Από την «Παρέλαση» στο «Σ’ εσάς που με ακούτε»

Χωρίς πολλά λόγια, η Λούλα Αναγνωστάκη είναι η σημαντικότερη γυναίκα συγγραφέας στο ελληνικό μεταπολεμικό θέατρο. Είναι το 1965 που ο Κάρολος Κουν μας φέρνει για πρώτη φορά σε επαφή με το ιδιαίτερο σύμπαν της, μέσα από την παρουσίαση σε ενιαία παράσταση τριών μονόπρακτών της («Η διανυκτέρευση», «Η πόλη» και «Η παρέλαση»). Από τότε κάθε νέο έργο της ήταν κι ένα θεατρικό γεγονός.

Το τελευταίο ολοκληρωμένο θεατρικό κείμενό της ήταν το «Σ’ εσάς που με ακούτε», που παρουσίασε ο Λευτέρης Βογιατζής στο Θέατρο της Οδού Κυκλάδων το 2003. Δεκατρία χρόνια μετά ο Μάνος Καρατζογιάννης, που το 2012 άφησε τις καλύτερες εντυπώσεις ως Άρης στην «Παρέλαση» της, επιστρέφει σε αυτό κάνοντας το σκηνοθετικό του ντεμπούτο. Στο «Σ’ εσάς που με ακούτε» λες και επιστρέφουν πολλά κομμάτια από το δραματουργικό σύμπαν της Αναγνωστάκη για να συνθέσουν ένα νέο παζλ.



Κεντρικός ήρωας ο Άγης, που μέσα σε ένα παλιό βερολινέζικο σπίτι που ταράζεται από τους ήχους των έξωθεν διαδηλώσεων και δακρυγόνων, ηχογραφεί τις φωνές των υπολοίπων θεατρικών προσώπων και τις μοντάρει με συνθήματα από τις διαδηλώσεις. Κάπως έτσι αποκαλύπτονται μπροστά στα μάτια μας μια σειρά από ήρωες εγκλωβισμένοι σε έναν κόσμο ανασφάλειας και διαφθοράς, αντιμέτωποι με τις φοβίες τους και τα προσωπικά τους αδιέξοδα.

Η παράσταση, στην οποία συμμετέχουν εννέα ηθοποιοί (Όλια Λαζαρίδου, Μαρία Ζορμπά, Άντρια Φρίλινγκ, Αντρέας Κοντόπουλος, Δανάη Επιθυμιάδη, Γιάννης Καραούλης, Μάνος Στεφανάκης, Κλεοπάτρα Μάρκου, Σταύρος Γιαννακόπουλος), παρουσιάστηκε για πρώτη φορά τον περασμένο Δεκέμβριο στο Black Box του Ιδρύματος Κακογιάννη στο πλαίσιο ενός μεγάλου και πολύπλευρου αφιερώματος στα 50 χρόνια της Λούλας Αναγνωστάκη στο ελληνικό θέατρο. Τώρα επαναλαμβάνεται κάθε Δευτέρα και Τρίτη στο Θέατρο Σημείο. Μέχρι τις 29 Μαρτίου. Κι εγώ ζήτησα από τον Μάνο να γράψει για το City Stories δύο λόγια για την παράστασή του και τη συνάντησή του –ως σκηνοθέτης αυτή τη φορά– με τον λόγο και το σύμπαν της Αναγνωστάκη.

«Στο Τέχνης. Εκεί ήθελα να ανέβει το “Σ’ Εσάς που με Ακούτε”, που ξαναήρθε στο φως της σκηνής δώδεκα χρόνια μετά το πρώτο ανέβασμά του από το Λευτέρη Βογιατζή για να τιμήσει τα πενήντα χρόνια της αδιάλειπτης δραματουργικής παρουσίας της Λούλας Αναγνωστάκη στο ελληνικό θέατρο. Εκεί, που ο διάλογος με τον Κάρολο Κουν γεννούσε έργα όπως η “Νίκη”. Εκεί, που ο Κουν πραγματοποίησε την τελευταία του σκηνοθεσία με τον δικό της “Ήχο του Όπλου”. Η συγκυρία δεν το επέτρεψε.



»Αντ’ αυτού στάθηκε εφικτό κάτι πιο σύνθετο: ένα μεγάλο αφιέρωμα στην Ελληνίδα δραματουργό σε όλους τους χώρους του Ιδρύματος Κακογιάννη. Στον κινηματογράφο προβλήθηκαν παλαιότερες παραστάσεις έργων της Αναγνωστάκη: “Ο Ουρανός Κατακόκκινος” από το Εθνικό Θέατρο (1998) στη μνήμη της ερμηνεύτριας του Βέρας Ζαβιτσιάνου παρουσία του σκηνοθέτη Βίκτωρα Αρδίτη αλλά και της τότε βοηθού σκηνοθέτη της παράστασης Ιλειάνας Δημάδη καθώς και ο “Ήχος του Όπλου” από το Θέατρο Τέχνης (1987) με τη Ρένη Πιττακή, πρωταγωνίστρια της τότε παράστασης να βρίσκεται ανάμεσα στους θεατές.

»Στον συνεδριακό χώρο περισσότεροι από τριάντα ομιλητές (ηθοποιοί , σκηνοθέτες, συγγραφείς, δραματολόγοι και κριτικοί θεάτρου: Βίκτωρ Αρδίτης, Γιώργος Αρμένης, Σπύρος Βραχωρίτης, Ρούλα Γεωργακοπούλου, Κώστας Γεωργουσόπουλος, Ιλειάνα Δημάδη, Άκης Δήμου, Μαριλένα Ζαρούλια, Γρηγόρης Ιωαννίδης, Δηώ Καγγελάρη, Βασίλης Κατσικονούρης, Σταμάτης Κραουνάκης, Όλια Λαζαρίδου, Στέλιος Μάινας, Βίκυ Μαντέλη, Πλάτων Μαυρομούστακος, Ειρήνη Μουντράκη, Σίσσυ Παπαθανασίου, Ρένη Πιττακή, Λέανδρος Πολενάκης, Λεωνίδας Προυσαλίδης, Μιχάλης Ρέππας, Έλση Σακελλαρίδου, Τάκης Τζαμαργιάς, Nίκη Τουλουπάκη, Κωνσταντίνος Χατζής κ.ά.) ένωσαν τις δυνάμεις τους -πράγμα σπάνιο για τις μέρες μας και τη φυλή μας- για να μιλήσουν για τη Λούλα.



»Στο Φουαγιέ η κορυφαία πιανίστα Ντόρα Μπακοπούλου επιμελήθηκε μια βραδιά με μουσικά θέματα από τα έργα της συγγραφέως θυμίζοντας μας πόσο σημαντικό ρόλο παίζει η μουσική στο έργα της (Πιάνο, φωνή: Βικτωρία Κιαζίμη και Απόστολος Κίτσος). Στο πωλητήριο του Ιδρύματος διαθέτονταν το βιβλίο που έγραψα για την εργογραφία και την παραστασιογραφία της και κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Σοκόλη με τον τίτλο 2015 “Στην Πόλη της Λούλας Αναγνωστάκη”.

»Τέλος, στο Black Box του Ιδρύματος βρήκε στέγη το “Σ’ Εσάς που με Ακούτε” με την καθοριστική συμβολή των ηθοποιών του (Όλια Λαζαρίδου, Mαρία Ζορμπά, Αντριαν Φρίλινγκ, Ανδρέας Κοντόπουλος, Δανάη Επιθυμιάδη, Γιάννης Καραούλης, Μάνος Στεφανάκης, Κλεοπάτρα Μάρκου και Γιώργου Σαββίδη) και των συντελεστών του (Βασιλική Σύρμα, Γιάννης Αρβανίτης, Ζωή Χατζηαντωνίου, Κατερίνα Μαραγκουδάκη, Σωτηρία Ψαρού, Άλεξ Τριανταφύλλου).



»Τώρα, λίγους μήνες μετά η παράστασή μας επαναλαμβάνεται στο φιλόξενο θέατρο Σημείο. Ένα σημείο, που υπήρξε για μένα σημείο συνάντησης με σημαντικούς συγγραφείς και ηθοποιούς. Εκεί πρωτοείδα τον δάσκαλό μου, Δημήτρη Καταλειφό, τη Ράνια Οικονομίδου αλλά και τους στενούς μου φίλους Κώστα Βασαρδάνη και Λεωνίδα Προυσαλίδη στο έργο του τελευταίου “Εφτά Λογικές Απαντήσεις” από το Απλό Θέατρο και τον Αντώνη Αντύπα.

»Όσο φτιάχνουμε τα φώτα της παράστασης σκέφτομαι πόσα έργα έχω δει σ’ αυτό το θέατρο. Βγάζω για λίγο τον ήχο από τα στόματα των ηθοποιών κι είναι σα να ακούω και πάλι τη γραφή της Αναγνωστάκη αλλά ακόμη πιο «προσωπική» αυτή τη φορά. Η Όλια μιλάει για τους δικούς της ποιητές, η Δανάη για τη δική της μητέρα, ο Αντρέας για τα δικά του έργα, η Μαρία για τη δική της πατρίδα: τις Σέρρες, ο Άντριαν για τη “διχοτομημένη” του πατρίδα, η Κλεοπάτρα για τα ταξίδια της και τις ανησυχίες της γύρω από το θέατρο, ο Μάνος για την Κρήτη και τις γάτες του, ο Γιάννης για τον παππού του που ζει πράγματι στο Βέλγιο, ο Γιώργος για την αγωνία της επιβίωσης του νέου δημιουργού.

»Όλοι μιλούν έντονα, βιωματικά, παραληρηματικά. Σ’ ΕΜΑΣ ΠΟΥ ΤΟΥΣ ΑΚΟΥΜΕ!».