Κλεοπάτρα Κοντονίκα

Δεν ακούσαμε κάτι καινούργιο, πρωτάκουστο, ούτε από τον πρωθυπουργό, ούτε από τους άλλους πολιτικούς αρχηγούς. 

Από τη συνολική τοποθέτηση του κ. Τσίπρα, προκύπτει πως ο πρωθυπουργός αν και μια μέρα πριν, επιστρέφοντας από τη συνάντησή του με τον κ. Γιούνγκερ, άφησε παντού να εννοηθεί οτι οδεύει προς ρήξη, στη Βουλή είπε το αντίθετο. Είπε πως επιδιώκει μια συμφωνία. Και θα προσπαθήσει να την κλείσει. Μια συμφωνία επώδυνη για τους πολίτες. Όπως επώδυνες ήταν και οι προηγούμενες συμφωνίες. Και υφεσιακές. Και αντιαναπτυξιακές. Το πιθανότερο είναι πως και η νέα συμφωνία (εάν και όποτε κλείσει) θα είναι αναπόφευκτα εξ ίσου ή και περισσότερο επώδυνη. Όχι μόνο επειδή θα εμπεριέχει σκληρά μέτρα, αλλά επειδή αυτά τα όποια μέτρα θα δράσουν αθροιστικά και πολλαπλασιαστικά στα όσα έχουν υποστεί εδώ και πέντε χρόνια οι έλληνες πολίτες.

Η κυβέρνηση, είναι αλήθεια, σπατάλησε χρόνο και μάλιστα χρόνο που δεν είχε, γεγονός που δημιούργησε μεγαλύτερη πίεση σε συνθήκες εξαιρετικά περιορισμένης ρευστότητας, παγώνοντας έτσι κάθε δραστηριότητα.

Κάθε –τεχνητή ή πραγματική– όξυνση στο πεδίο της διαπραγμάτευσης, οδηγούσε σε εκροές καταθέσεων από τις τράπεζες. Κάθε τριήμερο ξημέρωνε με τον κίνδυνο του bank run και κάθε ουρά έξω από τραπεζικό κατάστημα, ξυπνούσε φόβους και αγωνίες.

Κάπως έτσι ο κ. Μηλιός πρότεινε στα σοβαρά την επιβολή capital controls ...προληπτικά, για να απομακρυνθεί ο κίνδυνος του bank run. Ορίζοντας μάλιστα το ημερήσιο ποσό αναλήψεων στα 300 ευρώ, θεώρησε προφανώς και ο ίδιος και πολλοί που συμφώνησαν με την ιδέα, πως απέτρεπε τον φόβο οτι μπορεί να ξεμείνει κανείς από χρήματα γιατί, «ποιός σηκώνει κάθε μέρα 300 ευρώ από την τράπεζα;» Σωστά, θα πείτε. Εδώ πολλοί ζουν όλο το μήνα με 400 και 500 ευρώ. Έχουν όλοι καταθέσεις που τους επιτρέπουν να αντλούν 300 ευρώ κάθε μέρα; Μα δεν είναι αυτό το θέμα. Δεν είναι πρόβλημα το ποσό που θα μπορεί να σηκώνει κανείς από την τράπεζα σε ημερήσια βάση. Το πιθανότερο είναι πως ελάχιστοι είναι εκείνοι που κάθε μέρα θα έχουν ραντεβού με το ATM για το επιτρεπόμενο 300άρι.

Και καλά όσοι δεν γνωρίζουν, ο κ. Μηλιός όμως; Δεν γνωρίζει, τι σημαίνει η επιβολή capital control; Δεν γνωρίζει πώς επηρεάζει την ψυχολογία των ανθρώπων; Πώς επηρεάζει τα συναλλακτικά ήθη;

Μια ματιά στην εξέλιξη των μεγεθών των κυπριακών τραπεζών την τελευταία διετία, αρκεί για να διαπιστώσει και ο πλέον αδαής, οτι η επιβολή περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων οδήγησε σε γεωμετρική αύξηση των «κόκκινων» δανείων στην Κύπρο. Ο πολίτης που γνωρίζει οτι δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει όπως και όποτε θέλει τα δικά του χρήματα, γιατί θα συνεχίσει να είναι συνεπής στις οφειλές του;

Στην Ελλάδα, δεν έχουμε την πολυτέλεια ενός τέτοιου πειραματισμού. Τα προβληματικά δάνεια έχουν ήδη εκτοξευθεί. Και συνεπάγονται αυξημένες κεφαλαιακές ανάγκες για την διασφάλιση της φερεγγυότητας και της ευστάθειας του συστήματος. Απλοϊκές απαντήσεις του τύπου «και τι έγινε; Οι τράπεζες ανακεφαλαιοποιήθηκαν με χρήματα των φορολογουμένων» είναι στην πραγματικότητα άκρως αντιλαϊκές. Διότι εάν σέβεσαι τον κόπο και τις θυσίες του λαού, δεν τα πετάς στο πυθάρι των Δαναϊδων. Δεν διακινδυνεύεις να τα αφήσεις να εξανεμισθούν για να οδηγήσεις και πάλι τις τράπεζες σε νέες κεφαλαιακές ανάγκες που απλώς θα αυξήσουν το λογαριασμό των φορολογουμένων.

Ακόμα και οι πιο άκαμπτοι κρατιστές, θα πρέπει να αναγνωρίσουν πως καμία οικονομία δεν στέκεται χωρίς τραπεζικό σύστημα. Και δεν υπάρχει τραπεζικό σύστημα στον κόσμο που να μπορεί να αντιμετωπίσει τη ραγδαία αύξηση των ανεξόφλητων οφειλών, χωρίς ρευστότητα, χωρίς αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των πελατών και των αγορών, χωρίς χρηματοδότηση και με περιορισμούς στις αναλήψεις και την κίνηση κεφαλαίων.

Ενδεχομένως ο κ. Μηλιός να έκανε την πρόταση αυτή με αγαθές προθέσεις. Όμως αυτό δεν μειώνει τους κινδύνους, οι οποίοι δεν είναι καθόλου θεωρητικοί και σίγουρα μπορούν να τινάξουν και την καλύτερη συμφωνία στον αέρα.

Ας ελπίσουμε οτι η εμπειρία που έχει αποκομίσει ο κ. Τσίπρας από τις πολυπληθείς επαφές του στο εξωτερικό με πολιτικούς και τεχνοκράτες, του επιτρέπει να αντιληφθεί οτι η καλή πρόθεση δεν σε γλυτώνει από ένα θανατηφόρο ατύχημα αν δεν ξέρεις να οδηγείς.