Τιμωρία και κοινωνία

Η τιμωρία. Η πειθαρχία. Ο σωφρονισμός. Η εξουσία. Πάνω σε αυτές τις τέσσερις έννοιες και τη διαχρονική τους εξέλιξη και εφαρμογή μέσα στο πέρασμα των αιώνων στοχάζεται η νέα παράσταση του Κωνσταντίνου Χατζή και της Ομάδας Χρώμα με τίτλο «Damiens: Φουκώ Χειμωνάς», που κάνει πρεμιέρα στις 24 Φεβρουαρίου στο Υπόγειο του Ιδρύματος Μιχάλης Κακογιάννης (Πειραιώς 206, Ταύρος).

«Η εξουσία μέσα στα χρόνια έχει μάθει να εκμεταλλεύεται και να γεννάει την εγκληματικότητα. Όλοι είμαστε επιτηρητές και όλοι είμαστε διαρκώς επιτηρούμενοι». Από τα βασανιστήρια του Μεσαίωνα μέχρι τις σύγχρονες μεθόδους σωφρονισμού η παράσταση παρακολουθεί πώς η κοινωνία εξελίσσει την τιμωρητική της διάθεση μέσα από τις ίδιες της τις δομές. Το σχολείο, η εργασία, ο στρατός, η οικογένεια αποτελούν κοινωνικά εργαλεία για τον σωφρονισμό των πολιτών.

Μέσα από το έργο του Φουκώ «Επιτήρηση και τιμωρία», καθώς και από θραύσματα της σκληρής ποίησης του Γιώργου Χειμωνά, ο Κωνσταντίνος Χατζής σκιαγραφεί «τη βαθιά προσωπική ιστορία ενός άντρα που ζει τη σύγχρονη εποχή, δηλαδή την εποχή που η εξουσία έχει καταλάβει πλέον ότι η πειθαρχία χτίζει την κοινωνία και τα πειθήνια σώματα δημιουργούν την ψυχή».

Εμείς ζητήσαμε από τον Κωνσταντίνο Χατζή να μοιραστεί μαζί μας τις σκέψεις του γι’ αυτή την παράσταση, στην οποία ο ηθοποιός Βασίλης Τσιγκριστάρης υποδύεται τον Damiens.

«Η έννοια της τιμωρητικής και των τιμωρητικών μηχανισμών ήδη με είχε απασχολήσει και στην παράσταση “Οι μεγάλοι αμαρτωλοί” -μια διασκευή πάνω σε τρία μυθιστορήματα του Ντοστογιέφκι- που ανέβασα φέτος τον Οκτώβρη. Μέσα από τη συνειδησιακή αυτοτιμωρία και τον ηθικό αυτοβασανισμό των ηρώων του Ντοστογιέφσκι αποφάσισα να "δω" μια πιο αντικειμενική πορεία της τιμωρίας μέσα σε ένα ιστορικό πλαίσιο όπως την παρουσιάζει ο Φουκώ στο έργο του "Επιτήρηση και τιμωρία" και ταυτόχρονα να αναμετρηθώ με τη σκληρή ποίηση του Χειμωνά. Μέσα από την ιστορική αλήθεια της τιμωρίας και τα πολιτικά συστήματά που δομούνται ή ξεκινούν από την αυτήν -σωματικά βασανιστήρια, σωφρονισμός, φυλακή, δικαστής, βασιλιάς, ηγέτης, κοινωνικός λειτουργός, ψυχίατροι, γιατροί, σχολείο, οικογένεια- μέχρι την πιο βαθιά προσωπική εξομολόγηση να πλησιάσω στην ρίζα των σύνθετων κοινωνικών δομών. Σε κάθε εποχή  ο τρόπος με τον οποίο οι άνθρωποι σκέφτονται, γράφουν, μιλούν, κρίνουν, ο τρόπος που αντιλαμβάνονται τα πάντα γύρω τους, η ίδια τους η συμπεριφορά, τα κριτήρια τους, διέπεται από ένα σύστημα, που αλλάζει πάντα σε σχέση με τις κοινωνικές αλλαγές».

Η παράσταση «Damiens: Φουκώ Χειμωνάς» θα παρουσιαστεί για 10 μόνο παραστάσεις στο Ίδρυμα Κακογιάννη (Τετάρτη έως Κυριακή).