Αστική αναζωογόνηση ή πώς οι πόλεις μπορεί να γίνουν και πάλι βιώσιμες

Γκρίζα κτίρια, τσιμέντο, απουσία πρασίνου: Αυτά είναι τα στοιχεία που συνήθως κυριαρχούν στα αστικά κέντρα, τα οποία παραδομένα στην οικιστική ανάπτυξη γίνονται ολοένα πιο αφιλόξενα. Τη στιγμή, μάλιστα, που τα σενάρια για τις μελλοντικές κλιματικές συνθήκες μόνο αισιόδοξα δεν είναι, με τους επιστήμονες να εκτιμούν πως η ακραία ζέστη θα προκαλέσει εκατοντάδες χιλιάδες θανάτους στον κόσμο, η προσθήκη χώρων πρασίνου μπορεί να αποδειχθεί πολύτιμη, ακόμα και σωτήρια.

Εξάλλου, έχει αποδειχθεί ότι το φαινόμενο της αστικής θερμικής νησίδας που παρατηρείται στις πυκνοκατοικημένες συνοικίες όταν το σκυρόδεμα παγιδεύει θερμότητα μετατρέποντάς τις σε «φούρνο», μπορεί να περιοριστεί με την ανάπτυξη αστικών πάρκων. Η φύτευση δέντρων και φυτών, πέρα από φυσικές «πινελιές» καλαισθησίας, προσφέρουν ανάσες δροσιάς, ρυθμίζουν τη θερμοκρασία και προστατεύουν από τον ήλιο χάρη στη σκίαση που παρέχουν. Ανάλογα είναι τα οφέλη από τη λεγόμενη αστική αναζωογόνηση, η οποία δεν προβλέπει τον αυστηρό σχεδιασμό πάρκων ή κήπων, αλλά εστιάζει στην πιο χαλαρή εκδοχή πράσινων «πνευμόνων».


Η καινοτόμα ματιά πίσω από τη μέθοδο αυτή, περιλαμβάνει τη μετατροπή υποβαθμισμένων ή εγκαταλελειμμένων εκτάσεων σε ακμάζοντα οικοσυστήματα που υποστηρίζουν την άγρια ζωή και την ανάπτυξη των φυτών, χωρίς ωστόσο ιδιαίτερα αυστηρούς κανόνες και συχνή συντήρηση. Με στόχο την αποκατάσταση της βιοποικιλότητας και των φυσικών οικοσυστημάτων που αμφότερα κατακερματίζονται από την ρύπανση και την ανθρώπινη δραστηριότητα, οι πρωτοβουλίες αστικής αναζωογόνησης εφαρμόζουν πιο φυσική προσέγγιση.

Μόλις ολοκληρωθούν οι αρχικές ενέργειες επαναφοράς, το οικοσύστημα παίρνει τον έλεγχο και χάρη στις φυσικές διεργασίες η φύση ενισχύεται και ανακτά το χώρο που της ανήκει, με αποτέλεσμα πιο υγιείς και βιώσιμες πόλεις. Ανάμεσα στις θεμελιώδεις πτυχές της μεθόδου αυτής, συγκαταλέγεται και η εισαγωγή ενδημικών φυτικών ειδών που όχι μόνο προσαρμόζονται καλύτερα στο περιβάλλον, αλλά προσελκύουν την άγρια ζωή, ενισχύοντας τη βιοποικιλότητα. Λειτουργούν, δε, και ως διάδρομοι που επιτρέπουν στα ζώα να μεταναστεύουν, να βρίσκουν τροφή και καταφύγιο.


Παράλληλα, η επαναφορά του οικοσυστήματος εντείνει τη συνύπαρξη ανθρώπου με τη φύση, απορροφά τους ρύπους, δεσμεύοντας διοξείδιο του άνθρακα, και συγκρατεί τα όμβρια ύδατα περιορίζοντας τον κίνδυνο πλημμυρών. Τα οφέλη, ωστόσο, δεν είναι μόνο περιβαλλοντικά: Η αστική αναζωογόνηση έχει θετική επίδραση στον άνθρωπο, καθώς βελτιώνεται η ψυχική υγεία, αφού το πράσινο έχει αποδειχθεί ότι μειώνει το στρες, το άγχος και ευνοεί όσους πάσχουν από κατάθλιψη. Αρκεί κανείς να σκεφτεί πώς νιώθει όταν το βλέμμα «ξεκουραστεί» πάνω στις πυκνές φυλλωσιές και στα πολύχρωμα λουλούδια.

Ο καθένας μπορεί να συμβάλλει στην ανάπτυξη τέτοιων χώρων: Φυτέψτε φυτά φιλικά προς τους επικονιαστές, εγκαταστήστε σπιτάκια για πτηνά, επιτρέψτε με λίγα λόγια στη φύση να αναλάβει και να ευδοκιμήσει και το αποτέλεσμα θα σας αποζημιώσει, με βιώσιμο, ευχάριστο και υγιές περιβάλλον.