Παν. Μπουσμπουρέλης

Από την άλλη πλευρά, η συνταγή αντιμετώπισης από τους δείκτες των αγορών είναι τελείως διαφορετική σε σχέση με αυτά που γνωρίζαμε μέχρι τώρα, αφού πια τείνουν να αποτελούν δείκτη αυτοκυριαρχίας για τα τρομοκρατικά γεγονότα και όχι πανικού.

Μέσα σε αυτό το περιβάλλον η χώρα -που αντιμετωπίζει μια διπλή κρίση- επιχειρεί να βρει τον δρόμο εξόδου από μια περίοδο διαρκούς ύφεσης, η οποία βρίσκεται πια στον 7ο χρόνο της. Η κυβερνητική πλευρά επιχειρεί να επενδύσει στην έναρξη της συζήτησης για την αναδιάρθρωση του χρέους και στο κλείσιμο μιας αξιολόγησης που θα φέρει πίσω τη ρευστότητα. Ομως είναι σαφές πια ότι οι προσδοκίες είναι χαμηλές. Κι αυτό όχι επειδή οι δύο αυτές εξελίξεις δεν θα είναι από μόνες τους σημαντικές, αλλά γιατί θα απαιτήσουν πολλές προσθήκες, για τις οποίες η αγορά αμφιβάλλει αν υπάρχουν εκείνοι οι άνθρωποι στο παρόν σχήμα που θα μπορέσουν να τις κάνουν.

Η οικονομία φορτώνεται φόρους επί φόρων ακόμα και με τα πιο απίθανα σενάρια για να καλύψει τις αποκλίσεις και τα κενά που προέκυψαν, δείχνοντας και το στίγμα των επιπλέον βαρών που θα επωμιστούν αυτοί που θεωρητικά παράγουν και δηλώνουν τα εισοδήματά τους. Το ερώτημα είναι τι θα γίνει από εκεί και πέρα και πώς αυτό θα αποδώσει ή τι θα δημιουργήσει.

Ο,τι μπορεί να έχει κατεύθυνση φορολογίας, το επιτελείο αμέσως το αναζητεί και το βρίσκει. Ο,τι υπάρχει σε πιο σύνθετες έννοιες, όπως το Ταμείο Αξιοποίησης της Ιδιωτικής Δημόσιας Περιουσίας ή η απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας και οι ανεξάρτητες αρχές, απαιτούνται φροντιστήρια για να θελήσουν πρώτα απ' όλα οι ίδιοι υπουργοί -οι οποίοι μέχρι πριν από έναν χρόνο ονειρεύονταν τις κρατικοποιήσεις- να καταλάβουν περί τίνος πρόκειται. Το παράδειγμα μεγάλου επιχειρηματικού ομίλου που αντέχει μεν, αλλά μειώθηκε σημαντικά το θετικό του αποτέλεσμα εξαιτίας της μη εφαρμογής των κοινοτικών οδηγιών κατεγράφη την εβδομάδα που πέρασε.

Πρέπει δε να πούμε ότι η κερδοφορία για τις επιχειρήσεις δεν είναι «αμαρτωλή», γιατί ενισχύει τη ροπή προς τις επενδύσεις και δημιουργεί ανάχωμα απέναντι στις δύσκολες περιόδους, που είναι πάντα μέσα στο πρόγραμμα.

Αν προσέξουμε βέβαια τι λέει η οικονομική ανάλυση του ΣΕΒ και συγκεκριμένα του κ. Μιχάλη Μασουράκη, δεν μπορούμε να μην αποδεχτούμε ότι ακόμα και σήμερα η φοροδιαφυγή οργιάζει, όταν το δηλωθέν φορολογητέο εισόδημα των νοικοκυριών είναι μόλις 75 δισ., με ΑΕΠ 153,2 δισ. ευρώ χωρίς τις παροχές. Ενα άλλο ζήτημα που δεν είδαμε τελικά την εβδομάδα που πέρασε έχει να κάνει με τη διαφθορά, καθώς η συζήτηση αναβλήθηκε στη Βουλή λόγω της τραγωδίας που σημειώθηκε. Εχει σημασία όσον αφορά στο επιχειρείν να διαπιστώσει κανείς πότε και τι τεκμαίρεται και να ξεκαθαρίσουν οι κανόνες, που θα πρέπει να είναι σεβαστοί από όλους.

Όμως το μεγάλο πρόβλημα και crash test της κυβέρνησης θα παραμείνει το Προσφυγικό. Μπορεί να υπάρχει μια συμφωνία, ήδη όμως βλέπουμε τις καταλυτικές εξελίξεις που ανεβάζουν συνέχεια τον πήχη για την εφαρμογή και την υλοποίησή της. Δεν πρέπει να λογαριάζουμε χωρίς τον ξενοδόχο. Και ο ξενοδόχος στην προκειμένη περίπτωση είναι η Τουρκία, η οποία έχει τη δική της ατζέντα, και αυτή προφανώς διαφοροποιείται ανάλογα με τις εξελίξεις. Είναι σαφές ότι θα έχουμε πια μια Ευρώπη που θα επιχειρεί να κλειδώνει τα σύνορά της και οι κατηγορίες περί ακροδεξιών κυβερνήσεων θα πάνε περίπατο. Αρα, η βασική τακτική θα μετασχηματιστεί στο «γυρίζετε τους μετανάστες από την Ελλάδα πίσω στην Ανατολή».

Σε αυτό, όμως, θα πρέπει να συμπράξει η Τουρκία. Επίσης, είναι μεγάλο ερώτημα τι θα γίνει με τον αριθμό των 72.000 προσφύγων τώρα που οι Ευρωπαίοι θα πολλαπλασιάσουν τα προσχήματα για να μη δέχονται κανέναν. Την εβδομάδα που πέρασε και πριν από την τραγωδία η HSBC έβγαλε μια πρώτη ανάλυση για τη συμφωνία, όπου εξέφρασε την ανησυχία της ότι θα μπορούσε να φτάσει τα 4 δισ. ευρώ το κόστος του Προσφυγικού για τη χώρα μας σε ετήσια βάση. Δεν είδαμε εξάλλου να μειώνονται οι ροές μετά την 20ή του μήνα, το αντίθετο μάλιστα.

Όλα αυτά συνθέτουν μια πραγματικότητα τόσο σύνθετη που θα χρειαστεί την καλύτερη δυνατή κυβερνητική ομάδα για να την αντιμετωπίσει.