Θα φάμε, θα πιούμε…

Ο Ηλίας Καρελλάς είναι ένας διαφορετικός καλλιτέχνης. Αγαπάει το θέατρο, τη μουσική, την ελληνική παράδοση, αλλά υπηρετεί μια ιδιαίτερη τέχνη με μεράκι και πολλή αγάπη. Ο ίδιος είναι καραγκιοζοπαίχτης για σχεδόν 20 χρόνια και παρόλο που πίσω από το πανί δεν βλέπουμε συχνά ανθρώπους της ηλικίας του, εκείνος δεν βρίσκει κάποιο παράδοξο σε αυτό. Παίρνει στα χέρια του τους χάρτινους ήρωες και λέει παραμύθια, παλιά και καινούργια, κάνοντας μικρούς και μεγάλους να αγαπήσουν ξανά το θέατρο σκιών.

Συνάντησα τον Ηλία για πρώτη φορά τα περασμένα Χριστούγεννα στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Τότε ετοίμαζε την παράσταση «Ο Καραγκιόζης και το θαύμα των Χριστουγέννων» μαζί με τους μουσικούς από την Kompanía και τα Ημισκούμπρια επί σκηνής! Πρωτότυπος συνδυασμός από αυτούς που ο Ηλίας αγαπάει να παρουσιάζει. Τέτοιος είναι και ο «Ερωτόκριτος», η παράσταση που ανεβαίνει τη σεζόν που διανύουμε στο Θέατρο Κάππα με την Αρετή Κετιμέ και έναν μεγάλο θίασο ηθοποιών και μουσικών. Επτά χρόνια μετά το πρώτο του ανέβασμα, ο Ηλίας επιστρέφει με το έργο του Βιτσέντζου Κορνάρου και επιλέγει να το παρουσιάσει με σκιές, κούκλες, ηθοποιούς και πολλή μουσική από το σαντούρι της Αρετής, αλλά και λύρα, λαούτο, μαντούρα, νταούλι, μαντολίνο, κιθάρα, βιολί, ούτι και βιολόλυρα. Για αυτή την παράσταση, αλλά και για τον αγαπημένο του Καραγκιόζη μίλησα με τον Ηλία και θυμήθηκα τους δικούς μου χάρτινους ήρωες και τις ιστορίες που έπλαθα παιδί.

Μπορεί ως παιδιά όλοι να λατρέψαμε τον Χατζηαβάτη, την Αγλαΐα και την υπόλοιπη παρέα, αλλά από εκεί μέχρι το να αποφασίσει κάποιος να ζει από αυτό υπάρχει πολύ μεγάλη απόσταση. Απόσταση που ο Ηλίας διήνυσε αρκετά εύκολα. «Αρχισα να παίζω με τις σκιές από πολύ μικρή ηλικία χωρίς να υπάρχει κάποια προϊστορία στην οικογένειά μου», αρχίζει να μου αφηγείται ο ίδιος και συνεχίζει: «Αργότερα μαθήτευσα στο πλευρό του καραγκιοζοπαίκτη Θανάση Σπυρόπουλου, ενώ γνώρισα και συνεργάστηκα και με άλλους κορυφαίους εκπροσώπους του θεάτρου σκιών στην Ελλάδα, όπως ο Ευγένιος Σπαθάρης, ο Μάνθος Αθηναίος και ο Γιάνναρος. Ετσι, η επαγγελματική μου πορεία ξεκινάει περίπου το 1996 με παραδοσιακές παραστάσεις Καραγκιόζη».

Σχεδόν είκοσι χρόνια πίσω από το πανί και ο Ηλίας μετράει δεκάδες παραστάσεις, διαφορετικά θέατρα -αυτοσχέδια και μη-, ατάκες και γέλια παιδιών. Ποια ήταν όμως η πρώτη φορά που ο ίδιος είδε παράσταση του Καραγκιόζη; «Παρακολούθησα για πρώτη φορά θέατρο σκιών στο ιστορικό θέατρο του Γιώργου Χαρίδημου στο Φανάρι του Διογένη στην Πλάκα σε ηλικία πέντε ετών. Ενας σπουδαίος καραγκιοζοπαίκτης, ένα κουκλίστικο θεατράκι, άρωμα μιας άλλης εποχής. Ακριβώς έξω από τον χώρο αυτό που πλέον είναι καφετέρια, στην πλατεία Λυσικράτους, συγκινήθηκα παίζοντας σχεδόν τριάντα χρόνια μετά μια δική μου παράσταση μετά από πρόσκληση της Ελληνικής Εταιρείας Περιβάλλοντος και Πολιτισμού».



Κάπως έτσι, από εκείνη την πρώτη παράσταση που τον μάγεψε και μετά από οχτώ χρόνια στο επάγγελμα, ο Ηλίας αποφάσισε να αρχίζει να πειραματίζεται πάνω στο θέατρο σκιών παράλληλα με τις σπουδές του στη Σχολή Σταυράκου. Πειραματισμοί και παραδοσιακό θέατρο σκιών, μια πορεία από την οποία ο ίδιος δεν θα άλλαζε τίποτα. Κυρίως από τις παιδικές παραστάσεις που δημιούργησε όπως ο «Ερωτόκριτος», οι «Αργοναύτες», «Το κουτί της Πανδώρας», «Η Πεντάμορφή και το Τέρας» και η «Χιονάτη». Ιδιαίτερα περήφανος νιώθει βέβαια και για το καινοτόμο φεστιβάλ “Karagiozis music project” που παρουσίασε σε συνεργασία με τον φίλο και συνάδελφό του Αθω Δανέλλη και τη συμμετοχή πολλών γνωστών μουσικών σχημάτων και ερμηνευτών, καθώς και για τη συμμετοχή του στην παράσταση «Μύθοι του Αισώπου» του Δημήτρη Παπαδημητρίου στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών και φυσικά για τις δύο παραγωγές που έκανε στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, τον «Καραγκιόζη Καπετάνιο» με τη συμμετοχή της Αρετής Κετιμέ και των Burger Project και τον «Καραγκιόζη και το θαύμα των Χριστουγέννων». Και μαζί με όλα αυτά ο Ηλίας πάντα δραστηριοποιείται με παραστάσεις για παιδιά σε σχολεία αλλά και για ενήλικο κοινό.

«Δεν θα άλλαζα καμία από τις επιλογές μου», απαντάει με χαμόγελο στην προφανή ερώτηση μου. «Ολες συντέλεσαν καθοριστικά και θετικά στη μετέπειτα πορεία μου. Από μια οικογένεια με πατέρα δικηγόρο και μητέρα εκπαιδευτικό, αποφάσισα σχεδόν πριν 20 χρόνια ότι αυτή θα είναι η δουλειά μου. Αν είχα τη δυνατότητα να αρχίσω από την αρχή πάλι το ίδιο θα διάλεγα».

Συνέπεια λόγων και πράξεων από έναν νέο άνθρωπο που έμαθε να αγαπά μια δύσκολη τέχνη, τόσο στην παρουσίαση όσο και στην δημιουργία νέων κειμένων. Αλλά ο Ηλίας δεν έμεινε στην αγάπη και το ταλέντο του για το θέατρο σκιών· πήγε την τέχνη των παππούδων του ένα βήμα παραπάνω, προσδίδοντάς της τον δικό του χαρακτήρα. «Μου αρέσει να αναζητώ νέες θεατρικές φόρμες με κύριο άξονα το παραδοσιακό θέατρο σκιών, χρησιμοποιώντας τη μαγεία της σκιάς. Ετσι, άρχισα να δημιουργώ παραστάσεις που στηρίζονται στον πλούτο της παράδοσής του θεάτρου σκιών και στη δυναμική του, αλλά ενσωματώνουν και μέσα δραματοποίησης όπως η κούκλα, η μάσκα, και, φυσικά, η παρουσία του ηθοποιού», παραδέχεται ο ίδιος και συνεχίζει: «Βασική πηγή έμπνευσης υπήρξαν οι διαχρονικές μελωδίες και οι ρυθμοί της ελληνικής παραδοσιακής μουσικής, τα παραδοσιακά μουσικά όργανα, η μυθολογία, τα λαϊκά παραμύθια και τα αριστουργήματα της ελληνικής και παγκόσμιας δραματουργίας. Ετσι, τα παιδιά και οι θεατές του σήμερα έρχονται σε επαφή με ένα τόσο παλιό είδος θεάτρου δοσμένο στο σήμερα».



Εκεί κάπου βρίσκεται και η συνταγή της επιτυχίας του. Και φυσικά στην αγάπη του για τον θρυλικό Καραγκιόζη και τους φίλους του. Ολοι τους ιδιαίτεροι και αξιαγάπητοι. Εχει άραγε εκείνος τον δικό του αγαπημένο; «Η κάθε φιγούρα και ο κάθε χαρακτήρας του ελληνικού θεάτρου σκιών είναι για μένα ξεχωριστός. Ολοι οι ήρωες μια παράστασης είναι αγαπημένοι, μια και εγώ ο ίδιος τους δίνω κάθε φορά ζωή με μια διαφορετική φωνή και κίνηση. Σίγουρα, ο πρωταγωνιστής Καραγκιόζης ξεχωρίζει, αφού καθρεφτίζει την καρικατούρα του ελληνικού λαού και την ιδιοσυγκρασία του ίδιου του καραγκιοζοπαίκτη».

Μιλήσαμε πριν για παιδικές παραστάσεις, για τη μεταφορά των κλασικών ιστοριών του Καραγκιόζη στο σήμερα, αλλά ένα σημαντικό ερώτημα είναι πώς αντιλαμβάνονται τα παιδιά του 2015 το θέατρο σκιών. «Ο Καραγκιόζης είναι ένα θέατρο λαϊκό και σαφώς επίκαιρο από τη γέννησή του», μου εξηγεί ο Ηλίας. «Ομως, αποτελεί και ένα σημαντικό εργαλείο για την εκπαίδευση. Τα παιδιά μαγεύονται από τις σκιές και ταυτίζονται άμεσα από τους χαρακτήρες του έργου. Οι καιροί μπορεί να αλλάζουν, παρόλα αυτά ο Καραγκιόζης είναι μια αξία σταθερή. Είναι όμως και ένα θέατρο που άλλαζε και αλλάζει στα χρόνια ακολουθώντας την εποχή του, όπως κάθε μορφή τέχνης».



Το στοίχημα ωστόσο παραμένει και για τον ίδιο να βγει αυτό το θέατρο από το μουσείο και να μην παρουσιάζεται απλώς ως παρωχημένη, αλλά ως ζωντανή διασκέδαση, «Θεωρώ ότι το στοίχημα είναι αυτό το υπέροχα στιλιζαρισμένο θέατρο, πατώντας γερά στην παράδοση, να βγει από το μουσείο και να έρθει στο σήμερα μέσα από φροντισμένες παραγωγές. Αυτό ακριβώς προσπαθώ μέσα από τις παραστάσεις μου για παιδικό και ενήλικο κοινό, να ενώνω το παλιό με το καινούριο, μέσα από την ανανέωση της θεματολογίας, των κειμένων και του εικαστικού αποτελέσματος».

Αυτή τη στιγμή εκτός από τον «Ερωτόκριτο» ο Ηλίας συνεχίζει την περιοδεία του στα σχολεία εντός και εκτός Αττικής με την παράσταση «Ενα σπίτι σκιές». Επίσης, δουλεύει με τους συνεργάτες του πάνω σε ένα υπέροχο κείμενο ενός εκ των κορυφαίων Ελλήνων λογοτεχνών, για πρώτη φορά σε ειδική προσαρμογή για παιδικό κοινό για την ερχόμενη θεατρική σεζόν.



Κλείνοντας τον ρωτάω πώς θα χαρακτήριζε ο Καραγκιόζης τη σημερινή πολιτική κατάσταση. «Το θέατρο σκιών για το ενήλικο κοινό θα λέγαμε πως αποτελεί μια μικρή καλή επιθεώρηση. Εχει έντονο το στοιχείο του αυτοσχεδιασμού, της επικαιρότητας και φυσικά της πολιτικής σάτιρας. Σήμερα, λοιπόν, το Μέγαρο Μαξίμου μοιάζει με το σαράι του Πασά, ο Καραγκιόζης πάντα έξω από αυτό φωνάζει: “Θα φάμε, θα πιούμε και νηστικοί θα κοιμηθούμε’…. στο υπέροχο έργο: “Ο Μέγας Αλέξης και η καταραμένη τρόικα’».