19 κλικ από το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης

Ο Νοέμβριος είναι μήνας γιορτής για τη Θεσσαλονίκη, καθώς φιλοξενεί το Φεστιβάλ Κινηματογράφου της. Το πολιτιστικό event που αγγίζει όλους τους σινεφίλ ανά τον κόσμο διήρκεσε φέτος μεταξύ 3 και 13 Νοεμβρίου. Και φέτος πιστοί στο ραντεβού μας, το ζήσαμε και στις παρακάτω σειρές θα μοιραστούμε αυτά που είδαμε, βιώσαμε και μας άρεσαν.

1) Ως αφετηρία αποφασίστηκε η τρίτη του μηνός. Νωρίτερα σκανάραμε σχεδόν όλες τις ταινίες και επιλέξαμε ποιες θα δούμε. Δυστυχώς εξωγενείς υποχρεώσεις μάς στέρησαν το πρώτο σαββατοκύριακο, αλλά όλα είναι μες στη ζωή. Έτοιμη, λοιπόν, η λίστα ...

2) Πριν αρχίσει ο μαραθώνιος των ταινιών, είχαμε το πάρτι έναρξης, στο οποίο με χαρά είδα πολλά νεαρά παιδιά σε αντίθεση με τα προηγούμενα χρόνια. Μακάρι να είναι ανάλογη η εικόνα και στις αίθουσες, είπα από μέσα μου. Αξίζει τον κόπο ...

3) Η μεγάλη προσμονή τελείωσε. Κατευθύνομαι προς την αίθουσα για να παρακολουθήσω την πρώτη μου ταινία, Παρασκευή (3/11) βράδυ. Ο « Γίγαντας » του Γιοχάνες Νάιχολμ. Ένα έπος για τον συνάνθρωπο, απλό, ευαίσθητο, κοινωνικό. Ένας ύμνος στην αλληλεγγύη και τον σεβασμό στη διαφορετικότητα. Τα άτομα με ειδικές ικανότητες-κι όχι ανάγκες-είναι δίπλα μας. Κανείς δεν γνωρίζει τι μας ξημερώνει, ας είμαστε αυτοί που πρέπει σήμερα. Με μία λέξη, άνθρωποι.

4) Δευτέρα πρωί, έχοντας επιστρέψει από ένα δύσκολο ταξίδι, δεν αφήνω τη μέρα να πάει χαμένη. Χρόνος για ξεκούραση δεν υπάρχει. Έχω επιλέξει το «Στο κυνήγι των αγριανθρώπων» του Τάικα Ουαϊτίτι από τη Νέα Ζηλανδία. Μία ταινία για όλους, με γρήγορο ρυθμό κι οικονομία στην αφήγηση, με πολύ χιούμορ και σαγηνευτικές εικόνες από τη φύση. Ο πρωταγωνιστής, Ρίκι, είναι ένα νεαρό πανέξυπνο, πλην όμως προβληματικό, αγόρι. Η Πρόνοια αναθέτει την ανατροφή του σε μία οικογένεια στην επαρχία. Όταν, όμως, η Μπέλα, θετή του μητέρα ξαφνικά πεθάνει, οι αλυσιδωτές εξελίξεις θα αναγκάσουν τον Ρικ και τον Χεκ να συνεργαστούν κόντρα σε Θεούς και δαίμονες, σ΄ ένα μοναδικό κυνήγι μέσα στο δάσος. Η ζωή είναι αγώνας κι αυτός δίνεται με τους ανθρώπους. Κι όπως εύστοχα ακούγεται, «η οικογένεια δεν ανταλλάσσεται».



5) Και από την Νέα Ζηλανδία, μεταφέρομαι νοερά στην Ιρλανδία, μέσα σε λίγα μόλις λεπτά. Το «Ερασιτέχνες παράνομοι» του Πίτερ Φουτ είναι μία κοινωνική κωμωδία δρόμου, ευχάριστη, ξεκούραστη και διασκεδαστική, γυρισμένη στην Ιρλανδία. Στην υποβαθμισμένη επαρχία Κορκ, δύο νέοι προσπαθούν να ξεφύγουν από τη φτώχεια της περιοχής, αναζητώντας ένα καλύτερο αύριο. Την εποχή εκείνη (2007) έχει συμβεί ένα μεγάλο ναυάγιο κι αγνοείται ένα δέμα κοκαΐνης. Αποφασίζουν με την παιδική τους αφέλεια να ρισκάρουν κάτι ιδιαίτερα ριψοκίνδυνο. Θα αγγίξουν την λύτρωση, η οποία όμως θα μετατραπεί σε απογοήτευση, εν τέλει όμως οι δυο τους θα κερδίσουν τη ζωή. Ρεαλισμός και χιούμορ συμπλέκονται κι αλληλεπιδρούν μέχρι το τέλος. Και όταν «το κυνήγι του θησαυρού τελειώνει, αρχίζει το επόμενο».



6) Ανάμεσα στις ταινίες, επιλέγω να φωτογραφίζω τη φύση, που με τη σειρά της συνηγορεί ώστε όλα να μοιάζουν υπέροχα, ονειρικά, σαν μέσα από παραμύθι. Ζέστη, ήλιος, μοναδικά χρώματα. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο, πως φτάσαμε σε ρεκόρ προσέλκυσης του κοινού, τουλάχιστον όσον αφορά τα τελευταία χρόνια. Και η διαφορά ήταν ότι οι νέοι δήλωσαν παρόντες. Κατάλαβαν, μέσα από συζητήσεις στόμα με στόμα, πως κάτι σπουδαίο γίνεται στο Ολύμπιον και το Λιμάνι.

7) Βλέποντας ταινίες από τα Βαλκάνια (Ρουμανία, Βουλγαρία), διαπίστωσα μετά λύπης μου το πόσο ταυτίζονται με τη σημερινή Ελλάδα. Πρώτο το "Glory" των Κριστίνα Γκρόζεβα και Πέταρ Βαλτσάνοφ. Το δίδυμο επιστρέφει στη Θεσσαλονίκη, μετά το "Lesson" και κάνει αισθητή την παρουσία του για δεύτερη φορά. Ένας βιοπαλαιστής εργάτης, βρίσκει στις γραμμές του τρένου, εκατομμύρια λέβα. Δίχως δεύτερη σκέψη και δισταγμούς τα επιστρέφει στην αστυνομία. Δυστυχώς όμως το σύστημα μετατρέπει έναν ήρωα σε αποδιοπομπαίο τράγο. Ουσιαστικά καταστρέφεται η ζωή του. Αυτή είναι η σκληρή αλήθεια, σε μία χρεοκοπημένη από αξίες κοινωνία. Το δίκιο του ισχυρού ισοδυναμεί με νόμο. Ποιοι είναι άραγε οι ηθικοί αυτουργοί της εξαθλίωσης του και πόσο θράσος μπορούν να έχουν για να τον κοιτάξουν στα μάτια;



8) Ακολούθησε το “Sieranevada” από την Ρουμανία, που ενίσχυσε την εντύπωση που μου είχαν αφήσει η «Αποφοίτηση» και το "Toni Erdmann". Πρόκειται για μία ιστορία που πραγματικά ένιωσα πως διαδραματίζεται στην Ελλάδα, απλά οι ηθοποιοί δεν μιλούν τη γλώσσα. Τόσα πολλά κοινά. Τα θέματα συζήτησης, ο τρόπος λατρείας, ο χώρος συνάντησης. Απόλυτη ταύτιση με την μεσοαστική τάξη της χώρας μας, που τείνει ανά τον κόσμο να εκλείψει.

9) Kαι αφού μίλησα για το "Toni Erdmann", δεν θα μπορούσα να το παραλείψω από την αναφορά μου, καθώς προβλήθηκε και στο 57ο ΦΚΘ, στο πλαίσιο των τριών ταινιών που είναι υποψήφιες για το Βραβείο LUX του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Βραβευμένο από τους κριτικούς στις Κάννες  και επίσημη υποψηφιότητα της Γερμανίας για το Οscar ξενόγλωσσης ταινίας. Ενορχηστρωμένο μαεστρικά από την Μάρεν Άντε, μέσα από αντιφάσεις και συκγκρούσεις, που προκύπτουν από την προβληματική συμβίωση δύο γενεών, δύο διαφορετικών κόσμων, οδηγούμαστε στην «ενηλικίωση» των δύο πρωταγωνιστών και στην απελευθέρωση απ΄ ό,τι τους κρατά δέσμιους. Με απρόβλεπτη πλοκή, δυνατά μηνύματα και τη μουσική να διαδραματίζει καταλυτικό ρόλο είναι μία από τις καλύτερες ταινίες της χρονιάς. Μία Κινηματογραφική γροθιά, με χιούμορ, στη σημερινή Ευρώπη, που μας δίχως αισθήσεις κι αισθήματα, όργανα μία καλοδουλεμένης μηχανής για τα συμφέροντα λίγων.



10) Το «Εγώ, ο Κολοκυθάκης» είναι επίσης υποψήφιο για το βραβείο LUX του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Μία ταινία κινουμένων σχεδίων ικανή να ευαισθητοποιήσει τους ενήλικες και να κερδίσει το χειροκρότημά τους. Μέσα από αυτόν τον πρωτότυπο τρόπο, ο Claude Βarras περνά το μήνυμα του μέσω του ήχου της φωνής. Η ελπίδα υπάρχει για όλους, ειδικά για παιδιά, που έχουν μεγαλώσει με τόσες δυσκολίες, μιας και προέρχονται από προβληματικές οικογένειες. Το καλό θα κερδίσει ... Πολύ σημαντικό θεωρώ το γεγονός ότι προβλήθηκε σε μαθητές κάθε ηλικίας, καθώς απ΄ αυτήν την ηλικία διαμορφώνουν κινηματογραφική παιδεία και οικοδομούν την προσωπικότητά τους.



11) Σειρά είχε η «Δασκάλα» του κορυφαίου σύγχρονου Τσέχου σκηνοθέτη, Γιαν Χρέμπεϊκ. Για δεύτερη φορά στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της πόλης μας. Φθινόπωρο 1983 στην Μπρατισλάβα. Το τότε, το σήμερα, το αύριο, μοιάζουν τόσο κοντινά. Με επίκεντρο τον άνθρωπο κι όπλα τον κοινωνικό ρεαλισμό και το καυστικό χιούμορ, κατακρίνει τα κακώς κείμενα και δίνει την ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο, σε όσους τολμούν να διεκδικήσουν, αυτά που τους αναλογούν. Το δύσκολο είναι να τα βάλεις με την εκάστοτε εξουσία, ξεπερνώντας τον φόβο σου. Αν τα καταφέρεις, είσαι ήδη νικητής. «Το κακό προελαύνει, όταν οι καλοί άνθρωποι το βλέπουν και δεν κάνουν κάτι γι΄ αυτό». Επίκαιρο ακόμα και σήμερα, που ένα χρεοκοπημένο πολιτικό σύστημα έχει κάνει τον κύκλο του κι αρνείται να παραδεχθεί πως έχει αποτύχει.

12) «90 χρόνια ΠΑΟΚ-Νοσταλγώντας το μέλλον»: Βραβείο Πανελλήνιας Ένωσης Κριτικών, για το τελευταίο έργο του Νίκου Τριανταφυλλίδη, που δεν είναι ποια μαζί μας. Συγκέντρωσε ποικίλες κριτικές, σύντομα θα γίνουν κάποιες προσθέσεις. Ήταν όμως μία γεύση, για το τι σημαίνει Π.Α.Ο.Κ., τρόπος ζωής. Το ποδόσφαιρο άλλωστε, είναι μόνο η αφορμή.



13) Η «Κλούβα» του Μοχάμεντ Ντιαμπ, με πρωταγωνίστρια τη Νέλι Καρίμ, ακολούθησε. Μία ταινία που μας μεταφέρει στο Κάιρο το 2013 και μας δείχνει μία μέρα από τη δίνη του εμφυλίου πολέμου. Οι άνθρωποι είναι από τη φύση τους καλοί, αλλά το σύστημα σαθρό και τους έχει μετατρέψει στα γρανάζια του. Παρά τις διαφορές κουλτούρας, πολιτισμού και θρησκευτικών πεποιθήσεων, άτομα από τα δύο μέτωπα θα συνεργαστούν με στόχο να επιβιώσουν. «Τι ωραία που ήταν τότε», πριν τον πόλεμο. Ένα κλειστοφοβικό, συναρπαστικό φιλμ, με μηνύματα που δεν περιορίζονται στην Αίγυπτο, αλλά φτάνουν σε ολόκληρο τον κόσμο. Αριστοτεχνικά σκηνοθετημένο, άκρως παραστατικό, σχεδόν ντοκιμαντέρ.

14)  Ωραίες οι ταινίες, όμορφα τα πάρτι, αλλά δίχως παρέα η ευχαρίστηση είναι μισή. Και φέτος με την καλύτερη παρέα. Συνοδοιπόροι καθημερινά. Προστέθηκε κι ένας αδελφικός φίλος, που επέστρεψε, μετά από τέσσερα χρόνια από την Αθήνα. Γεμάτος συναισθήματα ...

15) Σε ένα Φεστιβάλ Κινηματογράφου έχεις την ευκαιρία να γνωρίσεις χώρες, κουλτούρα, προβλήματα και καταστάσεις που πιθανώς να μην έχεις κατά νου. Κάπως έτσι επιλέξαμε τον «Αποχωρισμό» του Ναβίντ Μαχμουντί. Μία ιστορία μετανάστευσης που δεν ξεκινά από τον πόλεμο, αλλά από τον έρωτα. Άκρως επίκαιρο για τη χώρα μας, που καθημερινά δέχεται μεγάλο ρεύμα προσφύγων. Δύο νεαροί άνθρωποι, η Φαρεστέ κι ο Ναμπί, που αγαπιούνται, αποφασίζουν να φύγουν από το Αφγανιστάν και την Τεχεράνη, αναζητώντας ένα καλύτερο αύριο στην Ευρώπη. Το όνειρο έμεινε μισό. «Φεύγω, για να σε έχω πάντα δική μου». Ο αποχωρισμός είναι σκληρός, ο πόνος αβάσταχτος. Το πιο επίκαιρο κι οδυνηρό θέμα της σύγχρονης ιστορίας, μετατρέπεται σε πρώτη ύλη για μία ωδή στην καθαρότητα των συναισθημάτων και των ανθρώπων, μέσα σε έναν ολοένα και περισσότερο πολύπλοκο και βρώμικο κόσμο.

16) Η «Χορεύτρια» ήταν η ταινία που επιλέχθηκε για την τελετή λήξης. Ο αγώνας μίας κοπέλας να κερδίσει τη ζωή και να γίνει κάτι σπουδαίο είναι το κεντρικό θέμα, ο άξονας πάνω στον οποίο έχει δομηθεί το φιλμ. Μπορεί να είναι μία αληθινή ιστορία, της Λόι Φούλερ, αλλά το μήνυμα είναι καθολικό, ξεπερνά τα όρια του έργου. Η αποφασιστικότητα, το πείσμα, η υπομονή κι επιμονή για να φτάσει εκεί που ονειρεύεται, μέσα από καθημερινό σκληρό αγώνα και θυσίες, καθηλώνουν τον θεατή.



17) Χρυσός Φοίνικας για τα «Δολοφονικά Αμαξίδια» του Ούγγρου, Ατίλα Τιλ. Μία κοινωνική κωμωδία δράσης, βαθιά αντιρατσιστική, για τον πόνο και τη δύναμη του ανθρώπου να πετύχει τα πάντα. Τα πράγματα δεν είναι όμως ακριβώς, όπως φαίνονται στη μεγάλη οθόνη. Τα όρια μεταξύ της φαντασίας και της πραγματικότητας, κάποια στιγμή θολώνουν. Ένα δράμα πάνω στην αναζήτηση αποδοχής κι ελπίδας. Μοιάζουν απόκληροι, μα είναι περήφανοι για τον αγώνα τους. Κάθε μέρα τους ισοδυναμεί με Γολγοθά. Ακόμα μία ευαίσθητη ιστορία ατόμων με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά ξετυλίγεται μπροστά στα μάτια μας.

18) Η γενική διευθύντρια του Φεστιβάλ, Ελίζ Ζαλαντό, και ο νέος καλλιτεχνικός διευθυντής, Ορέστης Ανδρεαδάκης, τόνισαν πως το ΦΚΘ θα συνεχίσει να ρίχνει γέφυρες πάνω από τον φόβο και την παράνοια που απειλεί να μας πλακώσει, να φέρνει κοντά ανθρώπους και κουλτούρες, να υμνεί τη διαφορετικότητα και να πιστεύει, ότι το σινεμά μπορεί να αλλάξει τον κόσμο.

19) Κι αφού τελείωσαν όλες οι ταινίες, το Πάρτι Λήξης. Ξεφάντωμα και ραντεβού ξανά του χρόνου τις ίδιες ημέρες, στα ίδια μέρη. Από τη μία λέω ουφ τελείωσε, γιατί οι δυνάμεις μου πραγματικά με εγκαταλείπουν. Από την άλλη αναρωτιέμαι γιατί κράτησε μόνο τόσο, διότι γνωρίζω καλά πως θα αργήσει η στιγμή που η πόλη θα ξαναπάρει χρώμα.