Κωστής Πλάντζος

Οικονομικός συντάκτης είμαι και δεν με ενδιαφέρουν οι κομματικές αντιδικίες. Αλλά βλέπω ότι οι συνήθως πρόθυμοι στη χώρα μας «πολιτικολογούντες» σιωπούν ή  κάνουν πως ξεχνούν την σημαδιακή ημέρα που «ήρθε ο λαός στην εξουσία».
 
Ήταν «18 του Οκτώβρη» του 1981. Πολλοί ήσαν αγέννητοι ακόμα τότε, άλλοι πάλι ήταν εκείνοι που έφεραν την «Αλλαγή» και τον «λαό στην εξουσία». Αν ήταν αλλιώς τα πράγματα, σήμερα πολλοί θα πανηγύριζαν και πάλι την ημέρα εκείνη, σαν να μην πέρασαν 30 τόσα χρόνια…
 

Αλλά πώς να πανηγυρίσουν; Το ΠΑΣΟΚ διαλύεται στα εξ ων συνετέθη. Η χώρα η ίδια διαλύεται, τα κεκτημένα, το συνδικαλιστικό, οικονομικό και πολιτικό κατεστημένο.
 

Για δεκαετίες πλείστοι όσοι πανηγύριζαν για όσα κατάφεραν με την ψήφο τους στις εκλογές. Τώρα μόνο οικτίρουν και μουτζώνουν όσους ψηφίζουν.
 

Το 1981 ήμουν μόλις 11 χρονών, αλλά πριν μπω στα 14 η ζωή τα έφερε να βγω στη βιοπάλη. Ευτυχώς, γιατί έχω να θυμάμαι πράγματα και διδάγματα. Όχι για το ΠΑΣΟΚ, αλλά για ό,τι εξέφρασε το ΠΑΣΟΚ.

 

Δεν είναι σκοπός του άρθρου να αναλωθώ σε μια κοινωνιολογική, πολιτική  ή ιστορική ανάλυση. Κάθε συγκροτημένος άνθρωπος θα έχει να θυμάται και μπορεί να αναγνωρίσει τα καλά και τα κακά της πρώτης οκταετίας ΠΑΣΟΚ, αλλά και όσα συνέβησαν στα περίπου 23 (από τα 31) χρόνια που κυβέρνησε από τότε το ΠΑΣΟΚ.
 

Δεν πρέπει να ξεχνά κανείς: το ΕΣΥ του Γιώργου Γεννηματά, η εθνική συμφιλίωση, τα μεγάλα έργα, η κοινωνική πολιτική με τα επιδόματα, τις κατώτατες συντάξεις, το ΕΚΑΣ.
 

Ξέχασα κάτι; Α, ναι, και την «περήφανη» εξωτερική πολιτική, την διαπραγμάτευση με την ΕΟΚ, την ένταξη στην ΟΝΕ και την Ευρωζώνη.
 

Γενικώς πάντως, ήταν μια πολιτική αλλαγή που εξέφρασε την κοινωνία και ο λαός «έφαγε ψωμάκι».
 

Εγώ προτιμώ όμως μια πιο «βιωματική» προσέγγιση, λιγότερο επιστημονική και περισσότερο... ψυχολογική –«ατομική» δική μου και… ομαδική για την κοινωνία όπου έζησα τα 31 από τα 42 χρόνια της ζωής μου ως τώρα.
 

Τι θυμάμαι;
 

Ως παιδί (από την τηλεόραση): «ΕΟΚ και ΝΑΤΟ το ίδιο συνδικάτο», «έξω οι βάσεις του θανάτου», τα ζιβάγκο στη Βουλή, «ο επιμένων Ελλη-νικά», μπανάνες Κρήτης (επειδή απαγορεύτηκαν οι εισαγωγές), τα «ρετιρέ».
 

Ως μαθητής στο σχολείο: την διάλυση της Παιδείας (είχε ξεκινήσει επί Ράλλη βέβαια), την κατάργηση των πνευμάτων και των τόνων στη γλώσσα που μάθαινα, την κατάργηση των επιθεωρητών στα σχολεία, απεργίες διαρκείας των καθηγητών, κατάργηση εξετάσεων, κατάργηση βαθμολογιών.
 

Ως εργαζόμενος έφηβος και φοιτητής: Κλαδικές, πρασινοφρουροί, φοιτητικές εκλογές, «Πολυτεχνεία», αυτοδιαχειριζόμενες κοινωνικοποιημένες επιχειρήσεις, προβληματικές επιχειρήσεις, αυριανισμός, ζεμπεκιές, «Αμπάρες», αυξήσεις μισθών για όλους, «η οικονομία έχει πήλινα πόδια», λιτότητα, ΑΤΑ (αυτόματη τιμαριθμική αναπροσαρμογή), «οι εκλογές και οι υποτιμήσεις δεν προαναγγέλλονται», «το καταλαβαίνω να κάνει ένα δωράκι στον εαυτό του αλλά όχι με 500 εκατομμύρια», «Τσοβόλα δώστα όλα», πρόωρες συντάξεις, αγροτικοί συνεταιρισμοί, συνδικάτα, εργατοπατέρες, «δοτή» διοίκηση ΓΣΕΕ, ΓΕΝΟΠίτες, πιλότοι της Ολυμπιακής, «θα καταρρίψουμε τους δορυφόρους» (Μαρούδας), υπερτιμολογήσεις, το σκάνδαλο με το καλαμπόκι, «αγγίζουμε τους τρομοκράτες».
 

Ως επαγγελματίας δημοσιογράφος από το 1989: Οικουμενική κυβέρνηση, «ανίερες συμμαχίες», «πρώτη είδηση» ότι το ΝΑΤ πληρώνει επιτέλους ξανά συντάξεις, σκάνδαλα, Κοσκωτάς, Πάμπερς, το «κωλόσπιτο», την «τέντα» στο Ωνάσειο, Σταμουλοκολάδες, τα χρέη του ΟΣΕ, απόλυση «από το αεροπλάνο» του Παντελή Οικονόμου για τη φορολόγηση των ρέπος, «Επιτροπή Σοφών» ή «Επιτροπή Γεωργακόπουλου» (για τις αλλαγές στη φορολογία που έμειναν στο συρτάρι), «Παπαθεμελή-Παπαθεμελή», «κάτσε καλά Γεράσιμε» (τότε μάς προέκυψε ο Αλέξης Τσίπρας), νόμος Γιαννίτση, «ισχυρή Ελλάδα», «το χρηματιστήριο είναι ο καθρέφτης της Οικονομίας», «εθνικό όραμα η ΟΝΕ», «συμφωνίες κυρίων» για να μπούμε στο ευρώ, «στρογγυλοποιήσεις προς τα κάτω», απενοχοποίηση του δημοσίου και ιδιωτικού χρέους, αποθέωση του δανεισμού κράτους και νοικοκυριών, «λεφτά υπάρχουν», «δεν υπάρχει σάλιο», «Τιτανικός».
 

Ξεχνάω κάτι; Α  ναι, και το «δεν δικαιούστε δια να ομιλείτε», το «χρονοντούλαπο της Ιστορίας», «το ποτάμι δεν γυρίζει πίσω».Και φυσικά το «μαζί τα φάγαμε» ή την οργή Πάγκαλου κατά των βουλευτών που δεν φοράνε γραβάτα.
 

Γενικώς όμως, υπήρχε πράγματι μια διάχυτη αίσθηση όλα αυτά τα χρόνια πως «το ποτάμι δεν γυρίζει πίσω». Ακόμα και όταν προειδοποιούσες για κάτι, ήσουν «στημένος», αντιδραστικός, προβοκάτορας. Αυτό ήταν το ρεύμα και τίποτα δεν μπορούσε να πάει κόντρα. Ούτε η ΝΔ και ως αντιπολίτευση και ως κυβέρνηση, αφού το «έπαιζε» από πολλές σκοπιές «ΠΑΣΟΚ»  και άρα ούτε εκείνη «δικαιούται δια να ομιλεί» . Το «ό,τι είναι νόμιμο είναι και ηθικό» -όταν λέγεται στη χώρα όπου ο Σοφοκλής και η Αντιγόνη «δίδαξαν» τον άγραφο ηθικό νόμο- αρκεί για να διαλύσει τις αμφιβολίες…
 

Για όλα και από όλους όμως υπήρχε πάντα μια γκρίνια, μία αντίδραση, μια άρνηση. Ούτε ένα «δόξα τω Θεώ» για αυτά που έχουμε. Ποτέ τίποτε δεν ήταν «σωστό» για τους αντιπολιτευόμενους ή  «λάθος» για τους κυβερνητικούς. Δεν υπήρχε τίποτα «γκρίζο». «Άσπρο» έλεγε η κυβέρνηση (συνήθως το ΠΑΣΟΚ), «μαύρο» η αντιπολίτευση (συνήθως η ΝΔ). Και ο κόσμος; Ποτέ «στη μέση». Ή με τους μεν, ή με τους δε. Και όποιος εξέφραζε τη «μέση οδό», τον χρεώνανε πάντα οι άλλοι ή σαν «κρυφοπασόκο» ή σαν «δεξιό», ΔΑΚΙτη ή φασίστα.
 

Όλα τα παραπάνω δεν έχουν κατ’ανάγκη καλή ή κακή σημασία. Η χρήση τους ήταν κακή, είτε καλώς γίνονταν, είτε κακώς. Το έβλεπες πως και τα σωστά και τα λάθη, έμπαιναν όλα πάντα στο ίδιο τσουβάλι.
 

Η ισοπέδωση, η απληστία, η αμεριμνησία σε όλο τους το μεγαλείο. Ο «κοινός νους», το μέτρο, το «1+1 κάνει 2» χάθηκε. «Κάνει όσο γουστάρω»! Από 15 χρονών ήμουν σίγουρος για το πού πάμε. Πως θα πέσουμε στα βράχια. Πως δεν θα βρω να πάρω σύνταξη, παρότι επί 28 χρόνια «κολλάω» ένσημα.
 

Και πού φτάσαμε; Ούτε καν εκεί που ήμασταν πριν το 1981. Συντάξεις στα 65 έπαιρνε ο κόσμος, αλλά αφού πήραν τόσοι και τόσοι στα 45 και στα 50 (ή ακόμα και οι νεκροί), τώρα θα παίρνουμε πια στα 67.
 

Με «τρεις και εξήντα» ζούσε ο κόσμος, αλλά… ζούσε. Τώρα με 586 ευρώ το μήνα ο κόσμος φωνάζει πως δεν ζει.
 
Σε λίγες μέρες πλησιάζει η 28η Οκτωβρίου. Ο κόσμος με χαμόγελα και περηφάνια καμάρωνε τη νεολαία, τα παιδιά και τα «φαντάρια» του. Τώρα… «τα κλαίνε οι ρέγγες». Τα κεφάλια είναι σκυμμένα, οι πλαστικές σημαιούλες κρύφτηκαν και μόνο… αν η Εθνική Ελλάδος περάσει στο Μουντιάλ  μπορεί να ανεμίσουν κάποιες γαλανόλευκες ξανά.
 

Μήπως τελικά δεν φταίνε ΠΑΣΟΚ, ΝΔ, ΔΗΜΑΡ, ΣΥΡΙΖΑ, ΚΚΕ, Χρυσή Αυγή κλπ αλλά ό,τι είμαστε και κάνουμε εμείς; Μήπως μπορούμε να το παλέψουμε όλοι καλύτερα, όπως και αν ονομάζονται τα κόμματα που ψηφίζουμε;
 

Είμαι σίγουρος πως «ναι», και περιμένω πως κάποια νέα παιδιά με άλλες αξίες και όραμα θα δείξουν σε εμάς τους υπόλοιπους πως μπορούν να κατακτήσουν το «αδύνατο». Ακόμα και χωρίς γαρύφαλλα και αφίσες όπως παλιά, αλλά με αγώνα και προσπάθεια να κερδίσουν  κομμάτι-κομμάτι τη ζωή και το μέλλον που δεν μπορεί πια κανένα πολιτικό κόμμα να τους το τάξει προεκλογικά.
 
Ξέχασα κάτι; Α ναι, δεν ψήφισα ποτέ ΠΑΣΟΚ, ούτε όποιον «έταζε». Και το θυμάμαι αυτό κάθε «18 του Οκτώβρη».