Γιώργος Δ. Ανδρέου

Η αγωνία, θυγατέρα του φόβου και  της σύγχυσης,   αντί να κατευναστεί τροφοδοτείται  και μεγαλώνει,  μέρα με τη μέρα,  από την ακατάσχετη   «πληροφόρηση» και παραπληροφόρηση,  με  τον ανεξέλεγκτο  όγκο   πληροφοριών με τον οποίο βομβαρδίζουν τους πολίτες  τα  επίσημα, ημιεπίσημα, ανεπίσημα, νόμιμα και μη  ΜΜΕ. Από χείλη «ειδικών» μάλιστα.

Η  πληροφόρηση (και  παραπληροφόρηση) δημιουργεί    σύγχυση, λόγω  της αδυναμίας πολλών πολιτών να επεξεργαστούν  με τη λογική τον  τεράστιο όγκο των εν πολλοίς αντιφατικών πληροφοριών που εισπράττουν. Το καθημερινό μπαράζ  ειδήσεων,   ρεπορτάζ, επίσημων  και ανεπίσημων,  επιστημονικών  και μη  απόψεων. Από σχετικούς ,  άσχετους , «ειδικούς» και μη, δήθεν ανατρεπτικούς, αιρετικούς,  συνωμοσιολόγους κλπ.     

Η σύγχυση  φέρνει   ανασφάλεια,  φόβο και τελικά  αγωνία. Όλα αυτά  κυριεύουν βίαια  το μυαλό των πολιτών, ανατρέποντας  τη  συναισθηματική  ισορροπία στις αποφάσεις τους. Παραμερίζουν τον κοινό  νου και τον ορθολογισμό,  προκαλώντας συναισθηματικό χάος. 

Στις πηγές   προέλευσης  της σύγχυσης κατατάσσονται και   κάποιες  κυβερνητικές  ανακολουθίες,  με τις  επίσημες αποφάσεις  που λαμβάνονται και   ανακαλούνται  πριν καν εφαρμοστούν.  

Η σοβαρότερη όμως  πηγή   σύγχυσης και  δεινών είναι οι   συνεντεύξεις, κυρίως  στα κανάλια και τα ραδιόφωνα, των επιστημόνων - μελών  των   διάφορων Επιτροπών  ειδικών - που εισηγούνται   μέτρα και συμμετέχουν  στη λήψη   αποφάσεων διαχείρισης της πανδημίας.  

Που, πέρα από  τις  εισηγήσεις στις   αποφάσεις που λαμβάνονται  στα πλαίσια των  Επιτροπών,   αναπτύσσουν και παράπλευρη έντονη προσωπική επικοινωνιακή δραστηριότητα. Πηγή σύγχυσης. Με  ανεξέλεγκτες  εμφανίσεις  σε  τηλεοπτικά  κανάλια, δελτία ειδήσεων και  πάνελ,  ραδιόφωνα, blogs, sites κλπ., όπου καλούνται και  εκφέρουν  προσωπικές  απόψεις, κρίσεις, εκτιμήσεις, προβλέψεις κλπ.  

Ειδικά όταν  οι  τοποθετήσεις τους διαφοροποιούνται από τις επίσημες αποφάσεις των  Επιτροπών στις οποίες  συμμετέχουν, και το κάνουν συχνά πυκνά,  «(καθ)οδηγούμενοι» έντεχνα από τους οικοδεσπότες  δημοσιογράφους.

Ανθρώπινη προδιάθεση και αδυναμία  προβολή,  «την δόξαν ουδείς  εμίσησεν». Δεν αποβάλλεται ούτε περιορίζεται με τις  σπουδές, τα πτυχία και την   επιστημοσύνη. Θέλει άλλες προσωπικές προδιαγραφές να αρνηθείς την ευρεία  δημοσιότητα. Άλλο να είσαι επώνυμος  στον επαγγελματικό σου χώρο κι άλλο να είσαι αναγνωρίσιμος μέχρι και στο Άνω Παρτάλι.  Πολλώ μάλλον που  η τηλεοπτική ή ραδιοφωνική παρουσία  καλύπτεται από το προσωπικό άλλοθι της ηθικής και κοινωνικής υποχρέωσης    «ενημέρωσης των πολιτών». Γιαυτό άλλωστε το σκοπό τους καλούν, κολακεύοντάς τους,  «οι σειρήνες» των ΜΜΕ και των  Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης.  

 Από κει  αρχίζει το πρόβλημα.  Οι  έμπειροι   οικοδεσπότες   των  ΜΜΕ,  που αποβλέπουν κατά κύριο λόγο  στη θέαση –ακρόαση- ανάγνωση, με τον  καλό  λόγο και τον «έκδηλο   σεβασμό»  στην επιστημοσύνη των ειδικών προσκεκλημένων τους,     πετυχαίνουν εύκολα   να αποσπάσουν  πράγματα, που  δεν περιλαμβάνονται στις επίσημες ανακοινώσεις των αρμοδίων. Βγάζουν  προς τα έξω, ως μη όφειλαν,    μειοψηφούσες  απόψεων μελών των  επιτροπών,  διαφοροποιημένες προσωπικές  απόψεις και εισηγήσεις των ίδιων των συνεντευξιαζόμενων , που δεν επικράτησαν μέσα στις  Επιτροπές. Ακούγονται προσωπικές  προβλέψεις, εκτιμήσεις  και προτάσεις  για το μέλλον, για χρόνους, μέτρα κλπ. Γενικά τροφοδοτούνται οι  ακροατές – θεατές πολίτες   με πληροφορίες,  που, μη μπορώντας να τις επεξεργαστούν,   μεγαλώνουν  τη σύγχυση,  το φόβο και  την αγωνία τους,  εγκαταστημένες   ήδη στο μυαλό τους,  

Η αγωνία, όμως  φέρνει  την αμφισβήτηση, όχι μόνο των αποφάσεων για  τα  μέτρα πρόληψης , αλλά και των εισηγήσεων της επιστήμης. Και της επιστήμης αυτής καθ’ εαυτής. Από ασχέτους. 

Η  αμφισβήτηση με τη σειρά της οδηγεί με μαθηματική βεβαιότητα στην άρνηση. Επικίνδυνη εξέλιξη, γιατί η άρνηση των πολιτών εξαπλώνεται, όπως  η επιδημία,  χωρίς προοπτική  εμβολίου   και οδηγεί σε  ανεξέλεγκτες καταστάσεις  και αποτελέσματα. Άρνηση αποδοχής και συμμόρφωσης στις αποφάσεις και τα μέτρα, άρνηση κοινωνικής κατανόησης, ανοχής και αλληλεγγύης, άρνηση εμβολιασμού, προσχώρηση σε  θεωρίες συνωμοσίας  κ.ο.κ., μέχρι και   πολιτική εκμετάλλευση και εν τέλει εξέγερση. 

Ανάγκη συνεπώς  άμεση και επιτακτική να προστατευθεί η κοινωνία. Είναι θέμα δημοσίου συμφέροντος. Να επισημανθεί  ειδικά στα μέλη των Επιτροπών που ασχολούνται με τα θέματα της πανδημίας , ότι:

Έχουν νόμιμη  υποχρέωση εχεμύθειας  όσοι συμμετέχουν σε Ομάδες, Συμβούλια και άλλα όργανα που  εισηγούνται ή λαμβάνουν αποφάσεις.  
Είναι ανεπίτρεπτο, ως  παράνομο και αντιδεοντολογικό, να δημοσιοποιούνται όσα λέγονται και γίνονται και ειδικά  προσωπικές απόψεις άλλων  ή και των ίδιων, που εκφράστηκαν  μέσα στα παραπάνω όργανα, είτε έγιναν δεκτές είτε όχι.   
Οι πολίτες, ο απλός λαός, δεν μπορεί να επεξεργαστεί πολύπλοκες και εξειδικευμένες επιστημονικές  απόψεις και εισπράττει μόνο τη διαφοροποίηση, ως  αντίφαση. 
Σκόπιμο είναι να αποφεύγουν, όσο τουλάχιστον διαρκεί η ιδιότητά τους ως μελών Επιτροπών,   τις εμφανίσεις, δηλώσεις, συνεντεύξεις κλπ  στα πάσης φύσεως  Μέσα Επικοινωνίας.
Να απομακρύνονται   από τα καθήκοντα που  τους έχουν ανατεθεί, όσοι παραβιάζουν, καθ΄ υποτροπή,  τις συστάσεις αυτές.
Αλλά και στους δημοσιογράφους και τα ΜΜΕ εν γένει πρέπει να επισημανθεί, αυστηρά, πως  συμμετέχουν   εξ ίσου στο πρόβλημα, στο βωμό  «της πληροφόρησης»,  και έχουν  άμεση  και σοβαρή προσωπική ευθύνη στη  σύγχυση, το φόβο, την αγωνία και την άρνηση της κοινωνίας.   

Μακράν του παρόντος σημειώματος οποιαδήποτε  πρόθεση περιορισμού της ελευθερίας του λόγου και της πληροφόρησης.  Το διακύβευα όμως  έχει σοβαρή εθνική και κοινωνική διάσταση, που επιβάλλει αυτοσυγκράτηση και μέτρο. 

Ο πόλεμος απαιτεί   ομοψυχία και συσστράτευση, πολλών, όσο γίνεται  περισσότερων. Η δημιουργία σύγχυσης,  φόβου,    αγωνίας,   αμφισβήτησης και  άρνησης,  διαιρούν τους  πολίτες και  είναι όπλα στον αόρατο εχθρό που καραδοκεί.

Τις συνέπειες εν τέλει τις πληρώνει η κοινωνία. Την απαξία όμως εισπράττει η Κυβέρνηση που έχει τη γενική ευθύνη.

O Γιώργος Ανδρέου είναι δικηγόρος (www.andreoulaw.gr)