Η Μεταμόρφωση Ενός Αντικειμένου

Μια πολύ πρωτότυπη ιδέα υλοποιείται μέσα από τη στρατηγική συνεργασία ενός μεταπτυχιακού προγράμματος πανεπιστημίου της ελληνικής περιφέρειας με ένα αθηναϊκό μουσείο. Πιο συγκεκριμένα, 13 μεταπτυχιακοί φοιτητές του προγράμματος που φέρει την επωνυμία “Μετα-Βιομηχανικός Σχεδιασμός” στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας , απαντούν σε μια σειρά ερωτήματα σχετικά με την ηλικία και τον τρόπο που γερνούν τα αντικείμενα και τους όρους που τα καθιστούν συλλεκτικά, μοναδικά ή συνηθισμένα. Επιλέγουν από ένα αντικείμενο της συλλογής του Μουσείου Μπενάκη (που φιλοξενεί και το εκθεσιακό γεγονός) και δημιουργούν ένα αφήγημα για την πιθανή χρήση του στο παρελθόν, τη θέση του στο παρόν και μια φανταστική χρήση για το μέλλον.

Η έκθεση με τον τίτλο Η Μεταμόρφωση Ενός Αντικειμένου: Εργασίες φοιτητών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας θα διαρκέσει έως τις 18 Μαρίου στο Μουσείο Μπενάκη στην Οδό Πειραιώς 138. 

Ας πούμε, όμως, και δύο λόγια για το Πρόγραμμα. 

Από τον Σεπτέμβριο του 2015, λειτουργεί το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, με τίτλο “Μετα- Βιομηχανικός Σχεδιασμός: Σχεδιαστικές και Καλλιτεχνικές Πρακτικές για την Παραγωγή της Καθημερινής Ζωής”. Το πρόγραμμα απευθύνεται σε φοιτητές/τριες Αρχιτεκτονικής, Καλών Τεχνών, Σχολών Design της Ελλάδας και του εξωτερικού. Επικεφαλής του Προγράμματος είναι ο Αλέξανδρος Ψυχούλης.

Σε ένα σχετικό ενημερωτικό σημείωμα διαβάζουμε: «Βασικός στόχος του Προγράμματος είναι να αναπτυχθεί στην Ελλάδα η έρευνα επάνω στις δυνατότητες σχεδιασμού και παραγωγής αντικειμένων, προγραμμάτων και δράσεων για την σύγχρονη καθημερινή ζωή. Οι τεχνολογίες προγραμματικού σχεδιασμού, και fabrication δίνουν σήμερα τη δυνατότητα στους σχεδιαστές, τους αρχιτέκτονες και τους καλλιτέχνες να μορφοποιήσουν και να παραγάγουν πρότζεκτ και προϊόντα, χωρίς η παραγωγή αυτή να περνά από τις μακρές και ακριβές γραμμές παραγωγής της βιομηχανίας.

Οι συνθήκες των σύγχρονων μικρών γραφείων-εργαστηρίων- εργοστασίων, διεσπαρμένων μέσα στον αστικό χώρο και ενεργοποιημένων στον επικοινωνιακό χώρο του διαδικτύου -ως πεδίου έρευνας και ως αγοράς- επιτρέπουν την μικρή πλουραλιστική παραγωγή, την πληθώρα προτύπων, την οικουμενική επικοινωνία των ιδεών και των προϊόντων. Οι σχεδιαστικές πρακτικές μπορεί να συνδυάζουν τις τεχνολογίες των ψηφιακών αναπαραστάσεων με την χειροτεχνία, την παραγωγή μικρής κλίμακας με τις καλλιτεχνικές πρακτικές, τις παραδοσιακές τεχνικές μορφοποίησης των υλικών με τις σύγχρονες εκφραστικές γλώσσες, τον εθνογραφικό πλούτο με τις πολλαπλές ανθρωπολογικές ταυτότητες. 

Οι μεθοδολογίες σχεδιασμού και κατασκευής, που θα αναπτυχθούν στο Πρόγραμμα παρακολουθούν και κατευθύνουν όλη την εξέλιξη ενός επινοήματος από τις πρώτες δημιουργικές ιδέες, ως τον σχεδιασμό, την κατασκευή, την έρευνα. Θα επεκτείνονται στην διερεύνηση των ζητουμένων συνθηκών παραγωγής αλλά και την επικοινωνία που καθιστά το επινόημα- προϊόν ορατό και επιλέξιμο μέσα στην γενική πληθωρική προσφορά και τον οικουμενικό ανταγωνισμό.

Δεν υπάρχουν πια οι προϋποθέσεις, και μάλλον ανεπιστρεπτί, για τους αρχιτέκτονες, στην κορεσμένη οικοδομικά Ευρώπη, να αναπτύξουν τις δημιουργικές τους δυνάμεις σχεδιάζοντας πρότυπα κτήρια. Για διαφορετικούς λόγους, η πληθώρα των καλλιτεχνών δεν μπορεί να υπηρετήσει το φαντασιακό της παραγωγής του μοναδικού καλλιτεχνικού έργου, που παίρνει αξία μέσα από το αισθητικό του περιεχόμενο. Παρ όλα αυτά, το πλήθος των δημιουργικών υποκειμένων ίσως βρει τρόπους να στρέψει τις δυνάμεις του στην παραγωγή της καθημερινότητας με την εισαγωγή πρότυπων αντικειμένων, με την επινόηση νέων μικρο-συνηθειών, πολλαπλών γούστων, με την δημιουργία συνθηκών κατοίκησης σε άπειρες παραλλαγές, τόσο πλούσιες και διαφορετικές όσο παράξενη, ευέλικτη, ρευστή και αντιφατική είναι η πραγματικότητα των σύγχρονων υποκειμένων, των φυλών της μητρόπολης.

Το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα του “Μεταβιομηχανικού Σχεδιασμού” διαστέλλει όσο μπορεί περισσότερο τα όρια της ακαδημαϊκής δικαιοδοσίας του: Από τον σχεδιασμό του υπαίθριου χώρου, του κήπου και της ακτής, ως το σχεδιασμό και την παραγωγή του οικιακού εξοπλισμού αλλά και των τελετουργιών της εστίασης και της διατροφής. Από την οργάνωση των κοινοτήτων γύρω από παροδικά πρωτόκολλα και συμβιωτικές σχέσεις, ως την επικοινωνία και την διάχυση εναλλακτικών ιδεών για την καθημερινή ζωή. Από την έμπρακτη κατανόηση των παραδοσιακών τεχνικών ως τις σύγχρονες επιτελέσεις του κυβερνο-σώματος που μοιράζονται όλοι. Τελικά, πρόθεση είναι η συλλεγμένη εμπειρία και γνώση των φοιτητών/τριών για την ποικίλη παραγωγή της καθημερινότητας».