Παν. Μπουσμπουρέλης

Τα νούμερα του ΟΑΕΕ χειροτερεύουν ταχύτατα και τελικά η ίδια η αγορά -πέραν της εσωτερικής υπερχρέωσης που ανεβαίνει- οδηγεί την κυβέρνηση να κόψει τη σύνταξη σε όσους χρωστούν πάνω από 20.000 ευρώ. Δεν θέλεις να πληρώσεις, κύριε, δεν παίρνεις και σύνταξη. Ομως κι εσύ από την άλλη μη με υποχρεώνεις να σου δώσω, είναι η απάντηση.

Το πρόβλημα όμως θα βαθύνει από του χρόνου, καθώς οι 160.000 από τους 700.000 ασφαλισμένους που πληρώνουν τώρα είναι σε συντριπτικό ποσοστό αυτοί που δηλώνουν περισσότερα από 20.000 ευρώ και θα επιβαρυνθούν ιδιαίτερα σύμφωνα με τον νέο νόμο. Αν αυτοί κλατάρουν, τότε οι ανάγκες των Ταμείων θα αυξηθούν και τα αδιέξοδα θα μεγαλώσουν. Ή μήπως, σύμφωνα με όσα λέει ο υπουργός Εργασίας, θα κλείσουν τις τρύπες όσοι δηλώνουν 1.000 ευρώ τον μήνα; Πόσοι από αυτούς θα πληρώσουν και πόσοι από αυτούς δεν είναι συστημικά παραβατικοί;

Εξάλλου οι νέες ανάγκες του ΟΑΕΕ δεν είναι μικρές, καθώς τα 300 εκατ. ευρώ επιπλέον κρατικής επιδότησης είναι άγνωστο σε ποια νέα μέτρα θα αντιστοιχήσουν.

Η κυβέρνηση άρχισε να πληρώνει το μάρμαρο των επιλογών της και είναι κρίσιμο να δούμε πώς θα είναι τα τελικά έσοδα του Ιουλίου, καθώς τα πρώτα προσωρινά στοιχεία δεν περιλάμβαναν τις πληρωμές των δύο τελευταίων ημερών του μήνα που καταγράφονται στο σύστημα τρεις μέρες μετά. Ομως, παρά τις συντονισμένες προσπάθειες του αναπληρωτή υπουργού Οικονομικών Τρύφωνα Αλεξιάδη, το σύστημα δείχνει την κόπωση που αναμενόταν, που είναι κρίσιμη πολιτικά παράμετρος για τους επόμενους μήνες.

Το κύριο πρόβλημα της κυβέρνησης, όμως, είναι το τραπεζικό σύστημα. Κι αυτό γιατί η διαχείριση των κόκκινων δανείων παρουσιάζει διογκωμένα προβλήματα, που όλα δείχνουν ότι επιδεινώνονται. Οι συστημικές τράπεζες δεν μπορούν να λειτουργήσουν παρέχοντας ρευστότητα στην αγορά, ενώ τα ξένα funds τούς ζητούν τα δάνεια σε πολύ χαμηλές τιμές. Για τα καταναλωτικά κινούνται και χαμηλότερα του 10%, για πολλά επιχειρηματικά δεν ξεπερνούν το 15%, ενώ καλύτερες είναι οι προσδοκίες για τα ποιοτικά ενυπόθηκα στεγαστικά.

Στην κατεύθυνση αυτή, ο διοικητής της Εθνικής Λεωνίδας Φραγκιαδάκης απηύθυνε μήνυμα-έκκληση προς τους κόκκινους δανειολήπτες να ασχοληθούν σοβαρά με τις ρυθμίσεις που προτείνει η τράπεζα. Τι να πρωτοπληρώσουν όμως κι αυτοί, την Εφορία, την ασφάλιση ή τις τράπεζες;

Το πρόβλημα των κόκκινων δανείων δεν είναι πια μόνο πρόβλημα των δανειοληπτών αλλά του συνόλου του συστήματος, διότι αν «ξαναχτυπήσουν» οι τράπεζες, τότε τα πράγματα θα καταστούν πάρα πολύ δύσκολα - με τις προφανείς πολιτικές επιπτώσεις.

Ομως για όλα αυτά υπάρχουν λόγοι για τους οποίους μια προοπτική στην οικονομία που δεν έδειχνε αυτούς τους κινδύνους ένα εξάμηνο πριν, τώρα δείχνει να τους ενσωματώνει.

Αλλωστε οι χαμηλές τιμές των ελληνικών ομολόγων, αλλά και οι πολύ χαμηλές τιμές χρηματιστηρίου αποτυπώνουν ότι οι αγορές δεν είναι αισιόδοξες για την Ελλάδα. Το στοίχημα της ανάκαμψης δεν θα κερδηθεί από μόνο του και αν είναι μια ισχνή ανάκαμψη χωρίς κοινωνικό μέρισμα, όπως έχει ξανασυμβεί, δεν θα τονώσει τις προσδοκίες της αγοράς.

Σε αυτό όμως συντελεί και η παντελής απουσία κυβερνητικού σχεδίου. Πέραν των κινήσεων του υπουργείου Ενέργειας για την απελευθέρωση της αγοράς και του υπουργείου Μεταφορών για την επιτάχυνση των έργων, τίποτε άλλο δεν δείχνει ότι το οικονομικό επιτελείο ενισχύει τις προϋποθέσεις για ανάκαμψη της οικονομίας. Στο μεταξύ, όμως, έχουν κατατεθεί σχέδια και προτάσεις από τους παραγωγικούς και επαγγελματικούς φορείς για συγκεκριμένους τομείς ώστε να προσελκυστούν κεφάλαια για να βελτιωθεί το επενδυτικό κλίμα, τα οποία ωστόσο παραμένουν στο συρτάρι.

Τέλος, ο παράγων «γεωπολιτικό» θα είναι αστάθμητος με εξελίξεις κινούμενης άμμου. Πώς θα λειτουργήσει η αναθέρμανση της σχέσης Ερντογάν - Πούτιν με επαναφορά του Τurkish Stream και τι θα γίνει αν ο Ερντογάν ασκήσει πιέσεις με το χαρτί του Προσφυγικού; Ηδη οι επιπτώσεις στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου είναι δυσμενέστατες στον τουρισμό. Θα καταστεί τελικά το γεωπολιτικό, καθώς υπάρχουν μπροστά κρίσιμες εκλογικές αναμετρήσεις σε Αμερική και Ευρώπη, χαρτί αναβάθμισης της χώρας ή διαβατήριο εθνικής περιπέτειας;

Το σίγουρο είναι ότι το καλοκαίρι του 2016, έξι χρόνια μετά το πρώτο μνημόνιο, σχέδιο ανάκαμψης της χώρας, πέραν των πλαισίων που επιβάλλουν οι πιστωτές για να αυθυποβάλλονται ότι θα πάρουν πίσω τα χρήματά τους, δεν υπάρχει. Κι αυτό δεν θα πρέπει να είναι ένα θεωρητικό πόνημα με ιδεατά νούμερα, αλλά ένα μοντέλο που να μιλά στην καρδιά της αγοράς.