Η μέθοδος «άνευ μαγνητοφώνου»…

Μπορώ να υποστηρίξω – μετά λόγου γνώσεως- ότι το «χωρίς μαγνητόφωνο» στην δημοσιογραφία είναι σκέτη τέχνη – ή μάλλον, για να είμαι ακριβοδίκαιος, απαιτεί τέχνη! Ο λόγος για το βιβλίο της δημοσιογράφου Σταυρούλας Παπασπύρου «Χωρίς Μαγνητόφωνο» (εκδόσεις Πόλις) – ένα βιβλίο με συνεντεύξεις με σύγχρονους έλληνες συγγραφείς. Από τα τέλη της δεκαετίας του ’80 ώς τις μέρες μας – «ένα ταξίδι στις μεταμορφώσεις της Ελλάδας κατά τα τελευταία τριάντα χρόνια, μέσα από τα έργα, τη δημόσια στάση και το λόγο δημιουργών».

Στο βιβλίο περιλαμβάνονται κείμενα που έχει επεξεργαστεί περαιτέρω η συγγραφέας στη βάση των συνεντεύξεων/ συνομιλιών/ συναντήσεων της δημοσιογράφου- κείμενα που αφορούν τους/τις: Χρήστο Βακαλόπουλο, Θανάση Βαλτινό, Βασίλη Βασιλικό, Ρέα Γαλανάκη, Γιώργη Γιατρομανωλάκη, Μιχάλη Γκανά, Θεόδωρο Γρηγοριάδη, Σωτήρη Δημητρίου, Μάρω Δούκα, Ζυράννα Ζατέλη, Άλκη Ζέη, Νίκο Θέμελη, Ιάκωβο Καμπανέλλη, Ιωάννα Καρυστιάνη, Μένη Κουμανταρέα, Ηλία Μαγκλίνη, Πέτρο Μάρκαρη, Δημήτρη Νόλλα, Γιάννη Ξανθούλη, Χρήστο Οικονόμου, Νίκο Παναγιωτόπουλο, Αλέξη Πανσέληνο, Τίτο Πατρίκιο, Γιώργο Σκαμπαρδώνη, Έρση Σωτηροπούλου, Φαίδωνα Ταμβακάκη, Πέτρο Τατσόπουλο, Γιάννη Τσίρμπα, Ευγενία Φακίνου, Διονύση Χαριτόπουλο, Νίκο Χουλιαρά.

Μένω στην μέθοδο «Άνευ Μικροφώνου» για να γράψω δύο λόγια παραπάνω (πάλι από προσωπική εμπειρία). Η μέθοδος επιτρέπει αλλά και ταυτόχρονα υποχρεώνει τον δημοσιογράφο να εισέλθει στον πυρήνα και να συγκρατήσει τα ουσιώδη από τα λεχθέντα της πληθωριστικής διάθεσης. Έλεγα πάντα και εξακολουθώ να το πιστεύω ότι η «μαγκιά» του πράγματος στις συνεντεύξεις είναι να κρατά ο δημοσιογράφος την θέση του αναγνώστη όπως και ότι ο δημοσιογράφος οφείλει να συγκρατεί και να περνά στο χαρτί μόνον εκείνα που έκαναν εντύπωση και στον ίδιο. Άλλωστε, μια «ακατέργαστης μορφής» πληθωρική συνέντευξη δεν βοηθά ούτε τον αναγνώστη, ούτε τον συγγραφέα. Απλώς γεμίζει σελίδες…

Αλλά, να επιστρέψουμε στο βιβλίο της Παπασπύρου. Το βασικό του γνώρισμα είναι η αγάπη της συγγραφέως για την περιπετειώδη δουλειά της δημοσιογράφου. Παρά τις δυσκολίες, τα εμπόδια, τις ανατροπές της επαγγελματικής/προσωπικής ζωής η Παπασπύρου δηλώνει: «Ήμουν τυχερή».

Στον πρόλογο της έκδοσης η Παπασπύρου νεαρή συντάκτρια της εφημερίδας Η Αυγή αφηγείται το περιστατικό με την αείμνηστη Διδώ Σωτηρίου που έπαιξε το ρόλο του προκειμένου το μαγνητόφωνο να γίνει σημειωματάριο. Από τον πρόλογο πάλι κρατώ το στοιχείο της σκηνοθεσίας στην τελική παρουσίαση του κειμένου (στη βάση των όσων ειπώθηκαν στη συνέντευξη) αλλά και την αγωνία της εξέτασης ενώπιον των αναγνωστών και των συγγραφέων.

Εν τέλει, το βιβλίο της Παπασπύρου με τις «συνεντεύξεις άνευ μαγνητοφώνου» είναι ταυτόχρονα ένα δημοσιογραφικό χρονικό αλλά και ένα δοκίμιο πάνω στη σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία. Πάντως, σε καμία περίπτωση δεν είναι ένα αρχείο ή μια δεξαμενή περιεχομένου για χρήση φοιτητών Φιλολογίας.