Υποβοηθούμενη αναπαραγωγή: Δεν υπάρχουν μητρώα δοτών - Φόβοι ότι γεννιούνται ανεξέλεγκτα αδέλφια

Μια νέα εποχή σηματοδοτεί για την Εθνική Αρχή Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής (ΕΑΙΥΑ) η δημιουργία ηλεκτρονικών αρχείων και η ηλεκτρονική διασύνδεσή της με τις 45 αδειοδοτημένες Μονάδες Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής της χώρας, η οποία θα ολοκληρωθεί τον ερχόμενο Οκτώβριο.

Στην εκπνοή της τετραετούς θητείας του ο πρόεδρος της Αρχής, καθηγητής Μαιευτικής Γυναικολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, κ. Αριστείδης Αντσακλής "παραδίδει" πλούσιο έργο στο ευαίσθητο αυτό πεδίο αλλά και εκκρεμότητες που "παρά τις οχλήσεις μας στην ηγεσία του υπουργείου Υγείας δεν λύθηκαν παρότι θα μπορούσε να γίνει αυτό" όπως ανέφερε ο καθηγητής χαρακτηριστικά στη διάρκεια σημερινής συνέντευξης τύπου για τις εξελίξεις που καταγράφηκαν στο πεδίο της αναπαραγωγής - ένα πεδίο στο οποίο βρίσκονται τουλάχιστον 500.000 Έλληνες και Ελληνίδες.

Δεν υπάρχει μητρώο δοτών - Μπορεί να γεννιούνται αδέλφια ανεξέλεγκτα

Η... ηλεκτρονική εποχή της ΕΑΙΥΑ ήταν ενα στοίχημα για όλους τους επιστήμονες της Αρχής που ανέλαβαν την ευθύνη για την επαναλειτουργία της το 2014 το οποίο φαίνεται πως κερδήθηκε, ωστόσο ό,τι προηγήθηκε αποτελεί μια μάλλον... τρομακτική πραγματικότητα για την αναπαραγωγή στη χώρα μας, με ευθύνες διαχρονικές. Κι αυτό διότι, όπως ανέφεραν τα μέλη της Αρχής, "επι 21 χρόνια η υποβοηθούμενη αναπαραγωγή λειτουργούσε χωρίς νομικό πλαίσιο και χωρίς να υπάρχουν ακριβή στοιχεία για τους δότες σπέρματος και τις δωρήτριες ωαρίων. Όσο δεν υπάρχει αρχείο δοτών γενετικού υλικού, γεννιούνται ανεξέλεγκτα αδέλφια. Κι επίσης, εκτός από την ποσότητα του γενετικού υλικού, υπάρχει θέμα και με την ποιότητα, πχ με τα γενετικά νοσήματα".

Η ΕΑΙΥΑ επαναλειτούργησε το 2014, μετα από μεγαλο διάστημα διακοπής της λειτουργίας της, αλλά υπό συνθήκες δοκιμασίας: δεν είχε εδρα ούτε για τις συνεδριάσεις της (τελικα της παραχωρήθηκε ενας χώρος στο κτήριο της 1ης Υγειονομικής Περιφέρειας) και δεν είχε προσωπικό (αντί των 30 ατόμων που προβλέπονταν τελικα διατέθηκαν τρεις υπάλληλοι με απόσπαση από το υπουργείο Υγείας).

Το 2015 στην Ελλάδα έγιναν 15.000 κύκλοι εξωσωματικής γονιμοποίησης 

Τα μέλη της, στην πλειονότητά τους καθηγητές Ιατρικής και Νομικής, ανέλαβαν πολλαπλά καθήκοντα για να λειτουργήσει η Αρχή. "Σε πολυ σύντομο διάστημα καταγραφηκαν ολες οι Μονάδες Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής και αξιολογήθηκαν τα προβλήματα. Καθορίστηκε το νομικό πλαίσιο για την αδειοδότηση και τη λειτουργία των Μονάδων αλλα και των Τραπεζών Κρυοσυντήρησης με στόχο την προστασία της υποβοηθούμενης γυναίκας όσο και των παιδιών που θα γεννηθούν με μεθόδους ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής" ανέφερε στον απολογισμό του ο κ. Αντσακλής. Συμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Αρχής, το 2015 έγιναν 13.000 κύκλοι εξωσωματικής γονιμοποίησης στη χώρα, ενω οι εκτιμήσεις ειναι πως ο αριθμός αυτός πλέον έχει μειωθεί αισθητά, καθώς τα υπογόνιμα ζευγάρια λόγω της κρίσης περιορίζουν δραστικά τις προσπάθειες υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.

Η Μονάδα αναπαραγωγής στο Αλεξάνδρα λειτουργεί με παρέμβαση του υπουργείου Υγείας!

Βάσει του Προεδρικου Διαταγματος 10/2016, που εκδόθηκε με πρωτοβουλία της Αρχής, για τους όρους και τις προϋποθέσεις άδειας ίδρυσης και λειτουργίας των Μονάδων, δόθηκε άδεια σε 45 Μονάδες Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής και 48 Τράπεζες κρυοσυντήρησης. "Ελέγξαμε ολες τις Τράπεζες και ολες τις Μονάδες που σημειωτέον μέχρι τότε λειτουργούσαν χωρίς άδεια. Ειδικότερα, δόθηκε άδεια σε 41 ιδιωτικες Μονάδες και σε τέσσερις δημόσιες -οι τελευταίες βρίσκονται στα νοσοκομεία Έλενα Βενιζέλου, Αττικόν, Παπαγεωργίου, Πανεπιστημιακό Ιωαννίνων, Ναυτικό Νοσοκομείο Αθηνών" εξήγησε ο κ. Αντσακλής, προςθέτοντας ότι "η Αρχή έδωσε το στίγμα της. Δήλωσε ότι ειναι παρούσα, ελέγχει, αδειοδοτεί, γνωμοδοτεί, στηρίζει τα υπογόνιμα ζευγάρια, στηρίζει τις Μονάδες του ΕΣΥ". Αναφέρει, ωστόσο, και μια "μελανή" αν όχι προσβλητική και απαξιωτική για την Αρχη σε σχέση με την ηγεσια του υπουργείου Υγείας: "στη διάρκεια της τετραετούς θητείας μας η ηγεσία του υπουργείου Υγείας μας είδε μόνο μια φορά και αυτό για να μας ζητήσει εξηγήσεις γιατί δεν αδειοδοτησαμε τη Μονάδα στο Αλεξάνδρα. Ο υπουργός δηλαδή υπέγραψε το ΠΔ και μετά μας ζητούσε να μην το ακολουθήσουμε. Και να αδειοδοτησουμε μονάδα που δεν εχει τις νόμιμες προϋποθέσεις. Στην περίπτωση εκείνη το υπουργείο ανέλαβε την ευθύνη για τη λειτουργία της Μονάδας στο Αλεξάνδρα". Σημειωτέον, ότι ακόμη και σημερα από το συγκεκριμένο νοσοκομείο δεν έχει υποβληθεί φάκελος αδειοδότησης.

Τη δικη του αρνητική εμπειρία ως καθηγητή της Νομικής και ακαδημαϊκού οταν εκπροσώπησε την Εθνική Αρχή στην Ευρώπη περίγραψε ο αναπληρωτής του προέδρου της Αρχής, ομότιμος καθηγητής Νομικής ΑΠΘ, κ. Λάμπρος Κοτσίρης αλλα και την περηφάνια του που αυτη η εικόνα άλλαξε άρδην: "Τον Δεκέμβριο 2015 εκπροσώπησα την Αρχη και όταν εμφανίστηκαν οι καρτέλες και οι πίνακες με τα στοιχεια απο καθε χώρα αισθάνθηκα ντροπή. Στη θέση της Ελλάδας δεν υπήρχε κανενα στοιχείο, κανένας αριθμός, κανενα δεδομένο. Εγινε μια τεραστια προσπάθεια να ανατραπεί αυτη η εικόνα. Και επέτυχε χάρη στη συνολική προσπάθεια όλων μας, εχουμε πλεον και νομοθεσία και υλοποιούμε το Μητρώο Δοτών και την ηλεκτρονική διασύνδεση. Το θέμα που ανακύπτει τωρα ειναι η εφαρμογή του κανονισμού για τα προσωπικά δεδομένα".

Την ικανοποίηση της για το έργο που έχει επιτευχθεί στη διάρκεια της τετραετίας διατύπωσε και ιατρική ψυχολόγος της Αρχής, και τακτικό μέλος της, κυρία Σμαρούλα Παντελή. "Ελέγξαμε ολες τις Μονάδες. Αδειοδοτήσαμε όσες πληρούσαν τους όρους και τις προϋποθέσεις. Καταρτίσαμε Κώδικα Δεοντολογίας. Εργαστήκαμε με συνέπεια και με γνώμονα το συμφέρον γονιών και παιδιών" ανεφερε η κυρία Παντελή, υπογραμμίζοντας την αξία του Μητρώου Δοτών Γενετικού Υλικού που υλοποιείται καθώς "θα ειναι πια καταγεγραμμένο ποιος, πότε, πού δίνει σπερμα ή ωάρια. Επίσης, η ηλεκτρονική διασύνδεση θα θέσει νέα όρια και κανόνες στο πεδίο της αναπαραγωγής".

"Η Αρχή πέτυχε να γεφυρώσει την εφαρμογή ενός φιλελεύθερου νόμου με το άξιο ιατρικό προσωπικό. Οι Μονάδες συνεργάστηκαν και λειτούργησαν στο νέο πλαίσιο. Κι αυτο εκτιμώ ότι θα δώσει ώθηση στο διασυνοριακό τουρισμό, δεδομένου ότι αφήσαμε το προηγούμενο διάστημα χωρο στην Ισπανία, την Τσεχία, το Ισραήλ" ανεφερε από την πλευρά του, ο πρωτοπόρος στην εφαρμογή της Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, τακτικό μέλος της Αρχής, κ. Σπυριδων Σαρρής.