Η τζαζ μουσική από τον Δημήτρη Βασιλάκη

«Η γλώσσα της τζαζ είναι τόσο περίπλοκη και συνάμα εκφραστική, που μπορεί να μας μάθει πολλά», δηλώνει ο Δημήτρης Βασιλάκης. Ο διεθνούς φήμης σαξοφωνίστας, τραγουδιστής, συνθέτης και πανεπιστημιακός ερευνητής μάς μυεί στον κόσμο της τζαζ και μοιράζεται μαζί μας την αγάπη του για αυτό το ξεχωριστό είδος μουσικής.

Ο πρώτος Έλληνας με διεθνή καριέρα στην τζαζ, Δημήτρης Βασιλάκης, έχει ηχογραφήσει πέντε άλμπουμ για την ιστορική δισκογραφική εταιρεία της τζαζ, Candid Records. Το πρώτο του άλμπουμ, “Secret path”, εγκωμιάστηκε από τον ελληνικό, αλλά και τον διεθνή τύπο, ενώ έγινε εξαιρετική αναφορά στην τζαζ εγκυκλοπαίδεια “Penguin”. Το άλμπουμ “Daedalus project - Labyrinth” ψηφίστηκε 2ο τζαζ άλμπουμ της χρονιάς για το BBC το 2002 και έκτοτε αποτελεί αντικείμενο μελέτης σε αμερικανικά πανεπιστήμια, όπως στο Monmouth, στο Georgia Tech, στο Columbia College και στο Yale. Το άλμπουμ "Parallel lines" με τους Essiet Essiet και Jeff “Tain” Watts έτυχε θερμής κριτικής υποδοχής από έντυπα όπως οι “Jazz Times” και είναι αφιερωμένο στον μεγάλο τενόρο σαξοφωνίστα της τζαζ Sonny Rollins. 

Στο τελευταίο άλμπουμ με τίτλο "Across the universe", ο ίδιος έκανε και το ντεμπούτο του ως τραγουδιστής. Τα περιοδικά “Downbeat Magazine” και το “Jazz Times” απέδωσαν στο τελευταίο άλμπουμ του εξαιρετικές κριτικές και αφιερώματα. 

Έχει παίξει στα μεγαλύτερα κλαμπ, φεστιβάλ και αίθουσες συναυλιών, μεταξύ άλλων στο Dizzy’s, στο Birdland, στο Zinc και στο Onassis Cultural Center στη Νέα Υόρκη, στο Jazz Showcase στο Σικάγο, στο Ronnie Scott’s και στο Royal Festival Hall στο Λονδίνο, στο Paris Conservatoire στο Παρίσι και στο Βερολίνο. Επίσης έχει παίξει για δύο Έλληνες Προέδρους Δημοκρατίας, τρεις πρωθυπουργούς, καθώς και για τον πρώην πρόεδρο των ΗΠΑ Bill Clinton, κατά την επίσημη επίσκεψή του το 1999, με τον διεθνή τύπο να τον εγκωμιάζει.

Άλλα προγράμματά του περιλαμβάνουν το Balkan Mosaic, το Greek Gang, το Τζαζ Κλαμπ του 3ου προγράμματος με ετήσια εκπομπή στο τρίτο πρόγραμμα και στη ΝΕΤ, “All That Jazz” Channel 7x, εκπαιδευτικά προγράμματα με το Βρετανικό Συμβούλιο αλλά και διδασκαλία σε Πανεπιστήμια όπως Yale, Georgia Tech, Queens, Skidmore, DePaul, Columbia, Royal Academy, Αριστοτέλειο, Μακεδονίας, Καποδιστριακό κλπ.

Ο Δημήτρης Βασιλάκης έχει παρουσιάσει ομιλίες-παραστάσεις για τα TEDx της Αθήνας και του Τόκυο με τίτλο “Jazz Democracy”, ενώ παρουσιάζει την εκπομπή «Jazz Δημοκρατία» στη διαδικτυακή πλατφόρμα του Αίτιον τηλεόραση. Συνεργάζεται με την αυτοκινητοβιομηχανία Bentley σε φεστιβάλ και συναυλίες παγκόσμια ενώ το 2013 δημιούργησε την αποκλειστική συλλογή “Jazz For Bentley” για το luxury brand. 



Από το 2015 είναι ο καλλιτεχνικός διευθυντής και διοργανωτής των Mirabello Jazz Festival (Κρήτη) και Rhodes Jazz Festival, ενώ είναι συνεργάτης ερευνητής για την τζαζ και την τεχνητή νοημοσύνη/ρομποτική στο Georgia Institute Of Technology στην Ατλάντα των ΗΠΑ. Επίσης, φέτος κυκλοφόρησε και η πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο «88 εν κινήσει» από τις εκδόσεις Αίτιον.

Τι σας προκάλεσε να ασχοληθείτε με την τζαζ μουσική; Ποια ήταν τα ερεθίσματά σας;
Αρχικά έπαιζα punk, new wave, electro, pop με τους Art Of Parties στην Creep Records τη δεκαετία του 1980. Μαζί με τον αδερφό μου, Παντελή Βασιλάκη, αυτή η μπάντα έκανε ένα πολύ επιτυχημένο και τώρα συλλεκτικό 7ιντσο single. Σε μια από τις ηχογραφήσεις μας αργότερα για την ΕΜΙ έγραψα μέρη για πνευστά και εκεί ήρθα σε επαφή με το σαξόφωνο. Ήταν η κατάλληλη ώρα για να αλλάξω ρότα, μια και ήθελα πράγματι να αφοσιωθώ σοβαρά στη μουσική και πάντα θαύμαζα τους τζαζίστες για τη βαθιά τους γνώση και εκφραστικότητα. Μπαίνοντας στον κόσμο της τζαζ ήταν σαν να με συνεπήρε ένα μεγάλο δυνατό ρεύμα που με έφερε σε έναν ωκεανό αναζήτησης του εαυτού. 

Ποιος έφερε τη τζαζ στην Ελλάδα; Θεωρείτε πως το ελληνικό κοινό δέχεται τα ακούσματα της τζαζ;
Η τζαζ ήρθε εδώ, όπως και αλλού, λίγο-πολύ μόνη της. Κάποιοι έβαλαν το χεράκι τους, αλλά μάλλον η οικουμενικότητά της δεν μπορούσε παρά να χτυπήσει και σε μας εδώ την πόρτα... Επίσης, κάποιοι χώροι όπως το τζαζ κλαμπ του Μπαράκου, το Παράφωνο, το Half Note και άλλοι συνέβαλαν στη διάδοσή της. Το ελληνικό κοινό την αγαπά όπως φαίνεται από τη θερμή του αντίδραση στα live. Στα μουσικά σχολεία γίνεται καλή δουλειά για την παραδοσιακή μας μουσική, αλλά προσφέρεται και γενικότερη κουλτούρα, παιδεία και γνώση.

Ποιους μουσικούς θαυμάζετε;
Η λίστα είναι πολύ μεγάλη και περιλαμβάνει ονόματα όπως τον John Coltrane, τον Charlie Parker, τον Sonny Rollins, τον Miles Davis, τον Chet Baker και τον Dexter Gordon. Επίσης, θαυμάζω όλους τους συμπαίκτες μου γιατί θεωρώ πραγματικά ηρωική επιλογή το να παίζουν τζαζ και από τα παλιά μου χρόνια είμαι μεγάλος φαν των John Lennon, David Bowie, Roxy Music και Nina Simone.



Τι είναι η τζαζ; Ποια η φιλοσοφία της και η μαγεία της; Τι είναι για εσάς η τζαζ και τι σας κάνει να την ξεχωρίζετε από άλλα μουσικά είδη;
Από το 2013 παρουσιάζω την ιδέα της τζαζ δημοκρατίας με ομιλίες, παρουσιάσεις σε TEDx, φεστιβάλ και τηλεοπτικά προγράμματα. Η ιδέα ότι ανεξαρτήτως χρώματος, εκπαίδευσης, ηλικίας, γλώσσας, φύλου, κουλτούρας κλπ., οι τζαζ μουσικοί παίζουν μπροστά στο κοινό με ισοτιμία, σε δημιουργική συνομιλία, με σεβασμό και χωρίς η αξιοκρατία να είναι εμπόδιο, μας κάνει να σκεφτούμε πώς θα ήταν αν εφαρμόζαμε αυτές τις ιδέες και στην πολιτική και κοινωνική σφαίρα της πραγματικότητας. Η γλώσσα της τζαζ είναι τόσο περίπλοκη και συνάμα εκφραστική, που μπορεί να μας μάθει πολλά. 

Ποια είναι η ιστορία που σας έμεινε ανεξίτηλη καθώς γυρίζατε τον κόσμο για να παίξετε τζαζ;
Ενώ πολύ συχνά παίζω στη Νέα Υόρκη, στο Λονδίνο κλπ., η ιστορία που θα σας πω εκτυλίχθηκε στη Νότια Αφρική, σε αυτή την μητέρα-ήπειρο και για τη τζαζ. Εκεί έπαιξα με τον μεγάλο Abdullah Ibrahim στο State Theater της Πρετόρια, αλλά και σε αλάνες του Γιοχάνεσμπουργκ, στο Alexandra Township, όπου και είχα την απίστευτη εμπειρία να αυτοσχεδιάζω με το σοπράνο σαξόφωνο στον δρόμο και ξαφνικά, παιδιά που έπαιζαν μπάλα σε μια αλάνα, σταμάτησαν το παιχνίδι και με περιτριγύρισαν χορεύοντας και αγκαλιάζοντάς με. Δεν θα το ξεχάσω ποτέ! Εγώ μάλλον δεν θα σταματούσα τη μπάλα για κανένα λόγο όταν ήμουν στην ηλικία τους.

Με ποιους διάσημους μουσικούς της τζαζ θα θέλατε να συνεργαστείτε;
Μου αρέσει να παίζω με μουσικούς που έχουν καλή αίσθηση και ανοικτό παίξιμο, με διάθεση για εξερεύνηση και χιούμορ, με καλό ήχο και άγγιγμα στο όργανο που παίζουν. Και όλα αυτά συνήθως πάνε μαζί με μια cool προσωπικότητα. 

Τι είναι το σαξόφωνο για εσάς; Ποιος είναι ο ρόλος του αυτοσχεδιασμού στην τζαζ;
Το σαξόφωνο είναι μαγικό όργανο καθώς αποτελεί επέκταση του σώματος και της ψυχής μου. Ο αυτοσχεδιασμός είναι το πιο σημαντικό στοιχείο της τζαζ, το δομικό στοιχείο της γλώσσας της και ο τρόπος με τον οποίο η τζαζ έχει αναπτύξει την επικοινωνία και τη σημασιολογία της σε απίστευτο βαθμό. Με τον αυτοσχεδιασμό και τη χαρτογράφηση της γλώσσας της τζαζ ασχολούμαι τελευταία και σε ερευνητικό επίπεδο στα πλαίσια της νευροεπιστήμης, της τεχνητής νοημοσύνης και της ρομποτικής σε συνεργασία με τα Georgia Tech και Georgia State Universities στην Ατλάντα των ΗΠΑ.



Τι θα συμβουλεύατε τους νέους που θα ήθελαν να ασχοληθούν με τη μουσική;
Η μουσική, όπως και κάθε υψηλή τέχνη, είναι κάλεσμα, δεν είναι μια ενασχόληση - όσο σοβαρά κι αν τη δει κανείς. Χωρίς αυτή την εσωτερική τάση, δεν πας μακριά. Επίσης, όσο ταγμένοι και αν είναι, δεν μπορούν όλοι οι μουσικοί να παίξουν τζαζ, καθώς πρέπει να μπορούν να εκφραστούν μέσω του αυτοσχεδιασμού. Η τζαζ δεν είναι απλή υπόθεση. Εδώ μιλάμε για πολύπλοκες δομές σε όλα τα επίπεδα, που εκτός της τεχνικής αφορούν το πνεύμα, την ψυχή και το συναίσθημα, τον ελεύθερο συνειρμό, την αυτόματη γραφή, τη δυνατότητα να δημιουργείς συνέχεια με έμπνευση, φρεσκάδα, να μπορείς να λες μια ιστορία με στυλ. Για να παίξεις καλή τζαζ θέλεις την προπόνηση και την αφοσίωση του αθλητή, την πνευματική συγκέντρωση ενός γιόγκι και τη δημιουργικότητα, την επινοητικότητα και το χιούμορ ενός παραμυθά. Και όλα αυτά χωρίς να είναι σίγουρο ότι θα βγάλεις τα προς το ζην. 

Info
Εδώ μπορείτε να ακούσετε το έργο του Δημήτρη Βασιλάκη και να ενημερώνεστε για τις προγραμματισμένες εμφανίσεις του.