Οι προκλήσεις μπλοκάρουν τις ελληνοτουρκικές... συναντήσεις - Η προσέγγιση προσκρούει ξανά στις τουρκικές διεκδικήσεις και τη «Γαλάζια Πατρίδα»

Στον σκόπελο των τουρκικών διεκδικήσεων και αμφισβητήσεων επί της ελληνικής κυριαρχίας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων με την επιβολή και της «Γαλάζιας Πατρίδας» επί του πεδίου προσκρούει η διαδικασία της ελληνοτουρκικής προσέγγισης, με κίνδυνο η αναμενόμενη συνάντηση κορυφής Κυριάκου Μητσοτάκη - Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην Αγκυρα να οδηγήσει σε αντίθετα από τα προσδοκώμενα αποτελέσματα, εφόσον μέχρι τότε δεν έχει βρεθεί τρόπος συνεννόησης με την Τουρκία, τουλάχιστον σε πρακτικά ζητήματα που αφορούν το Αιγαίο και την Ανατ. Μεσόγειο.

Και όλα αυτά ενώ και στις δύο πλευρές του Αιγαίου προσπαθούν να αποκωδικοποιήσουν τα πρώτα δείγματα γραφής της πολιτικής που θα ακολουθήσει στην περιοχή ο Ντόναλντ Τραμπ.

Οι εξελίξεις των τελευταίων μηνών, που έχουν βαρύνει το περιβάλλον των ελληνοτουρκικών σχέσεων, είναι και ο λόγος της διαρκούς μετάθεσης της σύγκλησης του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας στην Αγκυρα, αλλά και το «παιχνίδι» που έγινε από τουρκικής πλευράς σε σχέση με την ημερομηνία σύγκλησής του.

Είναι προφανές ότι η δήλωση Φιντάν, που προσδιόρισε τη συνάντηση κορυφής για τον Απρίλιο, ήθελε να προκαταλάβει την ελληνική πλευρά και συγχρόνως να διασκεδάσει τις εντυπώσεις από τουρκικά δημοσιεύματα ότι το ΑΣΣ αναβάλλεται επ’ αόριστον με ευθύνη της Ελλάδας και λόγω των αντιδράσεών της στην παρέμβαση της Τουρκίας στο έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου - Κρήτης.

Η σύγκλιση του ΑΣΣ

Από ελληνικής πλευράς επισημαίνεται ότι δεν έχει κλείσει η ημερομηνία της σύγκλησης του ΑΣΣ, το οποίο είχε προγραμματιστεί αρχικά για τις αρχές του 2025, με την Αθήνα να υπενθυμίζει ότι τον Μάρτιο θα συγκληθεί η διευρυμένη Διάσκεψη για το Κυπριακό στην Ελβετία και ακολουθεί το Ραμαζάνι / Μπαϊράμι, τα οποία ολοκληρώνονται στις αρχές Απριλίου.

Είναι σαφές ότι οι λόγοι της διαρκούς μετάθεσης του ΑΣΣ προς την άνοιξη δεν είναι απλώς διαδικαστικοί. Η Τουρκία, από τον Ιούλιο με το επεισόδιο της Κάσου, συστηματικά επιμένει στην αμφισβήτηση κυριαρχικών δικαιωμάτων αλλά και της ελληνικής κυριαρχίας με κινήσεις επί του πεδίου, εγείρει θέμα αποστρατιωτικοποίησης των νησιών, αντιδρά στο εξοπλιστικό πρόγραμμα της χώρας και συγχρόνως ερμηνεύει αυθαίρετα τη Διακήρυξη των Αθηνών και επικαλείται αυθαίρετα το Πρωτόκολλο της Βέρνης, προκειμένου να υποχρεώσει την Ελλάδα σε παραίτηση από την άσκηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της, ακόμη και στο κέντρο του Αιγαίου.

Το τελευταίο περιστατικό με την αποστολή τουρκικής κορβέτας βορείως της Κρήτης, για να παρακολουθεί τις έρευνες των δύο ιταλικών πλοίων στα διεθνή ύδατα για την πόντιση του καλωδίου της ηλεκτρικής διασύνδεσης, αποτελεί μια σοβαρή κλιμάκωση λόγω και του περιεχομένου του μηνύματος που μετέφερε μέσω ασυρμάτου στα δύο ερευνητικά. Το μήνυμα ότι δεν είναι περιοχή ελληνικής αρμοδιότητας και δεν είναι οριοθετημένη περιοχή αφορούσε περιοχή βορείως του Αγίου Νικολάου, σε απόσταση περίπου 3 μιλίων από τα ελληνικά χωρικά ύδατα και λίγο ανατολικά του 25ου μεσημβρινού.

Με το μήνυμα αυτό, η Τουρκία ουσιαστικά έθεσε θέμα «Γαλάζιας Πατρίδας», καθώς αυτή η περιοχή, που καταφανώς ανήκει σε ελληνική υφαλοκρηπίδα, εμπίπτει όμως στην περιοχή που η Τουρκία έχει βαφτίσει «Γαλάζια Πατρίδα» και καλύπτεται από τις «γραμμές» που είχε χαράξει μεταξύ των γραμμών βάσης Τουρκίας - Λιβύης για την παράνομη οριοθέτηση του Τουρκολιβυκού Μνημονίου.

Τον προβληματισμό της Αθήνας ενίσχυσε και η αναφορά πηγών του τουρκικού υπουργείου Αμυνας την περασμένη Πέμπτη που δήλωσε σχετικά με το περιστατικό βορείως της Κρήτης ότι «στις περιοχές όπου έχουμε δικαιώματα και συμφέροντα, όπως κάναμε στο παρελθόν, έτσι και σήμερα, αλλά και στο μέλλον, θα προβούμε στις απαραίτητες παρεμβάσεις στις δραστηριότητες που επιχειρεί να διεξάγει η Ελλάδα επιβάλλοντας τετελεσμένα».

Αν με το επεισόδιο της Κάσου η Τουρκία είχε επισήμως υπερασπιστεί επί του πεδίου την υποτιθέμενη τουρκική υφαλοκρηπίδα που της αποδίδει το Τουρκολιβυκό Μνημόνιο, μην επιτρέποντας έρευνες ανατολικά της Κάσου πέραν των ελληνικών χωρικών υδάτων των 6 ν.μ. χωρίς την άδειά της, με το τελευταίο περιστατικό ουσιαστικά απαιτεί τη διακοπή κάθε είδους εργασιών (που δεν αφορούν μάλιστα υδρογονάνθρακες) σε όλο τον βυθό των διεθνών υδάτων του Αιγαίου.

Θέλοντας έτσι να περιορίσει την Ελλάδα εντός των 6 ν.μ. και να επιβάλει τη πάγια θέση της για μηδενική ή περιορισμένη επήρεια των νησιών σε μια οριοθέτηση που θα πρέπει να γίνει, σύμφωνα με την τουρκική άποψη, στη μέση γραμμή μεταξύ των δύο απέναντι ηπειρωτικών ακτών, φέρνοντας την Τουρκία στο μέσο του Αιγαίου.

Γαλάζια πατρίδα

Το θέμα, βεβαίως, είναι ότι η έρευνα, αλλά και η ίδια η πόντιση καλωδίου, δεν αφορά την υφαλοκρηπίδα ούτε απαιτεί την άδεια του παράκτιου κράτους, καθώς σχετίζεται με την ελευθερία των θαλασσών στα διεθνή ύδατα, σύμφωνα με το Δίκαιο της Θάλασσας. Ομως, η Τουρκία προσπαθεί να εκμεταλλευτεί τις έρευνες αυτές ώστε, με κάθε τρόπο, να προβάλει και να επιβάλει τις θέσεις της σχετικά με την οριοθέτηση.

Στην προσπάθεια αυτή εντάσσεται και η αμφισβήτηση της περιοχής αρμοδιότητας για την έκδοση NAVTEX, την οποία η Τουρκία επιχειρεί να ταυτίσει με την έκταση της «Γαλάζιας Πατρίδας».

Αυτός είναι και ο λόγος που τον Ιούλιο, στην Κάσο, εκμεταλλευόμενη τη γνωστοποίηση των συντεταγμένων των ερευνών του «Ievoli Relume» προς τις τουρκικές αρχές, εξέδωσε δική της NAVTEX για τις έρευνες στα διεθνή ύδατα, παρά το γεγονός ότι η περιοχή ανήκει στην ελληνική ΑΟΖ, όπως έχει οριοθετηθεί από την Ελληνοαιγυπτιακή Συμφωνία (επικαλύπτοντας το παράνομο Τουρκολυβικό Μνημόνιο).

Την ίδια περίοδο, παραμένουν κολλημένα, αναμένοντας την τελική έγκριση του ΥΠΕΞ, τα σχέδια για το θαλάσσιο πάρκο στο Αιγαίο, την εκπρόθεσμη υποβολή του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού στην Κομισιόν, αλλά και το διάταγμα για τα Αιολικά Πάρκα στο Αιγαίο. Η Τουρκία έχει εγείρει ζήτημα «γκρίζων ζωνών», θεωρώντας ότι κανένα ελληνικό σχέδιο δεν μπορεί να προχωρήσει εάν συμπεριλαμβάνει νησιά και νησίδες, των οποίων η ίδια αμφισβητεί την κυριαρχία. Παράλληλα, στον ΘΧΣ αντιδρά και στο γεγονός ότι θα πρέπει να αποτυπωθεί η δυνητική ΑΟΖ της χώρας βάσει του Δικαίου της Θάλασσας.

Το αμέσως προσεχές διάστημα η Αθήνα θα πρέπει να λάβει αποφάσεις για την προώθηση όλων αυτών των σχεδίων. Υπάρχει, επίσης, πίεση για τη συνέχιση των ερευνών στη «διακεκαυμένη ζώνη» ανατολικά των χωρικών υδάτων της Κάσου, όσον αφορά την ηλεκτρική διασύνδεση.

Οι υπουργοί Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης και Χακάν Φιντάν έχουν επιχειρήσει να βρεθεί ένα modus vivendi, καθώς, πέραν της ηλεκτρικής διασύνδεσης, το επόμενο διάστημα θα υπάρχουν διαρκώς αιτήματα για πόντιση καλωδίων -κυρίως τηλεπικοινωνιών και δεδομένων- από την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, τα οποία δεν μπορούν να παρεμποδίζονται λόγω των τουρκικών αντιδράσεων.

Πάντως, αν και στην τελευταία συνάντησή τους στην Ντόχα, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, τέθηκαν τα ζητήματα αυτά από τον κ. Γεραπετρίτη, είναι προφανές ότι δεν υπήρξε συνεννόηση, καθώς η τουρκική κορβέτα έφτανε λίγες ώρες πριν βόρεια της Κρήτης για να παρενοχλήσει μέσω ασυρμάτου τα δύο ιταλικά ερευνητικά πλοία.

Είναι προφανές ότι μια συνάντηση κορυφής του Ελληνα πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και του Τούρκου προέδρου Ερντογάν, υπό αυτό το κλίμα, θα οδηγούσε μάλλον σε διαπίστωση πλήρους αδιεξόδου και επαναβεβαίωση των τουρκικών διεκδικήσεων, παρά θα έδινε θετικό μήνυμα για τη διατήρηση των «ήρεμων νερών».

Η Τουρκία ανασύρει το ανενεργό Πρακτικό της Βέρνης (1976), το οποίο αφορούσε μορατόριουμ πετρελαϊκών ερευνών εκτός χωρικών υδάτων για όσο διάστημα διαρκούσαν οι τότε διαπραγματεύσεις, ενώ φαίνεται να ερμηνεύει αυθαίρετα και τη Διακήρυξη των Αθηνών (2023). Συγκεκριμένα, εστιάζει στο άρθρο που αναφέρει:

«Τα Μέρη δεσμεύονται να απέχουν από κάθε δήλωση, πρωτοβουλία ή ενέργεια που θα μπορούσε να υπονομεύσει ή να απαξιώσει το γράμμα και το πνεύμα αυτής της Διακήρυξης ή να θέσει σε κίνδυνο τη διατήρηση της ειρήνης και της σταθερότητας στην περιοχή τους».

Ευθεία αμφισβήτηση

Η Τουρκία, η οποία επαναλαμβάνει με κάθε τρόπο την ευθεία αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων, σπεύδει να ερμηνεύσει το άρθρο αυτό κατά το δοκούν, ισχυριζόμενη ότι οι έρευνες σε διεθνή ύδατα για πόντιση καλωδίου, η λήψη μέτρων για την άμυνα της χώρας, καθώς και δηλώσεις -όπως αυτές του υπουργού Εθνικής Αμυνας Νίκου Δένδια, που διαπιστώνουν τον τουρκικό αναθεωρητισμό και την απειλή που συνιστά για την Ελλάδα και τη σταθερότητα στην περιοχή- παραβιάζουν το πνεύμα και το γράμμα της Διακήρυξης.

Στη συνέντευξή του στο Ανατολού, ο κ. Φιντάν ήταν σαφής, λέγοντας ότι «είναι σημαντικό να αποφεύγονται τα προκλητικά και προβοκατόρικα βήματα», αφήνοντας σαφείς αιχμές εναντίον του κ. Δένδια. Ανέφερε, επίσης, ότι «κατά καιρούς μπορείτε να δείτε ότι στην ελληνική εσωτερική πολιτική, το τουρκικό ζήτημα είναι ένας τομέας για κάποιους πολιτικούς προκειμένου να κερδίσουν γρήγορα εύσημα».

Ο κ. Δένδιας έχει ερεθίσει την Αγκυρα όχι μόνο με τις δηλώσεις του στη Νέα Υόρκη, όπου δήλωσε ότι «δεν είμαι καθόλου αισιόδοξος για τη συνέχιση των ήρεμων νερών λόγω της στάσης της Τουρκίας», αλλά και με την παρέμβασή του ώστε να μην πωληθούν οι γαλλικοί Meteor στην Τουρκία. Επιπλέον, έχει ενοχλήσει την Αγκυρα με τις αναφορές του ότι η Δύση δεν πρέπει να εγκαταλείψει τους Κούρδους συμμάχους της στη Βόρεια Συρία.

Μειονοτικό

Οι αναρτήσεις του υπουργείου Εξωτερικών και του υπουργείου Αμυνας της Τουρκίας για την 29η Ιανουαρίου, με τις οποίες δήλωσαν στήριξη στον... αγώνα των «Τούρκων της Δυτικής Θράκης», προβάλλοντας μάλιστα (στην ανάρτηση του υπουργείου Αμυνας) τη σημαία της «Ανεξάρτητης Κυβέρνησης Δυτικής Θράκης», καθώς και τα συνεχή δημοσιεύματα στο κρατικό πρακτορείο Ανατολού για τα «προβλήματα της τουρκικής μειονότητας της Δυτικής Θράκης», δείχνουν ότι η Τουρκία επιμένει στη θέση πως ένας ελληνοτουρκικός διάλογος δεν θα πρέπει να περιλαμβάνει μόνο ως πακέτο όλες τις διεκδικήσεις της εις βάρος της χώρας μας, αλλά θα πρέπει να επεκταθεί και σε διαπραγματεύσεις για το «μειονοτικό ζήτημα».

Ακόμη και το θέμα της επαναλειτουργίας της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης, παρά τις υποσχέσεις του ίδιου του κ. Ερντογάν προς τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο, φαίνεται ότι τίθεται υπό τον όρο της αμοιβαιότητας, με ανταλλάγματα που ζητά η Τουρκία στη Θράκη. Αυτό συμβαίνει παρά το γεγονός ότι η επαναλειτουργία της Σχολής αποτελεί υποχρέωση της Τουρκίας στο πλαίσιο της προστασίας των θρησκευτικών ελευθεριών και δεν τίθεται φυσικά υπό τον όρο αμοιβαιότητας.

Ο Τούρκος υπουργός Παιδείας Γιουσούφ Τεκίν, σε συνέντευξή του ανέφερε ότι συνεχίζονται οι διαπραγματεύσεις για την επαναλειτουργία της Σχολής, έσπευσε όμως να τη συνδέσει με τη Θράκη, λέγοντας χαρακτηριστικά: «Η Συνθήκη της Λωζάνης εγγυάται τα εκπαιδευτικά και άλλα δικαιώματα των μειονοτήτων που ζουν στην Τουρκία, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος στη θρησκευτική εκπαίδευση. Ανάλογη κατάσταση ισχύει και στη Δυτική Θράκη, και πιο συγκεκριμένα για τους Τούρκους της Δυτικής Θράκης στην Ελλάδα».

Ειδήσεις σήμερα:

Άρης Πορτοσάλτε στο protothema.gr: Έκανα το δημοσιογραφικό μου καθήκον με τα βίντεο για τα Τέμπη - Έχω υποστεί δολοφονία χαρακτήρα

Γέννησε η σύζυγος του Γιώργου Πατούλη, Νάνσυ Κοιλού - Δείτε φωτογραφία

Η Κιμ Καρντάσιαν δείχνει πώς ήταν το 1994 - Η φωτογραφία με μπικίνι