Το παράδειγμα της Κοινωνικής Οικονομίας

Η ανάγκη αναζήτησης νέων «οικονομικών εργαλείων» και η ενίσχυση των συμμαχιών σε επίπεδο κοινωνίας και επιχειρήσεων αποτελεί για πολλούς το μεγάλο στοίχημα για την επανεκκίνηση της οικονομίας. Η κοινωνική οικονομία, ή αλλιώς τρίτος πυλώνας της οικονομίας, φαίνεται πως αποκτά «πρόσωπο» και «ταυτότητα» και στην ελληνική κοινωνία, μέσα από συγκεκριμένες συνεργατικές δράσεις. Ένα τέτοιο παράδειγμα αποτελεί η συνέργεια της Κεντρικής Ένωσης Δήμων και Κοινοτήτων Ελλάδας με τα Ελληνικά Ταχυδρομεία, που επισφραγίστηκε με μία εκδήλωση στο Μουσείο Μπενάκη με τη συμμετοχή αρκετών βέλτιστων παραδειγμάτων από τον χώρο της Κοινωνικής Οικονομίας.

Οι δυο πλευρές έχουν υπογράψει από τον Δεκέμβριο κοινωνική συμφωνία συνεργασίας, στο πλαίσιο της οποίας επιλύουν προβλήματα που άπτονται της τοπικής αυτοδιοίκησης σχετικά με την παροχή Καθολικών Ταχυδρομικών Υπηρεσιών στην ελληνική επικράτεια, καθώς και την πιθανότητα παροχής εξειδικευμένων υπηρεσιών στους δήμους της χώρας. Τέτοιες υπηρεσίες είναι για παράδειγμα η επίλυση του προβλήματος των γραμματοθυρίδων εξωτερικών χώρων για τις περιοχές όπου υπάρχει ελλιπής ονοματοδοσία οδών αλλά και το πρόγραμμα «Φάρμακα στο σπίτι» για δημότες που έχουν αποδεδειγμένα αδυναμία μετακίνησης. Πάνω από όλα όμως αυτή η συμφωνία περιλαμβάνει την αντιμετώπιση της τοπικής ανεργίας, όπου τα ΕΛΤΑ θα μπορούν να προσλαμβάνουν εργαζόμενους για να καλύπτουν εποχικές ανάγκες τους από Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις, στις οποίες συμμετέχει ή εποπτεύει ο κάθε Δήμος.

Όπως τονίζει ο Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος των ΕΛΤΑ, Κωστής Μελαχροινός, «η βασική διαφοροποίηση της συνεταιριστικής δράσης, με όποια μορφή αυτή πάρει, είναι η αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού, η δημοκρατική οργάνωση, ο έλεγχος και η διαφάνεια σε όλες τις φάσεις της παραγωγής προϊόντων και υπηρεσιών. Δηλαδή με άλλα λόγια ξαναμπαίνει με άλλον τρόπο το ζήτημα της δημοκρατίας, σε σύγκριση με πολιτικές που απαιτούν τον περιορισμό της». Συμπληρώνει μάλιστα πως «απαραίτητες προϋποθέσεις για την ανάπτυξη της κοινωνικής οικονομίας είναι αφενός η απλούστευση και πλαστικότητα του θεσμικού πλαισίου, αφετέρου η προσαρμογή της εκπαιδευτικής διαδικασίας στις εκάστοτε παρουσιαζόμενες ανάγκες των συνεταίρων και τέλος η παροχή υποστηρικτικών υπηρεσιών σε όλα τα στάδια». Ο Ιωάννης Μπάρκας, σύμβουλος της αναπληρώτριας Υπουργού Εργασίας, Ράνιας Αντωνοπούλου και επικεφαλής του τμήματος Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας (ΚΑΛΟ) μας λέει πως «Η ΚΑΛΟ δεν αποτελεί ένα τρίτο πυλώνα, δίπλα από το δημόσιο και το ιδιωτικό, αλλά μια μεθοδολογία και πρακτική που μπορεί να επηρεάσει και τους δύο πυλώνες βάζοντας στο επίκεντρο τους εργαζόμενους και την κάλυψη κοινωνικών αναγκών».

Ο τομέας Κοινωνικής Οικονομίας, μπορεί να αποτελέσει ένα εναλλακτικό μοντέλο οικονομικής, επιχειρηματικής, παραγωγικής και κοινωνικής δραστηριότητας με ένα και βασικό ζητούμενο: τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Ιδιαίτερα μάλιστα, όταν σε μελέτη της η εταιρεία McKinsey έχει καταγράψει πως η Ευρώπη την τελευταία δεκαετία έχει υποστεί τη μεγαλύτερη αποβιομηχάνιση από όλες τις υπόλοιπες ηπείρους. «Δε πρέπει να είμαστε απόλυτοι στον διαχωρισμό των εταιρειών σε κερδοφόρες και κοινωνικές. Αν θέλουν οι εταιρείες να έχουν βιωσιμότητα πρέπει να προσανατολίζουν τους στόχους τους στην εξυπηρέτηση των κοινωνικών αναγκών» μας λέει ο Ολλανδός Πρέσβης κ. Γιαν Φέρστεϊχ, με πρωτοβουλία του οποίου δημιουργήθηκε στην Αθήνα ο συνεργατικός χώρος Orange Grove.

Το Orange Grove είναι ένας νέος χώρος εργασίας, δικτύωσης και υποστήριξης Ελλήνων και Ολλανδών επιχειρηματιών έως 35 ετών, αλλά και Ελλήνων αποφοίτων πανεπιστημίων που θέλουν να ξεκινήσουν τη δική τους επιχείρηση στην Ελλάδα. Οπως σημειώνει ο κ. Γιαν Φέρστεϊχ «όταν ξεκινήσαμε η ατμόσφαιρα ήταν αρνητική για το εγχείρημα. Παρόλα αυτά πλέον έχουμε 60 νέες εταιρίες με βασικά αντικείμενα τον Αγροτουρισμό, τον Αθλητισμό, τον Πολιτισμό, τη Μόδα, τα Λογιστικά και την Πληροφορική» και συνεχίζει λέγοντας πως το σημαντικό στον συνεργατικό χώρο Orange Grove είναι «η παροχή εργαλείων προκειμένου κάθε επιχείρησή να έχει την κοινωνική της πτυχή».

Πρόσφατες έρευνες έχουν δείξει πως οι κοινωνικές επιχειρήσεις άντεξαν στην κρίση περισσότερο από τις ανώνυμες εταιρίες, επειδή αφενός επικεντρώνονται στον κοινωνικό τους σκοπό και όχι απλώς και μόνο στο κέρδος, αφετέρου επειδή οι σχέσεις μεταξύ των μελών είναι συνεταιριστικές και όχι σχέσεις εργοδότη-εργαζόμενου. Σε κάθε περίπτωση και η ευρωπαϊκή επιτροπή σε δική τη έρευνα αναφέρει πως οι κοινωνικές επιχειρήσεις είναι και ανταγωνιστικές και κερδοφόρες γι αυτό ακριβώς επιβιώνουν και αυξάνονται.