Νίκος Φελέκης

Θα μάθουμε με τι ποσοστό προηγείται η Ν.Δ. από τον ΣΥΡΙΖΑ, αν το κόμμα που έρχεται τρίτο στις προτιμήσεις των πολιτών είναι, όπως το 2014, η Χρυσή Αυγή ή το ΚΙΝ.ΑΛ. και αν το κόμμα της Φώφης Γεννηματά παίρνει διψήφιο ποσοστό, που είναι ο στόχος της Χαριλάου Τρικούπη. Κυρίως όμως θα μάθουμε αν τα κόμματα που θα υπερβούν το όριο του 3% θα είναι πέντε ή περισσότερα. Αυτό θα είναι και το πλέον κρίσιμο και πολιτικά ενδιαφέρον της ευρωπαϊκής κάλπης. Μικρή σημασία έχει το πώς θα μοιραστούν οι 21 έδρες για το Ευρωκοινοβούλιο - αν η Ν.Δ. παίρνει επτά ή οκτώ έδρες, ο ΣΥΡΙΖΑ πέντε ή έξι και πώς θα μοιραστούν οι υπόλοιπες.
Αυτό στο οποίο έχουν στρέψει την προσοχή τους τα κομματικά επιτελεία και οι πολιτικοί αναλυτές είναι αν υπάρχει κάποιο άλλο κόμμα που θα εκλέξει ευρωβουλευτή. Και αν είναι μόνο ένα έχει καλώς, αν είναι όμως και κάποιο δεύτερο τότε υπάρχει πολύ ισχυρή πιθανότητα οι βουλευτικές κάλπες να κρύβουν μεγάλες εκπλήξεις.

Ενδεχομένως, ο αριθμός των κομμάτων που θα ξεπεράσουν το όριο του 3% στις ευρωεκλογές να αποδειχθεί και ο καταλύτης των πολιτικών εξελίξεων που θα ακολουθήσουν. Προσώρας, εκτός από τα πέντε κόμματα (ΣΥΡΙΖΑ, Ν.Δ., Χ.Α., ΚΙΝ.ΑΛ., ΚΚΕ) που θεωρείται σίγουρο ότι θα εκπροσωπηθούν στην Ευρωβουλή, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η Ελληνική Λύση του Κυριάκου Βελόπουλου ενδέχεται να πιάσει το όριο. Στην τελευταία της έρευνα, η Metron Analysis μετά από στάθμιση και αναγωγή των ψήφων τής δίνει 3,1%. Φυσικά, κανείς δεν ξέρει ακόμη το ποσοστό που θα καταφέρει να πιάσει το κόμμα του Βασίλη Λεβέντη, η Ενωση Κεντρώων. Αν και αυτό καταφέρει να είναι μεταξύ των κομμάτων που θα εκλέξουν ευρωβουλευτή, τότε θα έχουμε δύο κόμματα που θα αποκτήσουν δυναμική και για την εθνική κάλπη.

Οι δύο αυτές περιπτώσεις έχουν μπει στο κέντρο του προβληματισμού και των πολιτικών προσεγγίσεων, τόσο του Μαξίμου όσο και της Πειραιώς, για την επόμενη μέρα και κυρίως για την πραγματικότητα που θα διαμορφωθεί εν όψει της τελικής αναμέτρησης και πρωτίστως για το αν θα υπάρξει αυτοδυναμία του πρώτου κόμματος. Ας δούμε όμως συγκεκριμένα τα δεδομένα και τα σενάρια που εξετάζουν οι Τσίπρας και Μητσοτάκης με τους επιτελείς τους, αλλά και με τους δημοσκόπους-αναλυτές που εμπιστεύονται. Η Ν.Δ., με βάση τα τωρινά ευρήματα, στις βουλευτικές εκλογές φαίνεται να κινείται κοντά στο 35%-36%, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ υπολείπεται κατά περίπου 10 μονάδες. Το ΚΙΝ.ΑΛ. δείχνει να έχει κερδίσει 2-2,5 μονάδες και από το 6% του 2015 μπορεί να φτάσει στο 8%-8,5%. Τα ποσοστά τόσο της Ν.Δ. όσο και του ΚΙΝ.ΑΛ. εμφανίζονται ομοιόμορφα με μικρές διαφορές σε όλη την επικράτεια. Δηλαδή δεν δείχνουν να καρπώνονται την πτώση των 7-8 μονάδων που έχει ο ΣΥΡΙΖΑ στη Μακεδονία σε σχέση με το ποσοστό που συγκεντρώνει (25%-26%) στην υπόλοιπη Ελλάδα. Ο,τι παίρνουν στην υπόλοιπη Ελλάδα παίρνουν και στη Μακεδονία. 

Το ποσοστό που χάνει ο ΣΥΡΙΖΑ κατά κύριο λόγο κατευθύνεται στη Χ.Α., στον Βελόπουλο και τον Λεβέντη. Αυτός είναι και ο λόγος που δεν ξέρουν οι δημοσκόποι-αναλυτές ποια θα είναι το τελικά ποσοστά της Ελληνικής Λύσης και της Ενωσης Κεντρώων. Ενώ με το ποσοστό που λαμβάνουν στην υπόλοιπη επικράτεια -πλην Μακεδονίας- δεν πιάνουν το όριο του 3%, αν καταφέρουν να διατηρήσουν μέχρι την ευρωκάλπη το ποσοστό που τώρα παίρνουν εκεί (σημειωτέον, στη Μακεδονία ψηφίζει το 20% των ψηφοφόρων), τότε είναι πολύ πιθανό να πιάσουν το όριο. Αν ο Βελόπουλος εκλέξει ευρωβουλευτή, το πιθανότερο είναι τα υπόλοιπα δεξιά σχήματα -από τον Γιώργο Καρατζαφέρη μέχρι τον Φαήλο Κρανιδιώτη και άλλους (ακρο)δεξιούς πολιτευτές- να θελήσουν να ενταχθούν στο κόμμα του Βελόπουλου προκειμένου να εκλεγούν βουλευτές. Επομένως, αν ο Βελόπουλος πάει καλά στις ευρωεκλογές, ενδέχεται να αποκτήσει δυναμική στον πέραν της Ν.Δ. δεξιό χώρο και να διεκδικήσει με αξιώσεις την είσοδό του και στην ελληνική Βουλή. Μάλιστα, αν οι ΑΝ.ΕΛ. του Πάνου Καμμένου πάνε στις ευρωεκλογές τόσο άσχημα όσο δείχνουν οι δημοσκοπήσεις, πρέπει να θεωρήσουμε βέβαιο ότι στην Ελληνική Λύση θα καταφύγουν αρκετοί οπαδοί και στελέχη των ΑΝ.ΕΛ. 

Εξυπακούεται ότι σε περίπτωση που ο Βελόπουλος μπει στη Βουλή ψαλιδίζεται η -βασίμως πιθανολογούμενη- αυτοδυναμία της Ν.Δ. κατά περίπου 6-7 βουλευτές. Σύμφωνα με όσα λέγονται στο παρασκήνιο, μια τέτοια εξέλιξη ενδεχομένως θα αντιμετωπιζόταν θετικά από ορισμένα εξωπολιτικά οικονομικά συμφέροντα, χωρίς να αποκλείεται ακόμη και η καθ’ οιονδήποτε τρόπο στήριξη. Το ψαλίδισμα της αυτοδυναμίας είναι λογικό να ενδιαφέρει πολύ και τον Αλέξη Τσίπρα, κάτι που κάνει ορισμένους αντιπάλους του ΣΥΡΙΖΑ να σκέφτονται ότι θα μπορούσε αυτό το σενάριο να τύχει και διακριτικής κυβερνητικής στήριξης επειδή, όπως λένε, συνέβαινε πάντα στο παρελθόν με τα μικρά δορυφορικά σχήματα όλων των βασικών αντιπάλων των κυβερνήσεων: τύγχαναν της ενίσχυσης του κράτους και των μηχανισμών του για να αφαιρέσουν έστω και μικρό ποσοστό από το ομόδοξο μεγάλο αντίπαλο κόμμα της εκάστοτε κυβέρνησης. 

Κι αν ένα έκτο κόμμα περιόριζε την αυτοδυναμία του πρώτου, η είσοδος στη Βουλή κι ενός έβδομου (και εν προκειμένου, όπως προείπαμε, της Ενωσης Κεντρώων του Βασίλη Λεβέντη) θα την καθιστούσε ανέφικτη. Αν η επόμενη Βουλή είναι επτακομματική, το ποσοστό της Ν.Δ., εφόσον είναι πρώτο κόμμα, θα πρέπει να κινηθεί ψηλότερα από το 37% για να μπορέσει να έχει αυτοδυναμία και να αποφύγει τη μεγάλη ταλαιπωρία είτε η ίδια για να σχηματίσει κυβέρνηση, είτε η χώρα για να αποφύγει την περιπέτεια της απλής αναλογικής. Κατά συνέπεια, το μεγάλο πρόβλημα για τον Κυριάκο Μητσοτάκη προκειμένου να επιτύχει την αυτοδυναμία δεν είναι τόσο ο Τσίπρας όσο ο Βελόπουλος και ο Λεβέντης, χωρίς βεβαίως και να αποκλείεται και κάποιο άλλο όνομα. Αν για παράδειγμα ένα από τα αριστερά κόμματα (ΛΑΕ, Πλεύση Ελευθερίας, ΜέΡΑ25) καταφέρει να πιάσει το 3%, τότε είναι πολύ πιθανό είτε ο Παναγιώτης Λαφαζάνης, είτε η Ζωή Κωνσταντοπούλου ή ο Γιάνης Βαρουφάκης να βρεθούν σε πλεονεκτική θέση εν όψει των βουλευτικών εκλογών και να καταφέρουν, όσο κι αν φαντάζει εξαιρετικά δύσκολο, να στεγάσουν υπό ενιαία σκέπη τα κομμάτια της πέραν του ΣΥΡΙΖΑ Αριστεράς. 

Ανάλογη δυσκολία με τον κατακερματισμένο χώρο της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς θα συναντήσει και ο Σταύρος Θεοδωράκης εάν, κόντρα στα προγνωστικά των δημοσκόπων, καταφέρει στις ευρωεκλογές να πιάσει το όριο του 3%. Η δυσκολία του Θεοδωράκη θα είναι ότι οι ψηφοφόροι, ίσως και για λόγους ενοχής ή συμπάθειας, μπορεί να ψηφίσουν το Ποτάμι στην ευρωκάλπη, όμως στις εθνικές εκλογές το πιθανότερο είναι οι περισσότεροι από τους οπαδούς του να επιλέξουν τον Κυριάκο Μητσοτάκη, «προκειμένου ο Τσίπρας και ο ΣΥΡΙΖΑ να φύγουν από την κυβέρνηση». Με βάση τα ανωτέρω, την επομένη των ευρωεκλογών μπορεί να ανακύψει μια νέα εξίσωση στο παιχνίδι των αριθμών για την εξουσία. Βελόπουλος και Λεβέντης, εφόσον καταφέρουν να πιάσουν το 3% στις ευρωεκλογές, είναι πολύ πιθανό τα κόμματά τους Ελληνική Λύση και Ενωση Κεντρώων να γίνουν περιζήτητα από διάφορους πολιτευτές του δεξιού κυρίως, αλλά και του κεντρώου χώρου προκειμένου να «τρουπώσουν» στη Βουλή και να γίνουν πολύφερνες νύφες και γαμπροί στην περίπτωση που το πρώτο κόμμα δεν επιτύχει αυτοδυναμία. Ενδέχεται μάλιστα να τύχουν και της υποστήριξης από συμφέροντα τα οποία δεν επιθυμούν ισχυρή κυβέρνηση, αλλά ένα κυβερνητικό σύστημα ισορροπιών στο οποίο τα ίδια θα έχουν ρόλο. 

Σημειώνουμε ότι οι Βελόπουλος και Λεβέντης δεν συνιστούν απειλή μόνο για την αυτοδυναμία του πρώτου κόμματος, αλλά θα περιπλέξουν τα πράγματα και στην περίπτωση που υπάρξει κυβέρνηση συνεργασίας της Ν.Δ. με το ΚΙΝ.ΑΛ., για την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας, καθώς η Χαριλάου Τρικούπη δεν έχει απλώς ταχθεί κατά της επανεκλογής του Προκόπη Παυλόπουλου, αλλά και έχει εκφράσει τη βούλησή της ο επόμενος Πρόεδρος να προέρχεται από τον προοδευτικό χώρο. Επίσης, σε περίπτωση που εκτός από την Ελληνική Λύση και την Ενωση Κεντρώων ενισχυθούν και τα εξωκοινοβουλευτικά κόμματα της Αριστεράς, ενδέχεται το ποσοστό του ΣΥΡΙΖΑ να συμπιεστεί έτι περαιτέρω αν επαληθευτούν οι εκτιμήσεις που θέλουν το ΚΙΝ.ΑΛ. να κινείται σε υψηλότερα ποσοστά απ’ ό,τι στις προηγούμενες εκλογές. Και φυσικά, αν η αποχή είναι, όπως πιθανολογείται, μεγάλη και στην πλειοψηφία της προέρχεται από τους ψηφοφόρους της Κουμουνδούρου, τότε ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί, σύμφωνα με τους αναλυτές, να κινηθεί σε ποσοστό (21%-22%) που θα προκαλέσει δυσαρέσκεια στους οπαδούς του και η οποία ενδέχεται να αποβεί και προβληματική για την κυβέρνηση εάν η αξιωματική αντιπολίτευση καταγράψει διαφορά μεγαλύτερη από 7 μονάδες. 

Πάντως και εν κατακλείδι, ο Τσίπρας και ο Μητσοτάκης θεωρούν εξαιρετικά δύσκολη την περίπτωση ο Βελόπουλος να αντικαταστήσει τον Καμμένο και ο Λαφαζάνης (ή η Ζωή ή ο Βαρουφάκης) τον Θεοδωράκη στην επόμενη Βουλή. Θεωρούν πως ακόμη κι αν η ψήφος στις ευρωεκλογές αποδειχτεί, όπως και τις προηγούμενες φορές, χαλαρή, στις εθνικές εκλογές θα αποκτήσει σκληρά χαρακτηριστικά, ανάλογα με το διακύβευμα της κάλπης που για μεν τη Ν.Δ. θα είναι «να φύγουν οι ολετήρες Τσίπρας και ΣΥΡΙΖΑ», για δε την κυβέρνηση «να αποκρουστεί η παλινόρθωση της Δεξιάς».