Θανάσης Τσεκούρας

Με μια προσεκτική ανάγνωση της τροπολογίας φαίνεται ότι σε αυτήν εντάσσονται σχεδόν όλες οι συμβάσεις του Δημοσίου, ακόμη και για τοπικά έργα με «στρατηγική σημασία». Ολα, λοιπόν, και οι λακκούβες των δρόμων, στον Κ. Μητσοτάκη.

Μήπως από το μοντέλο μιας προεδρικής πρωθυπουργίας διολισθαίνουμε σε ένα μοντέλο προεδρικής δημοκρατίας; Οπου όλες οι εξουσίες εκπορεύονται από τον πρωθυπουργό, ελέγχονται απευθείας από τον πρωθυπουργό και οι υπουργοί απλώς διαμεσολαβούν τις εντολές του.
Από την αρχή της θητείας του ο Κ. Μητσοτάκης είχε επιβάλει ένα κλειστό σύστημα διακυβέρνησης. Με κορυφή λίγους έμπιστους συνεργάτες και μια προσωπική ομάδα, το staff του Μαξίμου. Για όλες τις κρίσιμες αποφάσεις οι υπουργοί έφταναν σε ένα σημείο και στη συνέχεια κατέληγαν στο ίδιο: «Να ρωτήσουμε το Μαξίμου».

Tώρα δεν χρειάζεται ούτε καν αυτό. Το Μαξίμου αποφασίζει για όλα και αν χρειαστούν διευκρινίσεις τότε ίσως «να ρωτήσουμε τον υπουργό».

Πρόκειται σίγουρα για ένα νέο μοντέλο διακυβέρνησης, το οποίο κανένας πρωθυπουργός δεν είχε εφαρμόσει στο παρελθόν. Ακόμη και πανίσχυροι πρωθυπουργοί, όπως ο Ανδρέας Παπανδρέου και ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, μοίραζαν εξουσίες και αρμοδιότητες σε φιλόδοξους και δυναμικούς υπουργούς. Μοντέλο διακυβέρνησης με υπουργούς-απλούς εκτελεστές και ιμάντες μεταβίβασης αποφάσεων για πρώτη φορά εφαρμόζεται.

Για να είμαστε δίκαιοι, και το προηγούμενο μοντέλο διακυβέρνησης δεν είχε καταρρίψει όλα τα ρεκόρ αποτελεσματικότητας. Τις περισσότερες φορές κατέληγε στη μετριότητα, με «φέουδα», έριδες και «συντροφικά μαχαιρώματα» όλων εναντίον όλων. Και στο τέλος τον λογαριασμό τον πλήρωνε συλλογικά η κυβέρνηση, και προσωπικά ο εκάστοτε πρωθυπουργός. Εξ ου και η επιθυμία του Κ. Μητσοτάκη να το αλλάξει.

Το ερώτημα είναι αν το νέο μοντέλο της προεδρικής δημοκρατίας θα έχει αποτέλεσμα. Αυτό μένει να κριθεί. Υπάρχουν όμως κάποιες πλευρές που δημιουργούν απορίες και προβληματισμούς. Μπορεί να δουλέψει ένα κυβερνητικό σχήμα στο οποίο ο πρωθυπουργός δεν εμπιστεύεται τους υπουργούς του; Αν είναι έτσι, τότε γιατί δεν τους αλλάζει αντικαθιστώντας τους με καταλληλότερους; Η απάντηση εκκρεμεί.

Και μια επιπρόσθετη παράμετρος. Οταν όλες οι εξουσίες εκπορεύονται και ελέγχονται από τον πρωθυπουργό, τότε και όλες οι ευθύνες για λάθη, αστοχίες και παραλείψεις είναι φυσικό ότι καταλήγουν στον πρωθυπουργό. Ακόμη και για μια λακκούβα στον δρόμο θα «φταίει ο Μητσοτάκης», για να θυμηθούμε το πνεύμα της τροπολογίας.

Ολα, λοιπόν, προέρχονται από τον πρωθυπουργό, αλλά και όλα καταλήγουν στον πρωθυπουργό. Χωρίς φίλτρα και ενδιάμεσους σταθμούς απόδοσης ευθυνών. Αυτή τη μικρή λεπτομέρεια, η οποία μπορεί να γίνει επικίνδυνα μεγάλη σε καταστάσεις κρίσης και αποτυχίας, την έχουν μετρήσει στο Μέγαρο Μαξίμου;