Ο χρυσός και τα άλλα ορυκτά που «θωρακίζουν» την ανθρώπινη υγεία

Λίγοι γνωρίζουν τον ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν τα μέταλλα και τα ορυκτά στη ζωή μας, ειδικά όταν ο τομέας της υγείας απειλείται. Ο Covid-19 ανέδειξε και μια άλλη πληροφορία που σχετίζεται με την προστασία του ανθρώπινου οργανισμού, αυτή της χρησιμότητας των ορυκτών όπως ο χρυσός, ο ψευδάργυρος, ο άργυρος και ο μόλυβδος στη σύγχρονη ιατρική.

Όλα τους θεωρούνται πολύτιμα στοιχεία που διαμορφώνουν σε πολλαπλά επίπεδα τον κόσμο όπως τον γνωρίζουμε σήμερα, καθώς συνεισφέρουν σε τομείς όπως η γεωργία, η υγειονομική περίθαλψη, οι τηλεπικοινωνίες, η παροχή νερού και ενέργειας, οι μεταφορές, η τεχνολογία διαστήματος, οι κατασκευές. Όμως τα μέταλλα και τα ορυκτά είναι πολύτιμα και για την ανάπτυξη φαρμάκων και την εξέλιξη της ιατρικής, πολλώ δε μάλλον όταν η επιστημονική κοινότητα βρίσκεται αντιμέτωπη με μια πανδημία.  Ιατρικά μηχανήματα και συσκευές, διαγνωστικά τεστ, χειρουργικά εργαλεία και υλικά ατομικής προστασίας, όλα τους έχουν βάση τις ορυκτές πρώτες ύλες.

Ο χρυσός

Η χρήση νανομορίων χρυσού είναι αρκετά διαδεδομένη στην ιατρική έρευνα, στον διαγνωστικό έλεγχο και στη θεραπεία ορισμένων μορφών καρκίνου, καθώς νανομόρια χρυσού σε συνδυασμό με ειδικά αντικαρκινικά φάρμακα, προσβάλλουν αποτελεσματικά τα καρκινικά κύτταρα.

Ο χημικά ρευστοποιήσιμος χρυσός, χορηγείται σε χιλιάδες ασθενείς της ρευματοειδούς αρθρίτιδας, μέσω εισχώρησης στους μύες, επιτυγχάνοντας θεραπεία σε 7 από τις 10 περιπτώσεις ασθενών.

Χρυσός χρησιμοποιείται στη σύγχρονη ιατρική και σε διάφορες εφαρμογές όπως στις επικαλύψεις των stents, που χρησιμοποιούνται για τη διάνοιξη φλεβών και αρτηριών.

O άργυρος, ο μόλυβδος, ο χαλκός

Ο άργυρος έχει αντιμικροβιακή και αντισηπτική δράση -τον συναντάμε σε ιατρικές στολές και εξοπλισμό, αλλά και σε φαρμακευτικά σκευάσματα, καθετήρες, εμφυτεύματα, καθώς και στο οδοντιατρικό αμάλγαμα.

Ο μόλυβδος από την άλλη πλευρά, διαθέτει σημαντικές μονωτικές ιδιότητες – χρησιμοποιείται στην ιατρική για προστασία από τη ραδιενέργεια και την επικίνδυνη ακτινοβολία στις ποδιές των ασθενών, αλλά και των γιατρών, όταν εκτίθενται υποχρεωτικά σε ακτίνες Χ, είτε για διαγνωστικούς είτε για θεραπευτικούς λόγους.

Ο χαλκός είναι το πρώτο μέταλλο που χρησιμοποίησε ο άνθρωπος πριν από 10.000 χρόνια. Σήμερα συναντάται σε κρίσιμο διαγνωστικό εξοπλισμό, όπως ο αξονικός τομογράφος, και διαγνωστικές μεθόδους όπως η πυρηνική απεικόνιση και η ραδιοθεραπεία. Επιπλέον, διαθέτει σπουδαίες αντιμικροβιακές ιδιότητες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως μέσο για την παρεμπόδιση της εξάπλωσης των ιών και των λοιμώξεων. Οι επιφάνειες από χαλκό έχουν ιδιαίτερα υψηλή δυσανεξία στα βακτήρια και τους ιούς, η οποία δεν επηρεάζεται από τις μεταλλάξεις τους. Για τον λόγο αυτό συνιστώνται από τους ειδικούς για ευρεία χρήση στα νοσοκομεία και άλλους κοινόχρηστους χώρους που μπορούν να κρύβουν υγειονομικούς κινδύνους. Παράλληλα, εταιρείες στην Ευρώπη κατασκευάζουν προστατευτικές μάσκες από νανοϊνες και οξείδιο του χαλκού.

Ως συστατικό συμπληρώματος διατροφής, ο χαλκός βοηθά και στη διατήρηση υγιών οστών, αιμοφόρων αγγείων, νεύρων, και την ανοσοποιητική λειτουργία, ενώ συμβάλλει στην απορρόφηση του σιδήρου και τον σχηματισμό ερυθρών αιμοσφαιρίων. Την ίδια ώρα, επάρκεια χαλκού στη διατροφή μας συνδέεται με την προστασία του καρδιαγγειακού συστήματος και την πρόληψη της οστεοπόρωσης.

Ο ψευδάργυρος έχει αντιϊκές ιδιότητες που συμβάλλουν στη μείωση της διάρκειας των μολύνσεων, είτε στην πλήρη αποτροπή τους. Η λήψη συμπληρωμάτων ψευδαργύρου μειώνει τον κίνδυνο σοβαρών επιπτώσεων στην υγεία πολλών μολυσματικών ασθενειών. Ο ψευδάργυρος είναι εξαιρετικά ανθεκτικός με αντιδιαβρωτικές ιδιότητες και πολύτιμος για τον οργανισμό και το ανοσοποιητικό σύστημα του ανθρώπου. Επιπλέον αποτελεί φάρμακο για το κοινό κρυολόγημα, καθώς έρευνες έχουν δείξει ότι δύναται να μειώσει την ένταση και τη διάρκεια των συμπτωμάτων του, ιδίως αν η λήψη του γίνει το πρώτο 24ωρο. Ταυτόχρονα δηλώνει «παρών» σε αντισηπτικά σκευάσματα, σε φάρμακα κατά της δερματίτιδας και του εκζέματος, κ.ά

Στην Ελλάδα ένα από τα σημαντικότερα κοιτάσματα ορυκτών

Στην πλούσια γη της Βόρειας Ελλάδας και στο αποδοτικό από πλευράς μεταλλευμάτων υπέδαφος της Χαλκιδικής βρίσκεται ένα από τα σημαντικότερα κοιτάσματα των παραπάνω ορυκτών. Πρόκειται για τα Μεταλλεία Κασσάνδρας, όπου δραστηριοποιείται η εταιρεία Ελληνικός Χρυσός, και τα οποία βρίσκονται στην Βορειονατολική Χαλκιδική αποτελούμενα από: τα μεταλλεία Ολυμπιάδας και Μαύρων Πετρών – Στρατωνίου τα οποία βρίσκονται σε φάση παραγωγής καθώς και το έργο των Σκουριών το οποίο βρίσκεται σε φάση ανάπτυξης.
Το μεταλλείο των Μαύρων Πετρών, είναι ένα υπόγειο μεταλλείο αργύρου, μολύβδου και ψευδαργύρου το οποίο ξεκίνησε να λειτουργεί το 1957 και τέθηκε σε επαναλειτουργία, μετά από εκσυγχρονισμό και αναβάθμιση, το 2006. Σήμερα παράγει συμπυκνώματα μολύβδου-αργύρου και ψευδαργύρου, ενώ τα συνολικά αποθέματα του έργου υπολογίζονται σε 1 εκ. τόνους μεταλλεύματος.

Στο έργο της Ολυμπιάδας, το προϋπάρχον υπόγειο μεταλλείο χρυσού, αργύρου , μολύβδου, ψευδαργύρου έχει εκσυγχρονιστεί και εισήλθε σε φάση παραγωγής το 2017. Παράγει τρία συμπυκνώματα μολύβδου-αργύρου, ψευδαργύρου και χρυσού, με εκτιμώμενη διάρκεια ζωής στα 22 έτη.

Οι Σκουριές αποτελούν ένα παγκοσμίου κλάσης πορφυριτικό κοίτασμα το οποίο περιέχει 0,49% χαλκό και 0,74 γρ/τόνο χρυσό. Ο σχεδιασμός του έργου προβλέπει τον συνδυασμό υπόγειας και επιφανειακής εκμετάλλευσης, στη βάση των αρχών της παράλληλης αποκατάστασης και της μικρότερης δυνατής κατάληψης επιφάνειας, ενώ αξιοποιούνται οι βέλτιστες διαθέσιμες τεχνολογίες για την ελαχιστοποίηση του περιβαλλοντικού του αποτυπώματος.