Γιώργος Ν. Πολίτης

Αναγκαία προϋπόθεση, για να μπορέσεις να χειριστείς μια διαπραγμάτευση, είναι να αντιλαμβάνεσαι ποια είναι η δύναμη σου, ποια είναι η δύναμη του άλλου και τι ακριβώς διακυβεύεται. Η εαμική αριστερά αποτελεί την ιερή κιβωτό των αξιών της παράταξης που ανέλαβε τη διακυβέρνηση της χώρας. Αποτελεί παράλληλα και διαχρονικό παράδειγμα για το που οδηγεί η παροιμιώδης αδυναμία κατανόησης, τόσο του συσχετισμού δυνάμεων, όσο και του διακυβεύματος. Την εποχή που η εαμική αριστερά ήταν πανίσχυρη, εγκλωβίστηκε στην ετεροβαρή συμφωνία του Λιβάνου. Όταν, ακόμη, ήταν πολύ δυνατή, παγιδεύθηκε στη Συμφωνία της Καζέρτας. Επέλεξε τη μετωπική σύγκρουση των Δεκεμβριανών από μειονεκτική θέση. Αρνήθηκε αξιοπρεπείς όρους ανακωχής στις 12 και 26 Δεκεμβρίου κι όταν πια έχασε τα πάντα, κατέληξε αποδεκατισμένη στη συνθηκολόγηση της Βάρκιζας. Εκείνες τις μέρες ο Γεώργιος Παπανδρέου, ο αστικός αντίπαλος, διάβασε πολύ καλύτερα την πραγματικότητα, χειρίστηκε αποτελεσματικά τους πολιτικούς του αντιπάλους, εκμεταλλεύθηκε τα δυνατά του σημεία, έκρυψε τις αδυναμίες του και, ουσιαστικά, αφαίρεσε την εξουσία μέσα από τα χέρια του ΕΑΜ. Την περίοδο που προηγήθηκε του πρώτου Μνημονίου, ο εγγονός του Παπανδρέου έκανε ακριβώς το αντίθετο: αντί να επιχειρήσει τη λύση του προβλήματος, όσο υπήρχε ακόμη χρόνος, καθυστέρησε τόσο πολύ, που υποχρεώθηκε στη συνέχεια να συρθεί σε μια εξαιρετικά βάναυση αντιμετώπισή του. Ο Βρετανός πρώην πρωθυπουργός Γκόρντον Μπράουν, ένας πολιτικός που προσπάθησε να αποτρέψει τα χειρότερα κατά το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης, υποστήριξε, τότε, ότι η καθυστέρηση της Ελλάδας να ζητήσει εγκαίρως οικονομική βοήθεια, ανέβασε το κόστος σωτηρίας της χώρας από τα 30 δις ευρώ στα 120 δις ευρώ. Σήμερα, δύο ενδεχόμενα ανοίγονται μπροστά μας: Το πρώτο είναι ότι η κυβέρνηση έχει καταλάβει πολύ καλύτερα από κάθε άλλον, πως πραγματικά έχουν τα πράγματα, ποιος είναι ο συσχετισμός και ποιο το διακύβευμα. Αν είναι έτσι, τότε θα εκθέσει όλες τις προηγούμενες κυβερνήσεις, ακινητοποιώντας τους δανειστές μας με ένα ρουά ματ που θα διδάσκεται στο μέλλον σε όλα τα Πανεπιστήμια του κόσμου. Το δεύτερο είναι ότι η κυβέρνηση υποπίπτει στο ίδιο λάθος των άκαιρων μαξιμαλιστικών απαιτήσεων που στοίχειωσαν το ΕΑΜ και ρήμαξαν τη χώρα. Αν είναι έτσι, τότε θα επιβεβαιωθεί η καταστροφική παράδοση όσων ακολουθούν αυτή τη συγκεκριμένη σχολή σκέψης: κάθε φορά που η πραγματικότητα διαψεύδει το δόγμα τους, αυτοί φωνάζουν ότι φταίει η πραγματικότητα που κάνει λάθος. Οι περισσότεροι Έλληνες φοβόμαστε για το δεύτερο. Όλοι ελπίζουμε για το πρώτο.

*Ο Γιώργος Ν. Πολίτης είναι επίκουρος καθηγητής κοινωνικής φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και συγγραφέας του βιβλίου “Να σηκωθούμε όρθιοι – Η επανάσταση της κοινής λογικής”.