Χρήστος Ζαμπούνης

Πριν από λίγες ημέρες κυκλοφόρησε στα βιβλιοπωλεία το βιβλίο του ιστορικού Κώστα Σταματόπουλου «Τατόι, Περιήγηση στον Χρόνο και τον Χώρο», που συστήνω ανεπιφυλάκτως στους λάτρεις της περιοχής.

Παραλλήλως, την ίδια εποχή ο τηλεοπτικός σταθμός ALPHA παρουσίασε σε δύο συνέχειες ένα ρεπορτάζ με σαφή την αγωνιώδη πρόθεση του υπουργείου Πολιτισμού, που έδωσε την αποκλειστικότητα, να εμφανίσει έργο. Η κατάσταση, φευ, είναι τελείως διαφορετική, σύμφωνα με τις διαπιστώσεις του Συλλόγου Φίλων Τατοΐου. Τι να πρωτοθαυμάσει κανείς στα 8 χρόνια που το Τατόι ανήκει στο κράτος!

Τον εμφύλιο πόλεμο ανάμεσα στις συναρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου Πολιτισμού που είχε ως αποτέλεσμα ευπαθή και δαπανηρά υλικά να σαπίζουν στην ύπαιθρο; Την απουσία πλήρους καταγραφής των αντικειμένων;

Το «παρκάρισμα» φορητών κειμηλίων στο βουστάσιο; Τον χαρακτηρισμό από το Κεντρικό Συμβούλιο Νεώτερων Μνημείων μόνον 28 από τα 40 συνολικώς κτίσματα; Ή την αποκατάσταση κτιρίων που ήσαν στέρεα την ώρα που άλλα, παλαιότερα και πολύ πιο σημαντικά αρχιτεκτονικώς εγκαταλείφθηκαν στην τύχη τους;

Ορισμένοι ίσως αντιτείνουν ότι η επελθούσα οικονομική κρίση δεν επιτρέπει στο ελληνικό κράτος «πολυτέλειες» όπως η αποκατάσταση βασιλικών επαύλεων. Ομως, ένα ιστορικό παράδειγμα που αναφέρει ο Κώστας Σταματόπουλος αναιρεί κάθε βάση στην πεσιμιστική επιχειρηματολογία. Το 1924, όταν κηρύχθηκε η Α’ Αβασίλευτη Δημοκρατία, μια από τις πρώτες κινήσεις των τότε κυβερνώντων ήταν η δημιουργία του Ταμείου Τατοΐου και η εκταμίευση από τον Προϋπολογισμό ειδικού κονδυλίου για τη συντήρηση του κτήματος.

Σε μια εποχή που η χώρα ήταν οικονομικώς κατεστραμμένη, με την έγνοια 1,5 εκατομμυρίων προσφύγων και την πολιτική κατάσταση απείρως πιο οξυμένη απ’ ό,τι σήμερα, με λυσσαλέα τα πάθη μεταξύ των βασιλικών και των βενιζελικών, οι κρατούντες εκείνης της εποχής είχαν τον πολιτικό πολιτισμό να φροντίσουν την κληρονομιά ενός εχθρικού προς την ιδεολογία τους θεσμού.

Οταν ο Γεώργιος Β’ επέστρεψε το 1935 εγκατεστάθη σε ένα περιποιημένο ανάκτορο, που οι ευκαιριακοί του ένοικοι είχαν την ποιότητα να προστατεύσουν από την μήνι της ιστορίας και τη φθορά του χρόνου. Τούτο φρονώ ότι μπορεί να γίνει και σήμερα με την απαραίτητη υπέρβαση των αγκυλώσεων του παρελθόντος, αν και η προσωπική γνώμη του γράφοντος είναι να επιστραφεί στους αρχικούς του ιδιοκτήτες.

ΥΓ.: Δεν είναι άνευ σημασίας ότι το ίδιο ελληνικό κράτος βρήκε χρήματα για να ανακαινίσει την οικία του Ελευθέριου Βενιζέλου.