Η σαρακατσάνικη ψυχή στον χώρο και στον χρόνο

«Νομάδες από πανάρχαια μήτρα κτηνοτρόφων, τσελιγκάδες, τσοπάνοι, προβαταραίοι, χωρίς δική τους γη και μόνιμη κατοικία, περπατάρηδες και κόσμος από λόγγα, αυτοί είναι οι Σαρακατσάνοι», έγραφε η λαογράφος Αγγελική Χατχημιχάλη στο βιβλίο της «Σαρακατσάνοι». Σήμερα, πια, οι περισσότεροι Σαρακατσάνοι έχουν εγκαταλείψει τον νομαδικό τρόπο ζωής, όμως παραμένουν υπερήφανοι για την καταγωγή τους. Οι σύλλογοί τους βοηθούν στη διατήρηση της σαρακατσάνικης παράδοσης σε μία εποχή που δεν είναι ιδιαίτερα υποστηρικτική προς αυτή τη κατεύθυνση. Με αφορμή το 3ο Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο με θέμα «Σαρακατσαναίοι: Πορεία και προοπτική στον χώρο και στον χρόνο», το οποίο θα πραγματοποιηθεί στη Λαμία στις 4-6 Μαρτίου, ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Συλλόγων Σαρακατσαναίων, Γεώργιος Μουτσιανάς, μιλά για την παράδοση των Σαρακατσαναίων, την προοπτική τους, αλλά και το επερχόμενο συνέδριο.

Μιλήστε μας για την παράδοση των Σαρακατσάνων.
Νομάδες από πανάρχαια μήτρα κτηνοτρόφων, τσελιγκάδες, τσοπάνοι, προβαταραίοι, χωρίς δική τους γη και μόνιμη κατοικία, περπατάρηδες και κόσμος από λόγγα. Υποταγμένοι από το επάγγελμά τους στο κλίμα, στη φύση και στις αντιθέσεις της που προκαλούν τον νομαδισμό. Ζούσαν στους κάμπους το χειμώνα και ανέβαιναν στα βουνά το καλοκαίρι. Μοναδική τους περιουσία ήταν τα κοπάδια τους. Τρέφονταν αποκλειστικά από τα προϊόντα των κοπαδιών τους. Σ' αυτά χρωστάνε την ύπαρξή τους.

Τι εκπροσωπεί η Πανελλήνια Ομοσπονδία Συλλόγων Σαρακατσαναίων; Ποιος είναι ο σκοπός της;

Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Συλλόγων Σαρακατσαναίων αποτελεί κορυφαίο όργανο των Σαρακατσαναίων. Είναι το δευτεροβάθμιο όργανο που δημιουργήθηκε το 1981 και απαρτίζεται σήμερα από 50 μέλη-συλλόγους, έχοντας ως έδρα τη Θεσσαλονίκη.
Εκτός από τη διατήρηση και μετάδοση της τεράστιας πολιτιστικής τους κληρονομιάς και την έρευνα, σκοπός της ΠΟΣΣ είναι και ο συντονισμός της δράσης των συλλόγων Σαρακατσαναίων που υπάρχουν σε όλη την Ελλάδα, καθώς και η δημιουργία σε πανελλήνια κλίμακα ευκαιριών και κινήτρων, για την επικοινωνία και γνωριμία των μελών.

Στο πλαίσιο της ΠΟΣΣ έχει ιδρυθεί η Διεύθυνση Σαρακατσάνικων Μελετών (ΔΣΜ), που απαρτίζεται από διακεκριμένους Σαρακατσάνους επιστήμονες, με σκοπό την εκπόνηση εργασιών σχετικές με την έκδοση βιβλίων, πορισμάτων συνεδρίων και ημερίδων, αλλά και τη γνωμοδότηση για σημαντικά θέματα τόσο της ΠΟΣΣ όσο και των συλλόγων.



Κάθε δύο χρόνια διοργανώνετε οργανωτικό πανελλήνιο συνέδριο. Ποιος είναι ο σκοπός των συνεδρίων;

Τα συνέδρια είναι μία πολύ καλή ευκαιρία να παρουσιάζονται νέες ιδέες και καινοτόμες προτάσεις ώστε να διατηρηθεί η σαρακατσάνικη παράδοση ανέγγιχτη και ανεπηρέαστη από τον πολυπολιτισμό.Ζωτικής σημασίας επίσης είναι και οι προτάσεις που τίθενται με σκοπό τη συνέχιση της λειτουργίας των συλλόγων Σαρακατσαναίων της χώρας. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνουμε τη βελτίωση της αποδοτικότητας των συλλογικών μας οργάνων, καθώς και την αναπροσαρμογή των στόχων και των προτεραιοτήτων μας.

Πώς προσαρμόζετε την παράδοση των Σαρακατσάνων στη σύγχρονη εποχή;

Φροντίζουμε να περάσει η παράδοσή μας στην νεολαία μας. Για μας, η σαρακατσάνικη νεολαία είναι η μεγάλη μας αγάπη, φροντίζουμε λοιπόν να τους μεταλαμπαδεύουμε, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της καταγωγής μας: το κύτταρο της οικογένειας, τη θεοσέβεια, την εντιμότητα, τις αρετές της υπομονής και της καρτερικότητας, τη σκληρή βιοπάλη, τη νομαδική ζωή, την αλληλεγγύη, το θεμέλιο της ανατροφής, αλλά και την ευγένεια της σαρακατσάνικης ψυχής. Σκοπός μας είναι να τους κερδίσουμε με το παράδειγμά μας, ώστε να συνεχίσουν, μετά από μας, να ενδιαφέρονται για τις ρίζες του στοιχείου μας και τους κανόνες της ζωής με αυτοσεβασμό. Να τους μεταγγίσουμε το ενδιαφέρον για τα ήθη και έθιμά μας, για τον λαϊκό πολιτισμό μας, ιδανικά που αποτελούν το καλύτερο θεμέλιο για να χτίσουν τη ζωή τους. Πιστεύουμε ότι αν πετύχουμε σε αυτό, τότε θα πάμε κόντρα στην ισοπεδωτική σύγχρονη εποχή. Για τον λόγο αυτό έχουμε δημιουργήσει ως Πανελλήνια Ομοσπονδία Συλλόγων Σαρακατσαναίων την Επιτροπή Νεολαίας μας, η οποία αποτελείται από νέους Σαρακατσάνους επιστήμονες.

Διοργανώνετε Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο Σαρακατσαναίων. Ποιο είναι το θέμα;

Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Συλλόγων Σαρακατσαναίων διοργανώνει το 3ο Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο με θέμα «Σαρακατσαναίοι: Πορεία και προοπτική στον χώρο και στον χρόνο». Είναι γνωστό ότι η ιστορία και η παράδοση των Σαρακατσαναίων προβάλλονται από παγκόσμια, διεθνή και πανελλήνια συνέδρια που διοργανώνονται για το θέμα αυτό, καθώς και από τα «Ανταμώματα» που διοργανώνει η Πανελλήνια Ομοσπονδία Συλλόγων Σαρακατσαναίων. Σημαντικό ρόλο διαδραματίζουν, επίσης, οι πρωτοβουλίες που αναλαμβάνουν οι επιμέρους τοπικοί σύλλογοι των Σαρακατσαναίων.

Για ποιο λόγο διοργανώνετε αυτό το συνέδριο;

Η ΠΟΣΣ, θεωρώντας ότι έχει υποχρέωση να γνωστοποιεί και να αναδεικνύει την παράδοση των Σαρακατσαναίων, αποφάσισε τη διοργάνωση του συγκεκριμένου συνεδρίου, μελετώντας το παρελθόν και το παρόν των Σαρακατσαναίων και ανοίγοντας ένα παράθυρο αισιοδοξίας για το μέλλον. Είναι βέβαιο ότι ο γόνιμος διάλογος που θα αναπτυχθεί στο συνέδριο θα συμβάλει καθοριστικά στην ανάδειξη του σημαντικού ρόλου της σαρακατσάνικης πολιτισμικής και πνευματικής κληρονομιάς.

Πότε και πού θα πραγματοποιηθεί το 3ο Επιστημονικό Διεθνές Συνέδριο;

Υπό την Αιγίδα της Προεδρίας της Δημοκρατίας, η Πανελλήνια Ομοσπονδία Συλλόγων Σαρακατσαναίων το διοργανώνει στην πόλη της Λαμίας από τις 4 έως τις 6 Μαρτίου 2016. Το συνέδριο θα φιλοξενήσει ερευνητές από την Ελλάδα και το εξωτερικό με στόχο να παρουσιαστούν και να αναδειχθούν νεότερες έρευνες που αφορούν τη φυλή των Σαρακατσαναίων.

Πόσο βοηθάει η παρουσίαση ενός βιβλίου με αναφορά στο έργο σας;

Τα λαογραφικά και ιστορικά στοιχεία της πορείας μας στους από καταβολής κόσμου ελληνικούς τόπους, όπου έζησαν οι πρόγονοί μας, δεν θέλει κανείς μας να ξεχαστούν. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι αυτό που θαυμάζουμε στις παρέες και τις συναναστροφές μας, δεν είναι ο εικονικός ή ο τηλεοπτικός κόσμος, αλλά όσα έχουν να μας διηγηθούν εκείνοι από εμάς, που είτε οι ίδιοι είτε δικοί τους των περασμένων γενεών θυμούνται από τη νομαδική ζωή του στοιχείου μας.

Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Συλλόγων Σαρακατσαναίων χαιρετίζει και επιβραβεύει τη συγγραφική προσπάθεια που στοχεύει στην ενδυνάμωση της μνήμης, διότι μέσα από τις γραμμές των βιβλίων υπηρετείται το επιβαλλόμενο χρέος για τη διάσωση και ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς μας.

Έτσι η πανελλήνια ομοσπονδία συλλόγων σαρακατσαναίων, ανέλαβε την έκδοση του βιβλίου του κυρίου Ιωάννη Κουτσοκώστα με τίτλο «Οι Σαρακατσαναίοι στους αγώνες του έθνους», ώστε να γίνει γνωστή η προσφορά των Σαρακατσαναίων ηρώων στους αγώνες για την απελευθέρωση του έθνους προ και κατά των αγώνων του 1821.

Info
Μάθετε περισσότερα για το 3ο Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο με θέμα «Σαρακατσαναίοι: Πορεία και προοπτική στον χώρο και στον χρόνο» και για την Πανελλήνια Ομοσπονδία Συλλόγων Σαρακατσαναίων στην ιστοσελίδα www.e-sarakatsanos.gr.