Γύρω από το Στρυμόνα και τη λίμνη Κερκίνη με παιδιά
Ένα family friendly οδοιπορικό στο νομό Σερρών με ορμητήριο το Σιδηρόκαστρο
Ελένη Φωτίου
UPD:
Η άνοιξη είναι η ομορφότερη εποχή για ταξίδια. Ειδικά σε προορισμούς στη φύση, που τώρα μας αποκαλύπτει το πιο σαγηνευτικό της πρόσωπο. Ξεκινάμε λοιπόν ένα ταξίδι στο νομό Σερρών, εκπαιδευτικό και πολύ διασκεδαστικό, με βαρκάδα στη λίμνη Κερκίνη, μερακλίδικο φαγητό στη Βυρώνεια, παγωτά από βουβαλίσιο γάλα, θερμά λουτρά (και για παιδιά) στο Άγκιστρο, συνάντηση με την ιστορία στο Ρούπελ και μια διαδρομή στο ωραιότερο σπήλαιο στην Ελλάδα -ή μάλλον στην Ευρώπη.
Στη λίμνη Κερκίνη
Φορέσαμε τα σωσίβια, τα μεγάλα, τα μικρότερα και τα ακόμα πιο μικρά. «Είναι σημαντικό να μαθαίνουν τα παιδιά από μικρή ηλικία τις βασικές αρχές ασφάλειας στο νερό. Να συνηθίζουν στην ιδέα του σωσιβίου. Όταν μεγαλώσουν και δεν θα είναι πια υπό την προστασία μας, θα τους έχει αποτυπωθεί αυτή η εικόνα και θα το κάνουν από μόνα τους», μας είπε ο καπετάν-Βασίλης, καθώς επιβιβαζόμασταν στη βάρκα για να πλεύσουμε προς τα καταφύγια των αποδημητικών πουλιών.
Κλείσιμο
Ο καπετάν-Βασίλης είναι από τις Πρέσπες κι έχει κάθε λόγο να χαρακτηρίζεται «λιμνίσιος» γέννημα-θρέμμα. Παρόλο που είναι περήφανος για την καταγωγή του, αναγνωρίζει την «ανωτερότητα» της Κερκίνης ως προς την οικολογική της σημασία. Μας μιλάει για το πέταγμα των πουλιών και την ταχύτητα που αναπτύσσουν εκμεταλλευόμενα τα θερμικά ρεύματα, για τα τεχνητά νησιά που διόρθωσαν το «λάθος» της συσσώρευσης περισσότερου νερού, για τις ανθρώπινες επεμβάσεις και την προστασία της λίμνης από τη σύμβαση Ramsar και το δίκτυο Natura 2000.
Η βάρκα σκίζει τα γαλήνια νερά και εμείς απολαμβάνουμε χαμηλές πτήσεις πελαργών, πελεκάνων, ερωδιών, κορμοράνων, και αμέτρητα νούφαρα. «Είναι ιδανικές οι συνθήκες για να μετακινηθούν», μας λέει ο καπετάνιος. «Με τέτοιο καιρό, καίνε λιγότερη ενέργεια για να διανύσουν μεγαλύτερη απόσταση». Καταφύγιο διαχείμασης για πολλά είδη πουλιών, εκ των οποίων πολλά βρίσκονται υπό εξαφάνιση ή υπάρχουν πλέον σε πολύ μικρούς πληθυσμούς, η λίμνη Κερκίνη είναι ένας πανάρχαιος βιότοπος, που από τους επιστήμονες έχει χαρακτηριστεί ως μία από τις ελάχιστες περιοχές στον κόσμο που εμφανίζει τόσα οικολογικά φαινόμενα και τόση μεγάλη βιοποικιλότητα. Η ιδιαιτερότητά της έγκειται στο ότι έχει χαρακτηριστικά Δέλτα ποταμού: πλαισιώνεται από δύο βουνά, του Μπέλλες και των Κρουσίων, είναι ρηχή λόγω του υλικού που «κατεβάζει» ο Στρυμόνας και βρίσκεται μόνο 33 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας.
«Μαμά, κοίτα! Τι είναι αυτά τα πουλιά με τα ψηλά πόδια που τόσο διαφέρουν από όλα τα άλλα;», ρωτάει κολλημένη στα κιάλια η δεύτερη κόρη μας. «Πω πω μάτι! Αυτοί είναι οι γερανοί. Σπάνιο να τους δεις. Είναι πολύ λίγα ζευγάρια. Μόνο πέντε. Για μέτρα τους!» απαντάει ο καπετάν-Βασίλης δημιουργώντας μας την εντύπωση ότι ξέρει τα πουλιά τόσο καλά που μπορεί να τα έχει ονοματίσει κιόλας. «Το πρωί έρχονται οι παρατηρητές πουλιών. Νωρίς-νωρίς. Δεν ψάχνουν να εντοπίσουν τα μεγάλα, αυτά που κοιτάτε εσείς. Αλλά τα μικρά».
Στη λίμνη φιλοξενούνται 300-326 είδη πουλιών. Από το Μάρτιο ως τον Αύγουστο είναι η εποχή των πελαργών. Από το Σεπτέμβριο μέχρι το Μάρτιο, που η στάθμη είναι χαμηλότερη, έρχονται τα φλαμίνγκο. Και πάλι από την αρχή. Την άνοιξη η λίμνη καλύπτει περίπου 75.000 στρέμματα, ενώ το καλοκαίρι και το χειμώνα που «στερεύει», 40-45.000 στρέμματα. Τότε είναι που αναδεικνύεται το παραλίμνιο δάσος. «Το νερό καταστρέφει τη χλωρίδα, τα καλάμια, τα νούφαρα, τους θάμνους και τα ριζώματα. Έτσι στη συνέχεια εκλείπει και η πανίδα που ζει, προστατεύεται και αναπαράγεται σε αυτή», εξηγεί ο Γιάννης Ρέκλος, που είναι ο «άνθρωπος της λίμνης», όπως μου τον χαρακτήρισαν και σύντομα κατάλαβα γιατί.
Το αυθεντικό ενδιαφέρον του κυρίου Γιάννη, η οικολογική του συνείδηση και η γνώση της σημασίας της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης είναι οι γενεσιουργοί αιτίες του Οικοπεριηγητή, που πραγματοποίησε τα πρώτα εκπαιδευτικά προγράμματα για μαθητές και οικογένειες στη λίμνη. Ο κύριος Γιάννης, μετά τη βαρκάδα, μας μάζεψε στο φιλόξενο χώρο του στο χωριό Κερκίνη και μας είπε όλη την ιστορία ξεκινώντας από τον Ηρόδοτο, που η λίμνη ήταν «αφιλόξενος τόπος», μέχρι τα έργα αποξήρανσης του 1932 και τη δεύτερη επέμβαση του 1975. Μας μίλησε για τα πουλιά, τα «ξεφτέρια» και τα «σαΐνια» -που σίγουρα έχουν ακούσει τα παιδιά- τα χρωματιστά αρσενικά και τα πιο «σεμνά» θηλυκά, τα 17 είδη ψαριών, τα νεροβούβαλα, τη σημασία του λύκου στο οικοσύστημα και μας έδειξε αυτό το βίντεο:
Η ιστορία της λίμνης και η επαφή με το οικοσύστημά της δεν είναι απλώς ένα τουριστικό αξιοθέατο. Είναι ένα μήνυμα προς τους νεότερους επισκέπτες, που ήταν -ευτυχώς- πάρα πολλοί εκείνη την ημέρα στην παρέα μας. Είναι το μήνυμα της ανάγκης συγκατοίκησης/συμβίωσης με τη φύση και της μη υποταγής της στα ανθρώπινα θελήματα. Ο Οικοπεριηγητής πραγματοποιεί δραστηριότητες στη λίμνη όπως οδική ξενάγηση με τζιπ 4x4, παρατήρηση πουλιών, περιήγηση στη λίμνη με κανό ή βάρκα, κινητή κατασκήνωση για παιδιά, φωτογραφικές εκδρομές, τοξοβολία, εκμάθηση καταρρίχησης από βράχο, πεζοπορία-ορειβασία, ιππασία, παραλίμνια ποδηλασία και μια σειρά εκπαιδευτικών προγραμμάτων για σχολεία. Δείτε περισσότερα στη σελίδα oikoperiigitis.gr.
Στην Κερκίνη θα βρείτε μία ωραία πλατεία για φαγητό, καθώς και την Ελωδία στο λιμανάκι του χωριού για καφέ, φαγητό και παιδότοπο. Θα βρείτε επίσης πληθώρα εκλεπτυσμένων προϊόντων από ντόπιους παραγωγούς, όπως το Μέλι με μαστίχα «Νομές Κερκίνης» nomeskerkinis.com, τα τσάγια βοτάνων Phytosophia phytosophia.gr, τα τοπικά βιολογικά προϊόντα της ΚοινΣεπ «Κερκίνης Γη», όπως αρώνια σε όλες τις μορφές: αποξηραμένη, τσάι, dressing, σιρόπι, γλυκό κουταλιού, μαρμελάδα, καθώς και αλεύρι δίκοκκου σιταριού, χυλοπίτες, τραχανά, χυλοπιτάκι kerkinisgi.gr και τα σαπούνια Bubalus & Spirulina από βουβαλινό γάλα, σπιρουλίνα, ρόδι, μέλι, λούφα και υγρό μετάξι! facebook.com/Bubalus.Spirulina.2/. Στην περιοχή, μπορείτε να επισκεφτείτε φάρμες νεροβούβαλων όπως του Μπόρα και του Γιαρτιμίδη, για να δείτε από κοντά τα βουβάλια, να αγοράσετε βουβαλίσια προϊόντα και φυσικά να γευτείτε παγωτό από βουβαλίσιο γάλα. Στο φράγμα, το Λιθότοπο, βρίσκεται το δεύτερο λιμανάκι της λίμνης όπου υπάρχουν καφέ-εστιατόρια -και με παιδότοπο.
Στη Βυρώνεια Μπορεί κάποτε να ήταν άσημος, αλλά απέκτησε τη δική του γωνιά στην ιστορία όταν το Γενικό Στρατηγείο του ελληνικού κράτους μεταστάθμευσε από τη Δοϊράνη στο μικρό σιδηροδρομικό σταθμό του Χατζή Μπεϊλίκ, της σημερινής Βυρώνειας. Σε απόσταση ασφαλείας από τις εχθροπραξίες, με δυνατότητα σύνδεσης με τη Θεσσαλονίκη και τηλέγραφο και κάτω από τη σκιά από τα πλατάνια, ο Βασιλιάς Κωνσταντίνος, ο υπαρχηγός Βίκτωρας Δουσμάνης και ο Ιωάννης Μεταξάς χάραξαν τις νίκες στα πεδία των μαχών. Στο ίδιο μέρος, ο Βασιλιάς με τον πρωθυπουργό Βενιζέλο, που έφτασε από τη Θεσσαλονίκη, κατέληξαν στις «ελληνικές κόκκινες γραμμές», που έγιναν αποδεκτές από τους Συμμάχους και ενσωματώθηκαν στη νικηφόρα για την Ελλάδα Συνθήκη Ειρήνης του Βουκουρεστίου. Σήμερα ο μικρός ιστορικός σταθμός της Βυρώνειας έχει μετατραπεί σε «μουσείο», καφέ, τσιπουράδικο, μεζεδοπωλείο, χώρο πάρτι και εκδηλώσεων ενίοτε με ζωντανή μουσική, παράδεισο για τα παιδιά που παίζουν στο πηγάδι των ευχών και μπαινοβγαίνουν στο μικρό τρενάκι περιμένοντας να περάσει -αν είναι τυχερά- το πραγματικό τρένο.
Ο Λευτέρης Σαββίδης, που έχει ο ίδιος πέντε παιδιά αν και νεότατος, υποδέχεται καθημερινά στο «Μεθοριακό Σταθμό» Βέλγους, Ολλανδούς παρατηρητές πουλιών από την Κερκίνη, Βούλγαρους ιστορικούς με ενδιαφέρον στην ιστορία, ταξιδιώτες και περαστικούς από τη Θεσσαλονίκη, την Αθήνα, τις Σέρρες και τη Δράμα με βουβαλίσιους μεζέδες, λαχματζούν και σερραίικες λιχουδιές και πολλές ιστορίες σε αυτό το πανέμορφο καταπράσινο περιβάλλον. Δείτε facebook.com/methoriakos. Δίπλα ακριβώς, βρίσκεται το Ενυδρείο-Ερπετάριο, που αξίζει να επισκεφτείτε για να δείτε από κοντά το φιλικό φίδι της άμμου και τον κροκόδειλο που κάνει παρέα με τη χελώνα. Δείτε facebook.com/Ενυδρείο-Ερπετάριο-Βυρώνειας
Στα πανάρχαια εδάφη της Σιντικής, το σημερινό Σιδηρόκαστρο και τον Προμαχώνα Ο Στρυμόνας ήταν η αιτία κατοίκησης της περιοχής που εκτείνεται από τη λίμνη Κερκίνη ως το Σιδηρόκαστρο και ταυτίζεται με το σημερινό δήμο Σιντικής από κατοίκους της Λήμνου το 19ο αιώνα π.Χ. Η Ηράκλεια, προς τιμήν του Ηρακλή, απόγονοι του οποίου θεωρούνταν οι βασιλείς της Μακεδονίας -σημερινό Σιδηρόκαστρο- αποτέλεσε σημαντική πόλη στους Ελληνιστικούς χρόνους, επίκεντρο μιας περιοχής που κατέληγε στις εκβολές του Στρυμόνα και την Αμφίπολη. Η πόλη εξακολούθησε να διαδραματίζει καίριο ρόλο ως πεδίο μαχών κατά του βυζαντινούς χρόνους.
Το Σιδηρόκαστρο είναι χτισμένο γύρω από το βυζαντινό κάστρο και τον ποταμό Κρουσοβίτη. Το κάστρο είναι επισκέψιμο και το κέντρο της πόλης είναι ιδιαίτερα γραφικό και τα έχει όλα. Σε κοντινή απόσταση, με κατεύθυνση προς το Αχλαδοχώρι και με περπάτημα για 50 μέτρα περίπου σε ένα τσιμεντένιο μονοπάτι, βρίσκονται οι Καταρράκτες των Ζεστών Νερών, που μπορούν εύκολα να προσεγγίσουν όλες οι ηλικίες. Τα λουτρά Σιδηροκάστρου, που είναι ένα από τα πιο δημοφιλή αξιοθέατα της πόλης και γνωστά για τις ευεργετικές τους ιδιότητες δεν είναι για παιδιά. Αντίθετα, στα λουτρά του Αγκίστρου επιτρέπονται παιδιά αρκεί να κάνετε κράτηση hamamagistro.gr. Μια επίσκεψη στο Άγκιστρο μπορεί να αποτελέσει αφετηρία για μια συγκινητική εμπειρία γνωριμίας με τα πεδία των μαχών του θρυλικού Ρούπελ. Το γραφείο εναλλακτικού τουρισμού Agkistro Action πραγματοποιεί διαδρομές στα υπόγεια οχυρά της «Γραμμής Μεταξά», στο Μπέλλες και στο Άγκιστρο για οικογένειες με παιδιά άνω των 8 ετών και άλλες δραστηριότητες όπως ποδηλασία, rappel, flying fox, τοξοβολία και πεζοπορία με έμπειρο συνοδό agkistroaction.gr/.
Τίποτα όμως δεν αντικαθιστά την εμπειρία του Ρούπελ με την επίσκεψη στο ίδιο το οχυρό που λειτούργησε ως φραγμός στην προέλαση των γερμανοβουλγαρικών δυνάμεων. Κάθε χρόνο πραγματοποιείται η αναβίωση της ιστορικής μάχης, που τελείωσε με απόδοση τιμών από τους εισβολείς-κατακτητές στη φρουρά του Ρούπελ. Δείτε περισσότερα facebook.com/roupel1941/.
Εξορμήσεις στα αξιοθέατα του νομού Σερρών Ξημέρωσε στο Σιδηρόκαστρο κι ο ήλιος φώτισε το σερραϊκό κάμπο, τη λίμνη Κερκίνη και το Στρυμόνα. Το πρωινό μας είχε την πιο γευστική μπουγάτσα με τυρί και κρέμα, μια πληθώρα χειροποίητων γλυκών και αλμυρών, αχνιστό καφέ και πολλά χαμόγελα από το προσωπικό. Το Agnantio Hotel & Spa είναι το ξενοδοχείο που έχει κάνει τη διαφορά στην περιοχή. Είναι ορμητήριο για τους ταξιδιώτες που θέλουν να γνωρίσουν όλο το νομό Σερρών και να επισκεφτούν αξιοθέατα στους γειτονικούς νομούς Καβάλας, Δράμας και Κιλκίς και αποτελεί την πρώτη στάση ξένων ταξιδιωτών από το βορρά στην Ελλάδα, προσφέροντας πληθώρα επιλογών ξεκούρασης, αλλά και δραστηριοτήτων. Δείτε περισσότερα agnantiohotel.gr.
Με ορμητήριο το Σιδηρόκαστρο, μπορούμε να επισκεφτούμε, εκτός από τη λίμνη Κερκίνη, το λιμανάκι της οποίας απέχει 45 λεπτά περίπου:
• Την Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου στο Ακριτοχώρι • Το σπήλαιο Αλιστράτης, ένα «ήπιο» σπήλαιο βατό και για παιδιά. Με συνοδεία ξεναγού που θα σας πει ενδιαφέρουσες ιστορίες περπατάτε για ένα χιλιόμετρο σε ένα διάδρομο χωρίς επικίνδυνα σημεία. Είναι το πιο όμορφο σπήλαιο στην Ελλάδα και αυτό θα το αναγνωρίσουν σίγουρα και τα παιδιά. • Τις Σέρρες με το όμορφο μπεζεστένι, όπου στεγάζεται το αρχαιολογικό μουσείο, το ενδιαφέρον Λαογραφικό Μουσείο Βλάχων και το Λαογραφικό Μουσείο Σαρακατσάνων • Την Ιερά Μονή Εικοσιφοίνισσας στα όρια με το νομό Καβάλας • Την Αμφίπολη με το μουσείο, που έχει να μας αποκαλύψει πολλά ακόμα στο εγγύς μέλλον. • Τη λίμνη Δοϊράνη και το Τριεθνές στο Κιλκίς, τα «Χίλια Δέντρα», τα σύνορα με τα Σκόπια, τον παλιό σιδηροδρομικό σταθμό όπου θα βρείτε δραστηριότητες για όλη την οικογένεια με το γραφείο X-train-Activities και ψαροταβέρνες με παιδική χαρά. Καθίσαμε δίπλα στην πισίνα του ξενοδοχείου με ένα ποτήρι γλυκό κρασί. Τα παιδιά είχαν κουραστεί, αλλά ήταν γεμάτα εμπειρίες της φύσης και της ιστορίας. Εμείς… γεμάτοι συγκίνηση από τις γνώσεις που αποκτήσαμε και από τις οικογενειακές αναμνήσεις που δημιουργήσαμε.
Tip: Πριν το ταξίδι στη λίμνη Κερκίνη, διαβάστε με τα παιδιά «Τα Μυστικά του Βάλτου» της Πηνελόπης Δέλτα και προετοιμάστε τα να κρατήσουν «ζωολόγιο» με φωτογραφίες από την πανίδα που συνάντησαν στην περιοχή.
