Η φεστιβαλική εκβολή του ποταμού Ερρινυού

Στο Διεθνές Διαγωνιστικό πρόγραμμα του 58ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης δίπλα στη ταινία Η επιφάνεια των πραγμάτων της Νάνσυς Μπινιαδάκη (γεννήθηκε το 1971 στην Αθήνα, αλλά ζει και εργάζεται στο Βερολίνο) διαβάζω: “Υπάρχει ένας αστικός μύθος στην Αθήνα για τον Ερρινυό, το αρχαίο υπόγειο ποτάμι, που κανείς ποτέ δεν έχει δει, αλλά κάποτε μέσα στη δεκαετία του ΄80, εμφανίστηκε και παρέσυρε μαζί του ένα κορίτσι. Σήμερα μια νεαρή ανθρωπολόγος ερευνά τον μύθο και εντοπίζει τους ανθρώπους που γνώριζαν το κορίτσι. Είναι οι τρεις καλύτερές της φίλες και μια καθηγήτριά τους ιστορικός. Μέσα από αποσπάσματα επιστολών, ηχογραφήσεων και συνεντεύξεων, αυτές οι γυναίκες αφηγούνται την τραγική ιστορία που συνέβη πριν από 30 χρόνια και σημάδεψε τις ζωές τους καθώς και τη συλλογική μνήμη της πόλης”. 





Το σενάριο της ταινίας της Μπινιαδάκη, βασισμένο στο βιβλίο Τέσσερις μαρτυρίες για την εκταφή του ποταμού Ερρινυού της Άντζελας Δημητρακάκη (εκδόσεις της Εστίας). Μια νουβέλα που κυκλοφόρησε μόλις τον Δεκέμβριο του 2016. 

Βιογραφικά στοιχεία για την συγγραφέα βρήκα στο biblionet.gr. Τα παραθέτω εδώ: Η Άντζελα Δημητρακάκη γεννήθηκε στη Μυτιλήνη το 1968. Με σπουδές στη Φιλοσοφική Σχολή της Αθήνας και στα Πανεπιστήμια Essex και Reading της Βρετανίας, έχει να επιδείξει πλούσιο ερευνητικό έργο, με έμφαση στην πολιτική διάσταση και την παρεμβατικότητα της τέχνης από τη δεκαετία του '70 ως σήμερα. Εκτός από τη συλλογή διηγημάτων "Το άνοιγμα της μύτης" (Οξύ 1999), έχει γράψει τα μυθιστορήματα "Ανταρκτική" (Οξύ 1997, αναθεωρημένη έκδοση 2006), "Αντιθάλασσα" (Οξύ 2002), "Το μανιφέστο της ήττας" (Εστία 2006), "Μέσα σ' ένα κορίτσι σαν κι εσένα" (Εστία 2009) κ.ά., ενώ διηγήματά της έχουν δημοσιευτεί σε πολλές ανθολογίες. Διδάσκει θεωρία της σύγχρονης τέχνης στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου.





Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου της διαβάζω: «Φανταζόμαστε όλοι μαζί, θέλω να πω από κοινού, κι ο καθένας χωριστά, τα ποτάμια της Αθήνας να βουίζουν στις σκοτεινές τους σήραγγες. Φανταζόμαστε υπόγειες όχθες με χλωμή πρασινάδα, λουλούδια που ανθίζουν χωρίς φωτοσύνθεση. 

Σκεφτόμαστε πως ήταν θαύμα που δεν ξεθάφτηκαν τα αρχαία ποτάμια με τους πρόσφατους σεισμούς να πλημμυρίσουν την πόλη. Κι αμέσως μετά σκεφτόμαστε -όλοι το σκεφτήκαμε αυτό, είμαι σίγουρη- πως ίσως δεν θα ήταν το χειρότερο, γιατί η Αθήνα θα έμοιαζε έτσι με τη Βενετία, όπου δεν είχε πάει ποτέ κανείς μας, εκτός απ' τη Ραχήλ, που μας είχε τονίσει επανειλημμένα ότι ήταν η πιο καταθλιπτικά ωραία πόλη του κόσμου. 

Η Ναρδή ετοιμάζεται να πει κάτι για τα ποτάμια. Κρατάμε όλοι την αναπνοή μας. “Ήταν προεκλογική εξαγγελία της σοσιαλιστικής μας κυβέρνησης”, λέει μελαγχολικά. Βλέπω που η Κατερίνα τσακίζει αφηρημένα την ουρά ενός μονόκερου απ' τον σωρό στο θρανίο της.

“Η επαναλειτουργία των ποταμών, εννοώ. Υπήρχε ατή λίστα με τις υποσχέσεις και τα πλάνα για την άμεση βελτίωση της ποιότητας ζωής στο λεκανοπέδιο. Σε κάποια σημεία οι πολίτες θα ψάρευαν. Σε άλλα θα υπήρχαν παιδικές χαρές, παγκάκια για ανάπαυση, πλατάνια και άλλα δέντρα που αγαπούν το νερό, θα υπήρχαν βάρκες και γέφυρες... κύκνοι, πάπιες...”





Δεκαετία του '80, στη γειτονιά της κολάσεως. Η Ιωάννα, η Σοφία, η Κατερίνα και η Ραχήλ μεγαλώνουν φορώντας μαύρα ρούχα και πιστεύοντας στον Ian Curtis. Η καθηγήτρια της ιστορίας στο σχολείο τους πιστεύει στο μέλλον, ανακαλύπτοντας ωστόσο το παρελθόν. Το παρελθόν έχει ροή, υγρασία και δυνατότητα ανάδυσης. Το παρελθόν είναι ένα θαμμένο ποτάμι, λέγεται Ερρινυός, και εμπνέει οράματα για μια εκσυγχρονιστική οργάνωση του αστικού τοπίου. Όμως οι μαυροντυμένες μαθήτριες έχουν άλλα σχέδια για τη χρήση του παρελθόντος, καθώς και για τη ρήξη τους με το παρόν. Χρόνια αργότερα, όταν μια νεαρή ανθρωπολόγος φτιάχνει ένα «αρχείο μύθων και θρύλων της νεότερης Αθήνας», βρίσκεται αντιμέτωπη με τέσσερις μαρτυρίες για τη μυστηριώδη εκταφή του ποταμού Ερρινυού, αλλά και για το πώς η γοητεία της καταστροφής διαβρώνει την ενηλικίωση των ονείρων». 

Στην ταινία συμμετέχουν οι : Μαρία Σκουλά, Μαρία Καλλιμάνη, Θέμις Μπαζάκα, Μαρίσσα Τριανταφυλλίδου, Σοφία Ίτο, Ράνια Οικονομίδου, Michael Sideris, Toni Jessen, Νικόλας Αντύπας


Info
Προβολές της ταινίας
06/11/2017 στις 18:00 στο «Ολύμπιον»
08/11/2017 στις 22:15 στην αίθουσα «Τώνια Μαρκετάκη» (Αποθήκη Δ, Λιμάνι)