Είναι δύσκολο να παρακολουθήσει κανείς την ταχύτητα με την οποία μεταβάλλονται τα δεδομένα του ιταλικού πολιτικού συστήματος. 

Στη συνέντευξή του στον τηλεοπτικό σταθμό STAR και στη δημοσιογράφο Μάρα Ζαχαρέα (25.5.2020) ο πρωθυπουργός διέψευσε κατηγορηματικά ότι περνάει έστω και αμυδρά από το μυαλό του η σκέψη για διεξαγωγή πρόωρων εκλογών.

Πολλά έχουν ήδη γραφτεί και θα γραφτούν ακόμη περισσότερα για την απόφαση του γερμανικού Συνταγματικού Δικαστηρίου της 5ης Μαΐου 2020.

Κατά τις προπαρασκευαστικές εργασίες του Συντάγματος του 1975 η κοινοβουλευτική πλειοψηφία εμφανίστηκε πολύ διστακτική και συγκρατημένη στο ζήτημα της κατοχύρωσης του κοινωνικού δικαιώματος στην υγεία.

Ενα τόσο πελώριο και δραματικό γεγονός όσο η πανδημία του 2020, που προκάλεσε παγκόσμια κατάσταση έκτακτης ανάγκης, δεν μπορεί παρά να αφήσει το αποτύπωμά του και στο νομικό σύστημα και πρωτίστως στο δίκαιο και στη δογματική των θεμελιωδών δικαιωμάτων. 

Στην κρίση του κορωνοϊού η πολιτική πήρε από τη μία πλευρά το πάνω χέρι στη σχέση της με την οικονομία, από την άλλη, όμως, υποκλίθηκε μπροστά στην επιστήμη. 

Πριν από 30 χρόνια ο Νορμπέρτο Μπόμπιο χαρακτήρισε τη σύγχρονη εποχή ως την «εποχή των δικαιωμάτων» («L'età dei diritti», εκδ. Einaudi, Τορίνο,1990).

Στις 21 Φεβρουαρίου 2020 είχαν εντοπιστεί 16 κρούσματα του κορωνοϊού στην Ιταλία και αργά το βράδυ υπήρξε και ο πρώτος νεκρός. Στις 11 Μαρτίου 2020 τα κρούσματα έφτασαν τα 12.426 και οι νεκροί στους 827 - 2.076 περισσότερα κρούσματα και 196 περισσότεροι νεκροί από τη 10η Μαρτίου.

Υπό το καθεστώς του Συντάγματος του 1952, ο διάδοχος του ελληνικού θρόνου έπρεπε υποχρεωτικά να είναι χριστιανός ορθόδοξος (άρθρο 47). Σε περίπτωση διαδοχής, ο νέος βασιλιάς προτού ανέβει στον θρόνο και προκειμένου να αποκτήσει το δικαίωμα άσκησης της βασιλικής εξουσίας έπρεπε να δώσει τον προβλεπόμενο από το άρθρο 43 παρ. 2 Συντ. χριστιανικό όρκο: «Ομνύω εις το όνομα της Αγίας και Ομοουσίου και Αδιαιρέτου Τριάδος να προστατεύω την επικρατούσαν θρησκείαν των Ελλήνων, να φυλάττω το Σύνταγμα και τους νόμους του Ελληνικού Εθνους και να υπερασπίζω την εθνικήν ανεξαρτησίαν και ακεραιότητα του Ελληνικού Κράτους». 

Η εξάλειψη της φτώχειας, ή τουλάχιστον της μεγάλης φτώχειας, δεν είναι μια δυνητική πολιτική επιλογή, αλλά ένα συνταγματικό καθήκον του κράτους.

Το νέο εκλογικό σύστημα που προτείνει η κυβέρνηση αποτελεί μια παραλλαγή των εκλογικών συστημάτων του 2004 (νόμος Σκανδαλίδη) και του 2008 (νόμος Παυλόπουλου). Πρόκειται για ένα σύστημα με μπόνους -είδος προς εξαφάνιση μεταξύ των ευρωπαϊκών εκλογικών συστημάτων- που αποβλέπει στη διασφάλιση του νικητή των εκλογών κατά του κινδύνου να μην επιτύχει απόλυτη κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Ολα τα εκλογικά συστήματα με μπόνους είναι εξ ορισμού ύποπτα για αντισυνταγματικότητα, διότι εισάγουν, και μάλιστα ex ante, απόκλιση από την αρχή της ισοδυναμίας της ψήφου, δηλαδή την ισότητα κατ’ αποτέλεσμα της κάθε ψήφου ξεχωριστά, μετά την εξαγωγή της από την κάλπη (βλ. Χ. Ανθόπουλου, «Εκλογικά Συστήματα και Συνταγματικές Δεσμεύσεις. Μια συγκριτική ανάλυση μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας», εκδόσεις Σάκκουλα, 2016).

Η αποσύνδεση της εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας από τη διάλυση της Βουλής ήταν μια απολύτως αναγκαία αναθεωρητική παρέμβαση. Πράγματι, βρισκόταν έξω από τη λογική του κοινοβουλευτικού συστήματος, σε οποιαδήποτε παραλλαγή του, η αναγνώριση της δυνατότητας «αντιπλειοψηφικής» διάλυσης της Βουλής, με πρωτοβουλία της αντιπολίτευσης, μέσω του άρθρου 32 παρ. 4 του Συντάγματος. 

Στο πρόσφατο παρελθόν αρκετοί είχαν αναφερθεί στην περίφημη «θεωρία του ελατηρίου», με βάση την οποία υποτίθεται ότι η ελληνική οικονομία θα εκτινασσόταν προς τα πάνω μετά τη βαθιά συμπίεση της οικονομικής δραστηριότητας λόγω της κρίσης. Ως προϋπόθεση για την εκτίναξη αυτή παρουσιαζόταν συνήθως η ανάγκη υλοποίησης των περίφημων μεταρρυθμίσεων που προωθούσαν τα μνημόνια, οι οποίες υποτίθεται ότι θα απελευθέρωναν ένα παραγωγικό δυναμικό το οποίο θα απογείωνε την ελληνική οικονομία.

Μετά την απόφαση 1749/2019 της Ολομέλειας του ΣτΕ, που έκρινε ως αντισυνταγματικό το ισχύον Πρόγραμμα Σπουδών για το μάθημα των Θρησκευτικών στο Δημοτικό και το Γυμνάσιο, το υπουργείο Παιδείας θα πρέπει να επανεξετάσει συνολικά το θέμα της θρησκευτικής εκπαίδευσης στα σχολεία