Αστέρης Πλιάκος

Απελευθερωμένη από το βάρος του πολιτικού κόστους, μετά τις τόσες και εμβληματικές εκλογικές νίκες, η κυβέρνηση ρίχνει το βάρος της στις τόσο αναγκαίες μεταρρυθμίσεις, οι οποίες κατ’ επανάληψη έχουν τονιστεί ως άμεσης προτεραιότητας από τα όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ιδίως στη σύσταση του Συμβουλίου για το εθνικό πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων της Ελλάδας.

Δεν πρέπει να λησμονούμε ότι στις δύσκολες εποχές, οι εταίροι μας επέφεραν πολλές αλλαγές για να θωρακίσουν τη σταθερότητα του ευρώ, με αφορμή την αδυναμία της πατρίδας μας να δανειστεί με λογικά επιτόκια από τις διεθνείς αγορές. Στο πλαίσιο αυτό, ενισχύθηκε σημαντικά η εποπτεία της δημοσιονομικής κατάστασης των κρατών μελών, όπως και ο συντονισμός των οικονομικών πολιτικών, προκειμένου να προληφθούν και διορθωθούν οι υπερβολικές μακροοικονομικές ανισορροπίες.

Οι νεότερες εξελίξεις σηματοδοτούνται από τη σύνδεση του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας με την πραγματοποίηση μεταρρυθμίσεων που ενισχύουν την ανάκαμψη, ιδίως μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων που προωθούν την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση. Η αποτελεσματική χρήση των κονδυλίων του μηχανισμού ανάκαμψης συνδέεται στενά με την υλοποίηση των εγκριθέντων εθνικών μεταρρυθμιστικών προγραμμάτων, όπως άλλωστε και με τον πλήρη σεβασμό των αξιών της Ένωσης, έτσι όπως το πιστοποίησε το πάγωμα των κονδυλίων της Ένωσης προς την Πολωνία, λόγω του μη σεβασμού του κράτους δικαίου.

Είναι γεγονός ότι η Επιτροπή αξιολόγησε αυστηρά το σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας της Ελλάδας, ιδίως όσον αφορά την επίτευξη των πρωταρχικών στόχων της Ένωσης για την απασχόληση, τις δεξιότητες και τη μείωση της φτώχειας, καθώς και την πρόοδο όσον αφορά την επίτευξη των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών.

Αναμφίβολα, οι εξαιρετικές συγκυρίες της πανδημίας και της ενεργειακής ακρίβειας έχουν μεγάλο μερίδιο ευθύνης στη σημαντική διεύρυνση του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών το 2022, παρά την ανάκαμψη των εσόδων από τον τουρισμό.

Θετική διαπίστωση επίσης ήταν ότι ο δείκτης του δημόσιου χρέους ως προς το ΑΕΠ βελτιώθηκε, ενώ τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια μειώθηκαν σημαντικά, καίτοι εξακολουθούν να είναι πάνω από το μέσο όρο της Ένωσης, με αποτέλεσμα να περιορίζεται η χορήγηση δανείων στις επιχειρήσεις.

Ως εκ τούτου, είναι ιδιαίτερα σημαντική η χρησιμοποίηση του μηχανισμού ανάκαμψης για τη χρηματοδότηση των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων, όπως είναι οι επενδύσεις για την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση και για την ενεργειακή ασφάλεια, μέσω μεταξύ άλλων της εγκατάστασης 8 000 δημοσίως προσβάσιμων σημείων φόρτισης για ηλεκτρικά οχήματα σε βασικές αστικές και προαστιακές τοποθεσίες, της ψηφιοποίησης της δημόσιας διοίκησης και της βελτίωσης της διασύνδεσης ηλεκτρικής ενέργειας των νησιών.

Η ανακοινωθείσα φορολογική μεταρρύθμιση συνιστά επίσης κρίσιμη παράμετρο για την επίτευξη των στόχων που θέτει ο μηχανισμός ανάκαμψης. Ανέκαθεν, η απλούστευση του φορολογικού συστήματος, η διεύρυνση της φορολογικής βάσης και η καταπολέμηση της φοροδιαφυγής ήταν μεταξύ των προτεραιοτήτων κάθε κυβέρνησης, δεδομένου της συμβολής τους στην υγιή οικονομική ανάπτυξη, στην εμπέδωση αισθήματος δικαιοσύνης και στην ενίσχυση πολιτικών αναγκαίων για την ευημερία του λαού, όπως είναι η υγεία και η παιδεία.
Υπό το πρίσμα αυτό, ορθώς επιδιώκεται η περαιτέρω ενίσχυση της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, ο ψηφιακός μετασχηματισμός της οποίας θα συμβάλλει καθοριστικά στην επιτυχία της εν εξελίξει φορολογικής μεταρρύθμισης.

Μια άλλη μεταρρύθμιση αφορά τη δημόσια διοίκηση, η περαιτέρω αναβάθμιση της οποίας απαιτεί τη προσέλκυση ικανών στελεχών, μέσω ειδικών αμοιβών, χωρίς αυτό να πλήττει τη ακεραιότητα του ενιαίου μισθολογίου, η συμβολή του οποίου στον έλεγχο του μισθολογικού κόστους υπήρξε πολύτιμη.

Η καταληκτική ημερομηνία υλοποίησης των μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων (έως το 2026) που θα χρηματοδοτηθούν από το μηχανισμό ανάκαμψης και ανθεκτικότητας της Ελλάδας, πιέζει ορθά για την ανάληψη και άλλων πρωτοβουλιών από την κυβέρνηση, ιδίως όσον αφορά τη διοικητική ικανότητα των εντεταλμένων φορέων υλοποίησης, συμπεριλαμβανομένης της περιφερειακής και τοπικής αυτοδιοίκησης, καθώς και των κοινωνικών εταίρων.

Μόνο έτσι θα εξασφαλιστεί η οικονομική ανθεκτικότητα και η εδαφική συνοχή της χώρας, χωρίς να αποσιωπάται η κοινωνική της ανθεκτικότητα, μέσω και της αναβάθμισης του συστήματος της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, στη βάση μιας ολοκληρωμένης εθνικής στρατηγικής για την μακροχρόνια περίθαλψη.