Γιώργος Μέργος

Ο παλαίας κοπής συνδικαλισμός οδήγησε στις τελευταίες δεκαετίες σε υποβάθμιση της δημόσιας ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας. Έτσι, σήμερα, σε περίοδο αναταράξεων στην Ανατολική Μεσόγειο, η χώρα στερείται ισχυρής αμυντικής και ναυπηγικής βιομηχανίας. Μερικές λαμπρές εξαιρέσεις επιχειρήσεων στον ιδιωτικό τομέα, με εξαιρετικά τεχνολογικά προϊόντα, δεν αλλάζουν τη μεγάλη εικόνα. Έτσι, η Ελλάδα υστερεί τεχνολογικά και διαπραγματεύεται εξοπλιστικά προγράμματα στα όρια των οικονομικών της δυνατοτήτων, που δεν λύνουν το πρόβλημα της ασφάλειας σε βάθος χρόνου. Ούτε το εμπάργκο όπλων προς την Τουρκία αποτελεί μακροπρόθεσμη λύση για την ασφάλεια της χώρας. Το εμπάργκο όπλων προς την Τουρκία μετά το 1974 αποτέλεσε ουσιαστικά την αφετηρία για τη δημιουργία  μιας ικανής και τεχνολογικά προηγμένης αμυντικής βιομηχανίας στην Τουρκία, που είχε σημαντικές συνέργειες και τεχνολογικές διασυνδέσεις με τον υπόλοιπο βιομηχανικό παραγωγικό ιστό και τη βιομηχανική ανάπτυξη της χώρας αυτής στις τελευταίες δεκαετίες.  Μόνη επιλογή της Ελλάδος είναι η αποτροπή με την ανάπτυξη ισχυρής αμυντικής βιομηχανίας.

Για να γίνει κατανοητός ο ρόλος της αμυντικής βιομηχανίας στη βιομηχανική ανάπτυξη μιας μικρής χώρας και τι μπορεί να προσφέρει στην ανάπτυξη της Ελλάδος μπορεί να μελετηθεί η εμπειρία του Ισραήλ, αλλά και της Σουηδίας. Η αλληλεπίδραση αμυντικής βιομηχανίας και οικονομίας εξαρτάται κυρίως (α) από τις αμυντικές ανάγκες της χώρας και τις οικονομικές της δυνατότητες, (β) από το μέγεθος της αμυντικής βιομηχανίας σε σχέση με την πολιτική βιομηχανία και (γ) το στάδιο της τεχνολογικής ανάπτυξης της χώρας. Η μελέτη της οικονομίας του Ισραήλ αποδεικνύει ότι η ισραηλινή αμυντική βιομηχανία ήταν καθοριστική για τη μετατροπή της πολιτικής βιομηχανίας της χώρας σε έναν επιτυχημένο τομέα υψηλής τεχνολογίας. Το επιχειρηματικό πνεύμα, η προσέγγιση επίλυσης προβλημάτων και η εστίαση στην επίτευξη στόχων, που είναι χαρακτηριστικά των επιτυχημένων εταιρειών υψηλής τεχνολογίας, προήλθαν από το στρατό του Ισραήλ και την αμυντική βιομηχανία. Επιπλέον, ο αμυντικός τομέας εξακολουθεί να είναι μια πολύ σημαντική πηγή νέας τεχνολογίας, τεχνογνωσίας και ανθρώπινου κεφαλαίου για τη μη στρατιωτική βιομηχανία υψηλής τεχνολογίας. Έγκυροι αναλυτές περιγράφουν πώς η ανεπτυγμένη στρατιωτική τεχνολογία, η κυβερνητική υποστήριξη για βιομηχανική Ε&Α και η προσέλκυση επιστημονικού δυναμικού από το εξωτερικό μετέτρεψαν το Ισραήλ σε περιοχή ακμάζουσας βιομηχανίας υψηλής τεχνολογίας και σημαντικό εξαγωγέα τεχνολογίας. Bασικός μοχλός ανάπτυξης της βιομηχανίας υψηλής τεχνολογίας (ΤΠΕ) στο Ισραήλ ήταν οι επενδύσεις στη βιομηχανία άμυνας και αεροδιαστημικής, καθώς και η διασύνδεση με πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα της χώρας, που δημιούργησαν τεχνογνωσία και πλούσιο ανθρώπινο κεφάλαιο στις τεχνολογίες αιχμής.

Επομένως, η ανασυγκρότηση της αμυντικής βιομηχανίας με έμφαση στην υψηλή τεχνολογία εξυπηρετεί ταυτόχρονα και τους δύο στόχους, την ενίσχυση της εθνικής ασφάλειας αλλά και την τεχνολογική αναβάθμιση ολόκληρου του παραγωγικού ιστού (με spin-offs) και οι αμυντικές δαπάνες αποκτούν αναπτυξιακό ρόλο. Η κρατική υποστήριξη για Ε&Α, η διασύνδεση των πανεπιστημίων και των ερευνητικών κέντρων με την αμυντική βιομηχανία και η προσέλκυση επιστημονικού δυναμικού αποτελούν σκόπιμες ενέργειες προς την κατεύθυνση αυτή. 

Η δεκαετής κρίση έχει αναδείξει την αναγκαιότητα ενός σοβαρού συνδικαλισμού, ενός συνδικαλισμού με πολιτικό και κοινωνικό, αλλά όχι κομματικό, ρόλο και λόγο. Δυστυχώς, η πρόσφατη αναβίωση παρωχημένων πρακτικών του κομματικού συνδικαλισμού σημαίνει ότι δέκα χρόνια κρίσης, αλλά και η περυσινή κρίση με την Τουρκία, δεν μας δίδαξαν τίποτα. Οι παρωχημένες συνδικαλιστικές πρακτικές ενισχύουν εκείνους που αμφισβητούν ανοικτά την αξία και την αποτελεσματικότητα του συνδικαλισμού και αντιμετωπίζουν με καχυποψία το ρόλο των συνδικαλιστών. Χρειαζόμαστε ένα σύγχρονο συνδικαλισμό που θα συμβάλει στην ευημερία των εργαζομένων και θα στηρίζει την εθνική προσπάθεια για ασφάλεια και δημιουργία.