Παντρεύοντας τη νομική με την τέχνη

Ο Αλέξανδρος Κασσανδρινός είναι δικηγόρος, εγγεγραμμένος στους Δικηγορικούς Συλλόγους Αθηνών και Φρανκφούρτης, με σπουδές στη Γερμανία. Έχει δουλέψει σε πολυεθνικές δικηγορικές εταιρείες, σε δικηγορικά γραφεία στην Ελλάδα, ενώ εργάζεται και ως νομικός σύμβουλος σε εταιρείες. Ένας από τους τομείς που εξειδικεύεται είναι και το Δίκαιο της Τέχνης, καθώς λατρεύει την τέχνη τόσο ως θεατής όσο και ως μικρός συλλέκτης.

Ο Αλέξανδρος Κασσανδρινός μάς εξηγεί τι είναι το JUST/ART. «Το {Just/Art}* στριφογύριζε ως πρότζεκτ στο μυαλό μου από την ημέρα που άνοιξα το γραφείο μου. Σκοπός του πρότζεκτ είναι η εξωτερίκευση μορφών τέχνης μέσα σε έναν καθαρά επαγγελματικό νομικό χώρο. Εξ ου και το {Just/Art}* έχει αυτή τη διπλή ερμηνεία: τέχνη, αλλά και δίκαιη τέχνη. Πειραματιζόμαστε και αναρωτιόμαστε, λοιπόν, αν μπορεί η τέχνη να επιβιώσει εκτός των κλασικών αναμενόμενων χώρων και ποιο θα είναι το αποτέλεσμά της.

»Και, το κυριότερο, αν μπορεί να μετασχηματιστεί ένας επαγγελματικός χώρος, εισβάλλοντας σε αυτόν η τέχνη και πώς βοηθάει αυτούς που εργάζονται σε αυτόν. Επίσης, θέλουμε να αναπτυχθεί ένας διάλογος μεταξύ τέχνης και δικαίου - αν μπορούν να συνυπάρξουν ως έννοιες μεταξύ τους και σε ποια σημεία αντιπαρατίθενται».

Το πρότζεκτ ξεκινά την Πέμπτη 2 Ιουνίου με την εικαστική έκθεση του Στρατή Ταυλαρίδη, σε εικαστική επιμέλεια του Ηριδανού Τσιριγκούλη. Δουλεμένα με την τεχνική του paper cut, τα διάτρητα και εύθραυστα έργα του, αντί να αλλοιώσουν το ύφος του δικηγορικού γραφείου, ενσωματώνονται σε αυτό, συνυπάρχοντας με τα καθημερινά αντικείμενα του χώρου εργασίας, ενώ παράλληλα λειτουργούν ως μία αναφορά στα ήδη υπάρχοντα έργα, υπενθυμίζοντας τον πρωταρχικό ρόλο του δικαίου.

Ο Στρατής Ταυλαρίδης έχει δημιουργήσει μία μεγάλη εγκατάσταση ειδικά για το Αλατζά Ιμαρέτ: αξιοποιώντας αφενός προσωπικά βιώματα και αφετέρου τα αρχιτεκτονικά και ιστορικά στοιχεία του μνημείου, επιχειρεί μια σύγχρονη μεταγραφή ενός ταφικού μνημείου, συγκεκριμένα του τάφου του Βασιλιά Φιλίππου Β’. Η είσοδος του νέου τάφου ανοίγει για τον θεατή και τον προσκαλεί σε μια ενσώματη εμπειρία, που εξελίσσεται σπονδυλωτά μέχρι το βάθος του κτιρίου.

Ο καλλιτέχνης αποδομεί επιφάνειες, δημιουργεί διάτρητα γεωμετρικά μοτίβα, χειρίζεται το φως και ολοκληρώνει την εγκατάστασή του σε τρία βήματα-περάσματα μέσα στον χώρο. Το πρώην «Πολύχρωμο Πτωχοκομείο» μετατρέπεται σε μια ατμοσφαιρική εγκατάσταση, όπου κυριαρχεί το λευκό. Το επιβλητικό μέγεθος του χώρου, ο σχεδιασμένος και ο διάχυτος φυσικός φωτισμός, οι σκιές και η ενέργεια που έχει μείνει ως απομεινάρι μιας άλλης εποχής και μιας διαφορετικής θρησκευτικής κουλτούρας το εμψυχώνουν, ανανεώνοντας τη σχέση του κοινού μαζί του. 

Ο Στρατής Ταυλαρίδης γεννήθηκε το 1990 στη Θεσσαλονίκη. Είναι απόφοιτος του Τμήματος Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, ενώ έχει εκθέσει ατομικά σε γκαλερί της Θεσσαλονίκης και της Αθήνας, καθώς και στον αρχαιολογικό χώρο του Αλατζά Ιμαρέτ, την εγκατάσταση με τίτλο «Σώμα-Σήμα» (Θεσ/νίκη, 2013). «Η πρόταση να παρουσιάσω τη δουλειά μου σε έναν εναλλακτικό χώρο», δηλώνει χαρακτηριστικά, «όπως το δικηγορικό γραφείο του Αλέξανδρου Κασσανδρινόυ  και των  συνεργατών του, ήρθε από τον Ηριδανό Τσιριγούλη, σύμβουλο της έκθεσης.

»Αξιοποιώντας αφενός προσωπικά βιώματα και αφετέρου τα αρχιτεκτονικά στοιχεία του χώρου, επιχειρώ μια σύγχρονη μεταγραφή ενός τύμβου, παρουσιάζω ένα κομμάτι μιας μεγάλης εγκατάστασης από χαρτί, με τίτλο ”Σώμα-Σήμα”. Το έργο αυτό αποτελείται από 306 κομμάτια διαστάσεων 26×26 εκ. και η πρώτη παρουσίαση του έγινε στον αρχαιολογικό χώρο του Αλατζά Ιμαρέτ. Η είσοδος του νέου τάφου ανοίγει για τον θεατή και τον προσκαλεί σε μια ενσώματη εμπειρία. Αποδομώντας επιφάνειες και δημιουργώντας διάτρητα έργα αποτελούμενα από γεωμετρικά μοτίβα, χρησιμοποιώντας την ευθραυστότητα των έργων αλλά και του φωτός. Ο χώρος μετατρέπεται σε μια ατμοσφαιρική εγκατάσταση όπου κυριαρχεί το λευκό».
 
Πώς ξεκίνησε σαν ιδέα το {Just/Art}*;

Ήταν μια σκέψη που στριφογύριζε χρόνια στο μυαλό μου, συγκεκριμένα από το 2010, χρονιά όπου και άνοιξα το γραφείο μου στο κέντρο της Αθήνας. Η ενασχόληση μου με την τέχνη είναι πλέον γνωστή. Είμαι λάτρης της τέχνης - παρακολουθώ τα δρώμενα και τις εξελίξεις. Εκτιμώ και σέβομαι κάθε προσπάθεια σοβαρών καλλιτεχνών. Σκοπός μου ήταν ακριβώς αυτός να συνδυάσω το επάγγελμά μου με το ενδιαφέρον μου για την τέχνη, να πειραματιστώ στη συνένωση αυτή και να δω αν είναι ή όχι εφικτή.

Ο συνεργάτης μου Ηριδανός Τσιριγκούλης, σύμβουλος της έκθεσης, μου πρότεινε και μου γνώρισε τον Στρατή Ταυλαρίδη, τον καλλιτέχνη που θα παρουσιάσουμε. Είδα τη δουλειά του και απλά τη λάτρεψα. Η τεχνική του, και κυρίως η τέχνη του, ταυτίστηκε κατευθείαν με αυτό που είχα στο μυαλό μου. Έτσι ξεκινήσαμε με τους συνεργάτες μου να βάλουμε σε πλαίσιο το πρότζεκτ {Just/Art}*, στο πλαίσιο του οποίου ο χώρος του δικηγορικού γραφείου θα διατίθεται δύο φορές τον χρόνο για τέτοιου είδους εκθέσεις.

Τι θα ήθελες να περάσεις στον κόσμο της τέχνης με αυτό το πρότζεκτ;

Επιδίωξη είναι ο προβληματισμός. Να συμπεριλάβουμε το κοινό σε αυτόν τον διάλογο τέχνης-δικαίου. Πώς δηλαδή μπορεί να επικοινωνήσει το κοινό αυτό με την τέχνη, όταν αυτή δεν βρίσκεται σε αναμενόμενους χώρους, όπως μια γκαλερί ή η αίθουσα μίας πινακοθήκης; Πώς μετασχηματίζεται ένας χώρος εργασίας όταν εισβάλλει η τέχνη σε αυτόν;

Πιστεύεις ότι οι μικροί χώροι έχουν τη δύναμη να αναδείξουν το έργο και την ικανότητα ενός καλλιτέχνη;

Πιστεύω ακράδαντα στη δυναμική των μικρών χώρων. Αυτό τουλάχιστον έχει αποδειχθεί παρατηρώντας παρόμοια πρότζεκτ στο εξωτερικό. Στο Λονδίνο και στο Παρίσι είναι εμφανή τα αποτελέσματα. Το κοινό θέλει να δει που πηγαίνει όλη αυτή η τέχνη, που καταλήγει και αν εκεί που καταλήγει έχει την επαφή και την αξία που πρέπει. Η τέχνη γίνεται πιο οικεία, πιο δομημένη. Επίσης αν αυτοί οι χώροι, όπως ένα δικηγορικό γραφείο μπορούν να μετασχηματιστούν, εναρμονίζοντας την τέχνη στο εργασιακό αυτό περιβάλλον τους.

Με ποιον τρόπο μπορεί να αναπτυχθεί ένας εποικοδομητικός διάλογος ανάμεσα στην τέχνη και το δίκαιο;

Αυτό θα φανεί στο αποτέλεσμα. Επίσης το «δίκαιο» έχει κι άλλη (παράλληλη) σημασία. Αρκεί να αναλογιστεί κανείς ότι θα θέλαμε το {Just/Art}* να διευρυνθεί στο μέλλον και σε άλλους χώρους, πέραν των δικηγορικών, όπως ένα ιατρείο, ένα γραφείο ψυχολόγου, ένα αρχιτεκτονικό γραφείο, μια τράπεζα. Ωστόσο τον διάλογο και το συμπέρασμα το αφήνουμε στο κοινό, στον κάθε μεμονωμένο θεατή. Και εκεί θα είμαστε να το συζητήσουμε.

Γιατί επέλεξες τον Στρατή Ταυλαρίδη και τι σε εντυπωσιάζει στην τέχνη του;

Βρήκα στη δουλειά του τη μοναδικότητα, την αρτιότητα της τεχνικής του, τη χαλαρότητα και την αφαιρετικότητα που επιτάσσει (και) η εποχή, ενώ γνώρισα έναν ενθουσιώδη, δημιουργικό και ακομπλεξάριστο καλλιτέχνη. Αποτελεί σίγουρα το μέλλον των καλλιτεχνών και εύχομαι να επεκταθεί ακόμη πιο δυναμικά και εκτός συνόρων.

Τι άλλο να περιμένουμε από αυτό το πρότζεκτ;

Όπως τόνισα και πιο πάνω, το {Just/Art}* θα μετασχηματίζεται και θα τροποποιείται συνεχώς. Θα επιδιώξω εγώ ο ίδιος προσωπικά την πρόσθεση και άλλων ιδιαίτερων επαγγελματικών χώρων, εργασιακών περιβαλλόντων και την προβολή της τέχνης σε αυτούς τους χώρους. Είναι ένα όμορφο ταξίδι δημιουργίας-απόλαυσης της τέχνης και για αυτό χαιρόμαστε πρωτίστως και ιδιαιτέρως.