Νίκος Φελέκης

Η πίεση που ασκείται στο Μέγαρο Μαξίμου από βουλευτές και στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ να γίνουν κινήσεις που θα αποτρέπουν την περικοπή των συντάξεων από 1/1/2019 έχει πολλαπλασιαστεί μετά την αποκάλυψη -του «Θέματος» της προηγούμενης Κυριακής- ότι ο πρωθυπουργός όντως σκέφτεται τουλάχιστον στο ζήτημα των συντάξεων «να το γυρίσει στο τσάμικο» μετά το τέλος του Προγράμματος τον Αύγουστο. 

Η πληροφορία περί «ξεψηφίσματος» του νόμου για τις συντάξεις, εάν οι δανειστές δεν συναινέσουν στη μη εφαρμογή του ή έστω στη μετάθεσή του για αργότερα, πυροδότησε, ως άλλωστε αναμενόταν, κλίμα έντονης πολιτικής αντιπαράθεσης, ενώ, όπως είναι λογικό, συνάντησε την επιδοκιμασία των βουλευτών της συμπολίτευσης, αφού μια τέτοια εξέλιξη εκτιμούν ότι θα αποφορτίσει σε σημαντικό βαθμό τις πιέσεις που δέχονται από τους ψηφοφόρους τους και ιδιαίτερα τους συνταξιούχους και τις οικογένειές τους. Διακεκριμένα στελέχη της συμπολίτευσης, που εκφράζουν αυθεντικά και τη γνώμη του Αλέξη Τσίπρα, όπως ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Δημήτρης Τζανακόπουλος, ο διευθυντής της Κοινοβουλευτικής Ομάδας Κώστας Ζαχαριάδης και ο πρόεδρος της Βουλής Νίκος Βούτσης έσπευσαν, κατ’ εντολή του πρωθυπουργικού γραφείου, να χαμηλώσουν τον πήχη των προσδοκιών χωρίς όμως και να διαψεύσουν το δημοσίευμα. Αντίθετα το επιβεβαίωσαν λέγοντας απλώς ότι δεν είναι η ώρα να συζητηθούν αυτά τα θέματα, παραπέμποντας για μετά τον Αύγουστο. Ο λόγος που το έπραξαν είναι επειδή φοβήθηκαν -και πρώτος απ’ όλους ο Ευκλείδης Τσακαλώτος- ότι θα υπάρξουν αντιδράσεις από την τρόικα. Μάλιστα δεν αποκλείουν στις διαπραγματεύσεις, που ξεκινούν αύριο για το κλείσιμο της τέταρτης αξιολόγησης και το τέλος της δανειακής σύμβασης, οι δανειστές, προκειμένου να προκαταλάβουν την πιθανολογούμενη «ανταρσία» Τσίπρα από τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει η κυβέρνησή του, να ζητήσουν, εκτός των άλλων, να υπάρξει και ρήτρα μη αναιρεσιμότητας των συμπεφωνημένων και ψηφισμένων από τη Βουλή μέτρων. 

Και 13η σύνταξη

Το Μέγαρο Μαξίμου, όμως, σύμφωνα με καθ’ όλα έγκυρες πληροφορίες, δεν πρόκειται να καταθέσει τα όπλα. Ο πρωθυπουργός και οι επιτελείς του δεν είναι διατεθειμένοι να αυτοκτονήσουν εκλογικά, να πάνε δηλαδή σε εκλογές έχοντας περικόψει τις συντάξεις. Με όπλο τα υψηλά πλεονάσματα και την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων, αλλά κυρίως με το περιθώριο ελευθερίας που θα έχουν μετά τη λήξη του Προγράμματος Διάσωσης θα επιχειρήσουν, εφόσον οι δανειστές αρνηθούν, είτε να «ξεψηφίσουν» τις μειώσεις στις συντάξεις, είτε εναλλακτικά να δώσουν 13η σύνταξη, όπως είχαν κάνει και το 2016. Υπολογίζουν δε ότι σχεδόν το σύνολο της 13ης σύνταξης θα διοχετευτεί στη χριστουγεννιάτικη αγορά με ευεργετικά αποτελέσματα στην κατανάλωση και τις επιχειρήσεις. Σε κάθε περίπτωση, δεν πρόκειται να πάνε σε εκλογές με κομμένες συντάξεις. Αντίθετα, «ο στόχος είναι», όπως μας λέει υπουργός που βρίσκεται κοντά στον πρωθυπουργό και γνωρίζει τα σχέδιά του, «τα χρήματα που θα πάρουν οι συνταξιούχοι τον Δεκέμβριο να μην είναι λιγότερα απ’ αυτά που παίρνουν τώρα.

Μάλιστα, σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να πάρουν και περισσότερα». Επιπροσθέτως, και σύμφωνα με όσα λέει στους βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ ο υφυπουργός Εργασίας, αρμόδιος για τις συντάξεις Αναστάσιος Πετρόπουλος, κάποιες κατηγορίες συνταξιούχων (αγρότες, γεωργοί κ.ά.) από τον επανυπολογισμό θα ωφεληθούν. Εκτός από τις συντάξεις, ο πρωθυπουργός έχει δώσει εντολή στους αρμόδιους υπουργούς να δουν το ζήτημα του κατώτατου μισθού και του περιθωρίου που υπάρχει ώστε στη Διεθνή Εκθεση Θεσσαλονίκης να εξαγγείλει αυξήσεις. Εκτός από τις συντάξεις και τους μισθούς, το τρίτο που ο Αλέξης Τσίπρας θα εξαγγείλει στη ΔΕΘ είναι η άμεση προώθηση 2-3 έργων σε κάθε περιφέρεια της χώρας και ιδιαίτερα αυτά που στα 14 αναπτυξιακά συνέδρια που έγιναν εκτιμήθηκαν ως σημαντικά και είναι πιο εύκολο να γίνουν. Τις τρεις αυτές εξαγγελίες θα επιχειρήσει να τις «κουμπώσει» και με τις ανακοινώσεις για επενδύσεις από ξένους και ιδιαίτερα από Αμερικανούς -που κατόπιν ενεργειών του πρεσβευτή Τζέφρι Πάιατ- θα έχουν την τιμητική τους φέτος στη ΔΕΘ.


Μακεδονικό και συνταγματική αναθεώρηση

Φυσικά ο πρωθυπουργός γνωρίζει ότι όλα αυτά δεν αρκούν για να γυρίσει το κλίμα υπέρ του ΣΥΡΙΖΑ. Γι’ αυτό και μέχρι το καλοκαίρι σχεδιάζει να ψηφίσει δύο «πυρηνικά» θέματα. Το πρώτο είναι το Μακεδονικό και το δεύτερο η συνταγματική αναθεώρηση. Η κινητικότητα που παρατηρείται τις τελευταίες ημέρες είναι ενδεικτική των όσων τεκταίνονται στο παρασκήνιο και στις διαπραγματεύσεις για την εξεύρεση οριστικής λύσης στο πρόβλημα. Εκτός από τις συναντήσεις του ΥΠΕΞ Νίκου Κοτζιά με τον ομόλογό του Νίκολα Ντιμιτρόφ, στις 17 Μαΐου θα συναντηθεί και ο ίδιος Τσίπρας με τον ομόλογό του Ζόραν Ζάεφ. Δεν είναι σίγουρο ότι θα αποδειχθεί αληθινή η προ μηνός δήλωση-πρόβλεψη του πρωθυπουργού των Σκοπίων: «Αν ακούσουν οι πολίτες ότι θα γίνει συνάντηση Ζάεφ-Τσίπρα, αυτό σημαίνει συγκεκριμένη πρακτική επιβεβαίωση ότι οι διαπραγματεύσεις προχωρούν στη σωστή κατεύθυνση και ότι είναι δυνατόν να φτάσουμε σε λύση», όμως το πιθανότερο είναι ότι η λύση θα έχει ωριμάσει. Και εκτός από την ονομασία θα υπάρχουν, λέγεται, και ισχυρές δικλίδες ασφαλείας για την αλλαγή του Συντάγματος ώστε να υλοποιηθεί το erga omnes.


Το πιθανότερο είναι να δοθεί στα Σκόπια ημερομηνία έναρξης διαπραγματεύσεων για ένταξη στην Ε.Ε., υπό τον όρο τα 36 κεφάλαια να ανοίξουν, τα οποία όμως δεν πρόκειται να κλείσουν αν τα Σκόπια δεν εφαρμόσουν τη συμφωνία που θα υπογραφεί. Η πλήρης ένταξη στο ΝΑΤΟ μπορεί να περιμένει καθώς ήδη τα Σκόπια μετέχουν σε κάποιες αποστολές του Οργανισμού, ενώ μέχρι την οριστική και πλήρη ένταξή τους μπορεί να τους δοθεί ένα ειδικό καθεστώς αντίστοιχο με αυτό της Σουηδίας ή να δημιουργηθεί μια εξειδικευμένη σχέση («να τους ράψουν ένα κοστούμι αποκλειστικά στα μέτρα τους»), κάτι που για το ΝΑΤΟ δεν αποτελεί πρόβλημα και ούτε είναι ασυνήθιστο για τη λειτουργία του. Εφόσον οι εξελίξεις στο Μακεδονικό τρέξουν όντως τόσο γρήγορα η Βουλή θα κληθεί να ψηφίσει τη συμφωνία. Το Μαξίμου υπολογίζει ότι οι θετικές ψήφοι θα ξεπεράσουν τις 160, όπως έγινε πρόσφατα και με τον νόμο για την αναδοχή τέκνων από ομόφυλα ζευγάρια. Εκτός από τις ψήφους του Κινήματος Αλλαγής (ΠΑΣΟΚ, Ποτάμι, ΔΗΜ.ΑΡ.) περιμένουν να υπερψηφιστεί και από τρεις βουλευτές των ΑΝ.ΕΛ. καθώς και από δύο ανεξάρτητους βουλευτές, ενώ θεωρούν ότι θα βρεθεί σε δύσκολη θέση η Ν.Δ. εάν απορρίψει μια συμφωνία η οποία είναι περίπου ίδια με αυτή που προωθούσαν Καραμανλής - Μπακογιάννη το 2008. Σε εξαιρετικά δύσκολη θέση θα βρεθεί και το ΚΙΝ.ΑΛ. αν στο εσωτερικό του υπερισχύσουν οι «Μακεδονομάχοι» με δεδομένη τη θέση των 4 από τους 6 του Πολιτικού Συμβουλίου (Θεοδωράκης, Θεοχαρόπουλος, αλλά και Παπανδρέου και Καμίνης, που δεν βρίσκονται στη Βουλή) υπέρ της συμφωνίας.


Σε δύσκολη θέση θα βρεθούν Ν.Δ. και ΚΙΝ.ΑΛ. και στην περίπτωση που δεν συμφωνήσουν στη συνταγματική αναθεώρηση. Ενώ ο σχεδιασμός του Μαξίμου ήταν αυτή να πάει ενδεχομένως μετά την έξοδο από τα μνημόνια, τελικά αποφασίστηκε να ξεκινήσει τώρα. Προφανώς, ο Αλέξης Τσίπρας θέλει να στριμώξει τον Κυριάκο Μητσοτάκη, αφού σε περίπτωση που αρνηθεί θα χαθεί η ευκαιρία να ενταχθεί στα υπό αναθεώρηση άρθρα του Συντάγματος το 16, το οποίο σχετίζεται και με την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων, κάτι που είναι ψηλά στην ατζέντα των αλλαγών που θέλει η αξιωματική αντιπολίτευση. Κυρίως όμως θέλει να στριμώξει τη Φώφη Γεννηματά, η οποία, ενώ ήταν αυτή που πρότεινε τη συμφωνία για έναρξη της αναθεωρητικής διαδικασίας, αίφνης και μεσούσης της διαπραγμάτευσης για την τέταρτη αξιολόγηση, άλλαξε θέση και πρότεινε εκλογές. Η ρελάνς Τσίπρα έρχεται να προστεθεί στις κυκλωτικές κινήσεις που πραγματοποιεί τον τελευταίο καιρό το Μαξίμου στο Κίνημα Αλλαγής και οι οποίες προκαλούν αναταράξεις στο ομοσπονδιακό κόμμα της Κεντροαριστεράς, με τελευταία την έντονη αντίδραση του Σταύρου Θεοδωράκη στη δημόσια προειδοποίηση της Φώφης Γεννηματά μέσω του protothema.gr, να σταματήσουν οι διαφοροποιήσεις («όχι» του Ποταμιού στην πρόταση για εκλογές τον Ιούνιο και εκδήλωση Ραγκούση με υπουργούς του ΣΥΡΙΖΑ για συμπόρευση των δύο κομμάτων) από την επίσημη γραμμή που η ίδια χαράζει. Σημειώνουμε ότι παρά τα δημοσιεύματα όχι μόνο δεν υπάρχει πρόβλημα στις σχέσεις της Φώφης με τον Γιώργο Παπανδρέου, αντίθετα το ΚΙΝ.ΑΛ. πρόβαλε στα υπέρ του τις πρωτοβουλίες του πρώην πρωθυπουργού -μεταξύ των οποίων και οι συναντήσεις με Τσίπρα και Μητσοτάκη- προκειμένου να προωθηθούν εθνικά επωφελείς λύσεις στις διπλωματικές εκκρεμότητες της χώρας. 

Ταυτόχρονα, από την πλευρά Παπανδρέου χαρακτηρίζονται «ανυπόστατες και αστείες» οι φήμες που κυκλοφόρησαν ότι δήθεν ο Γιώργος γίνεται επίτροπος στη θέση του Δημήτρη Αβραμόπουλου. Προσθέτουν δε ότι εκπορεύονται από δυνάμεις που επιθυμούν, για δικούς τους λόγους, να μην επιλυθεί το Μακεδονικό και σκοπό έχουν να υποβαθμίσουν, ακόμη και να συκοφαντήσουν -κολλώντας τους τη ρετσινιά της ιδιοτέλειας- τις πρωτοβουλίες Παπανδρέου για ευρύτερη πολιτική συνεννόηση στα εθνικά θέματα σε μια περίοδο που τα γεωπολιτικά δεδομένα (Συρία, Ιράν, Τουρκία, Τραμπ κ.ά.) εγκυμονούν κινδύνους για την περιοχή και τη χώρα μας η οποία, εκτός των άλλων, δοκιμάζεται και από τις αυξημένες προσφυγικές ροές. Πάντως, η τακτική «παρενόχλησης» του ΚΙΝ.ΑΛ. από τον ΣΥΡΙΖΑ θα συνεχιστεί και εκτός από το Μακεδονικό και τη συνταγματική αναθεώρηση που έρχονται υπάρχει και το θέμα του σπασίματος των δύο μεγάλων εκλογικών περιφερειών (Β’ Αθήνας και Περιφέρεια Αττικής), στο οποίο είναι δύσκολο -παρά τα εσωτερικά προβλήματα που θα ανακύψουν στο ΚΙΝ.ΑΛ.- να μη συμφωνήσει η Χαριλάου Τρικούπη αφού είναι και δική της πρόταση από το παρελθόν.

Η απλή αναλογική

Πάντως, το θέμα της απλής αναλογικής ο Τσίπρας δεν πρόκειται να το επαναφέρει, αφού έχει καταλήξει στο συμπέρασμα ότι δεν θα συγκεντρώσει την πλειοψηφία των 200 ψήφων που απαιτείται ώστε να εφαρμοστεί αμέσως, στις ερχόμενες εκλογές και όχι στις μεθεπόμενες. Δύσκολο πάντως είναι να ψηφιστεί από 200 βουλευτές και το σπάσιμο των περιφερειών ώστε να βρει εφαρμογή στις εκλογές. Εκτός από τη Ν.Δ., που έχει ήδη εκφραστεί αρνητικά, αντίθετοι είναι το ΚΚΕ, η Ενωση Κεντρώων και πιθανότατα και η Χρυσή Αυγή. Και ο λόγος είναι γιατί δεν θέλουν να χαθεί το πλεονέκτημα να εκλέγουν, ειδικά στην αχανή (με 44 βουλευτές) Β’ Αθηνών, τους βουλευτές που επιθυμούν οι κομματικές ηγεσίες. Το σίγουρο πάντως είναι ότι με όλα αυτά -και ιδιαίτερα με τον διεμβολισμό που καταφέρνει στο ΚΙΝ.ΑΛ.- ο Τσίπρας κατάφερε να σπάσει την πολιτική απομόνωση στην οποία είχε κάποια στιγμή περιέλθει και η οποία εκτός από πολιτικά (θα) ήταν και εκλογικά ανυπόφορη για τον ίδιο και τον ΣΥΡΙΖΑ.

Τέλος και σε ό,τι αφορά το ζήτημα των εκλογών, υπουργός που μετέχει στον στενό πυρήνα αυτών που λαμβάνουν τις κυβερνητικές αποφάσεις μάς λέει πως «θα γίνουν όταν εκτιμηθεί ότι είναι ο καλύτερος χρόνος για μας. Δεν υπάρχει ακόμη καμία απόφαση. Μπορεί να γίνουν οποτεδήποτε μετά την έξοδο από τα μνημόνια». Βεβαίως, η ενημέρωση που κάνουν κυβερνητικοί παράγοντες σε πρεσβείες, επενδυτές, μεγάλους επιχειρηματίες και ξένους αξιωματούχους είναι για «δίδυμες κάλπες» (μαζί με τις ευρωεκλογές) στις 26 Μαΐου 2019. Η μόνη περίπτωση να γίνουν εκλογές στο τέλος της τετραετίας, όπως μας εξηγεί σημαντικός κυβερνητικός παράγων, είναι «να έχει καταφέρει η κυβέρνηση στους επόμενους 12 μήνες να γυρίσει υπέρ της το κλίμα και να κατεβάσει τη διαφορά από τη Ν.Δ. κοντά στις δύο μονάδες ώστε στις ευρωεκλογές να χάσει με 2%-3%».

Εάν συμβεί αυτό τότε είναι πολύ πιθανό οι κάλπες να στηθούν στη λήξη της τετραετίας, με απώτατη ημερομηνία (σύμφωνα με συνταγματική γνωμάτευση) την 3η Νοεμβρίου 2019 και αυξημένες πιθανότητες να μετατραπούν οι εκλογές σε απόλυτο ντέρμπι. Κομμάτι δύσκολο να γίνει η επιθυμία των κυβερνώντων πραγματικότητα, αλλά ο καθένας έχει δικαίωμα στο όνειρο...