιτιού της, εμπνέεται από την ιστορία και την εμβληματική μορφή της Κλυταιμνήστρας και αποφασίζει να ξαναπάρει τη ζωή της στα χέρια της. Η παράσταση «Αστεροειδής 179 – Κλυταιμνήστρα», που παρουσιάζει η Πειραϊκή Σκηνή, σε σκηνοθεσία Γιώργου Καλόξυλου, με ερμηνεύτρια τη Θεοδώρα Μαστρομηνά, από τις 6 μέχρι τις 21 Μαΐου στο Θέατρο Φούρνος, ενώνει το χθες με το τώρα και το πάντα μέσα από έναν μονόλογο που μιλάει για τον έρωτα και τον πόλεμο, τον άντρα και την γυναίκα, τη ζωή και τον θάνατο.

Πρόκειται για μία παράσταση, βασισμένη στο σπουδαίο κείμενο της Μαργκερίτ Γιουρσενάρ «Κλυταιμνήστρα ή το Έγκλημα», γραμμένο το 1934. Μία κατάδυση στη ψυχή της Κλυταιμνήστρας που φωτίζει με έναν απρόσμενο τρόπο τα αίτια πίσω από την απόφασή της να σκοτώσει τον άντρα της.

Στο επίκεντρο βρίσκεται η γυναικεία φύση που καλείται να ανταπεξέλθει σε έναν φαινομενικά αντρικό κόσμο. «Θέλοντας και μη θα χρειαστεί να χρησιμοποιήσει όλα τα μέσα, για να κατορθώσει να υπάρξει σ’ ένα περιβάλλον που της ζητά βασικά να υπακούει και να ακολουθεί. Αυτό το ολοένα και πιο πιεσμένο θυμικό νομοτελειακά θα κληθεί να επιλέξει ανάμεσα στην πιο συνηθισμένη βουβή υποταγή και στη μεταμόρφωση σε ελεύθερο και αυτόβουλο πλάσμα. Η σύγκρουση αυτή των συναισθημάτων οδηγεί τις πράξεις της που είναι σχεδόν πάντα απρόβλεπτες και αντανακλαστικές» επισημαίνει ο σκηνοθέτης Γιώργος Καλόξυλος.

Η κεντρική ηρωίδα είναι μια γυναίκα που βρίσκεται σε μια κομβική στιγμή της ζωής της. «Προσπαθεί να πείσει τον εαυτό της να σηκωθεί και να παλέψει, αλλά δεν τα καταφέρνει. Ακούει ραδιόφωνο βυθισμένη σε μια απέραντη οργή. Νιώθει σαν ένας αστεροειδής που κινείται μόνος του, σε μια τροχιά πολύ μακρινή από τον ήλιο του» εξηγεί ο Γιώργος.

Η ιστορία της Κλυταιμνήστρας, αυτής που τόλμησε τα πάντα, θα της δώσει τη δύναμη να ξαναπιάσει το νήμα από την αρχή. Από παραιτημένη γυναίκα μετατρέπεται σε γυναίκα – δικαστής. «Δικάζει σε μια τελετουργική δίκη την ‘’Κλυταιμνήστρα’’ ενώ ταυτόχρονα υπερασπίζει την Γυναικεία της φύση κόντρα στον Αγαμέμνονα- Άντρα και τον Πόλεμο-Θάνατο».

Ο Γιώργος Καλόξυλος διάνθισε τον μονόλογο της Γιουρσενάρ με θραύσματα από τα έργα «Γράμμα στον Ορέστη» του Ιάκωβου Καμπανέλλη και «Εμμονή» του Γιώργου Σκούρτη θέλοντας «να αγγίξει με ακόμη πιο οικείο τρόπο τον ίδιο τόπο, αλλά με διαφορετικό χρονισμό», όπως λέει. «Δεν υπάρχουν ορατές συγγένειες ανάμεσα στα κείμενα, αλλά συμπληρωματικές γωνίες θέασης και αντιστικτικές αναφορές που βοήθησαν να αποδοθεί πληρέστερα το πολύπλευρο πρόσωπο της ηρωίδας. Η Κλυταιμνήστρα από γυναίκα, σύζυγος και μάνα γίνεται βασίλισσα και μεταμορφώνεται σε βασιλιά, άκαρδη μητέρα, δόλιο θήλυ με αντρικά πλέον στοιχεία, επιθετική ερωμένη, πανούργα δολοφόνο».

«Ποια είναι η σχέση της γυναίκας με την εξουσία;» αναρωτιέμαι. «Η εξουσία είναι κάτι πέρα και μακριά από την γυναικεία φύση που έχει την δύναμη της δημιουργίας ως θεμέλιο άξονα της. Όσο η γυναίκα απομακρύνεται από το να δημιουργεί, τόσο αντιγράφει και αναπαράγει αποτυχημένα, αντρικά, πολεμικά στερεότυπα» παρατηρεί ο Γιώργος.

Η παράσταση «Αστεροειδής 179 – Κλυταιμνήστρα» είναι, πάνω απ’ όλα, ένας μονόλογος για την ανάγκη μας για ελευθερία και την αναζήτηση νοήματος κόντρα στη μοναξιά και τον θάνατο. «Όσοι νιώθουν θεοί είναι δούλοι, όσοι νοιώθουν άνθρωποι είναι ελεύθεροι» μου λέει με νόημα ο Γιώργος Καλόξυλος παραπέμποντας στον Ηράκλειτο. Αυτό το μήνυμα θα ήθελε να περάσει και με την παράστασή του.