Γιώργος Κυριακός

Πολύ πρόσφατα είχα την τύχη να παρακολουθήσω ζωντανά ένα webinar -συνδυασμός των λέξεων «Web» (Διαδίκτυο) και «seminar»- με θέμα την Εταιρική Διακυβέρνηση. Η εταιρεία Nestor Advisors, που ειδικεύεται στον τομέα αυτό, παρουσίασε τις τελευταίες εξελίξεις στον χώρο, σε ένα πανευρωπαϊκό κοινό 100 και πλέον ατόμων. Είναι σημαντικό να τονίσω ότι ιδρυτής της εταιρείας αυτής από το 2003 είναι ο Στίλπων Νέστωρ, Ελληνας που ζει στο Λονδίνο, και που εργάστηκε πολλά χρόνια στον ΟΟΣΑ ως επικεφαλής της Διεύθυνσης Εταιρικής Διακυβέρνησης.

Μοιράζομαι λοιπόν μερικές σκέψεις που θεωρώ επίκαιρες, αφού σε λίγο καιρό θα ψηφιστεί στην Ελληνική Βουλή νέος νόμος που θα περιγράφει λεπτομερώς τις υποχρεώσεις των εταιρειών σχετικά με τον τρόπο λειτουργίας και των υποχρεώσεών τους έναντι των διαφόρων κοινών, των μετόχων, του κράτους, της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς (για τις εισηγμένες). Θα αναφέρεται ο νόμος αυτός στις υποχρεώσεις και τις αρμοδιότητες των μελών διοικητικού συμβουλίου, στα κριτήρια επιλογής τους, και στην ανάγκη αξιολόγησης του έργου τους. Θα περιλαμβάνει τις αρμοδιότητες της επιτροπής ελέγχου, της επιτροπής υποψηφιοτήτων. Η περιγραφή εργασίας πλέον για τα μέλη των Δ.Σ. θα είναι πολυσύνθετη και ο αναβαθμισμένος ρόλος τους θα προσδίδει μεγάλη αξία στην ομαλή λειτουργία της εταιρείας που τα έχει επιλέξει.


Η εταιρική διακυβέρνηση είναι, μαζί με την ηγεσία και τη σωστή τοποθέτηση (positioning) μιας εταιρείας στην αγορά, ένας από τους τρεις βασικούς πυλώνες που συνεισφέρουν στη δημιουργία υπεραξίας αλλά και σταθερότητας για μια εταιρεία. Γενικά αποδεκτές αρχές σωστής εταιρικής διακυβέρνησης αποτελούν η λογοδοσία, η υπευθυνότητα, η διαφάνεια, αλλά και η δικαιοσύνη. Ολες αυτές οι αρχές συνεισφέρουν στη δημιουργία εμπιστοσύνης στους μετόχους, στους καταναλωτές, στους επενδυτές και στις Αρχές. Οι αντίστοιχες αρχές έχουν εφαρμογή και στην πολιτική, οι Ελληνες πολίτες δείχνουν όλο και πιο πολύ την εμπιστοσύνη τους στην κυβέρνηση Μητσοτάκη, η οποία έχει αντιμετωπίσει πρόσφατα τα μεγάλα ζητήματα με άξονα τις ανωτέρω αρχές.

Η μεγάλη υγειονομική αλλά και οικονομική κρίση που παγκόσμια βιώνουμε έχει μεγάλες συνέπειες στην εταιρική διακυβέρνηση και ως πρώτη συνέπεια -αλλά και οδηγία- οι εταιρείες θα πρέπει να εντείνουν και να θεσμοθετήσουν την τακτή επικοινωνία και ενημέρωση με το κράτος και τους θεσμούς, με τους πιστωτές τους και τις τράπεζες, με τους πελάτες τους, με τους προμηθευτές τους, με τους εργαζομένους, με τους μετόχους, με τα μέσα μαζικής επικοινωνίας. Η επικοινωνία θα πρέπει να είναι ειλικρινής, σε τακτικά διαστήματα, και πάντα με γνώμονα την αλήθεια και την αμεσότητα. Τα διοικητικά συμβούλια θα πρέπει να συμπαραστέκονται ενεργά στην ομάδα διοίκησης και θα πρέπει να προετοιμάζουν την επόμενη μέρα λαμβάνοντας υπόψη κοινωνικούς στόχους όπως μεγαλύτερη αντιπροσώπευση γυναικών στα Δ.Σ. Τα μέλη των Δ.Σ. έχουν υποχρέωση, αφού διαφυλάξουν την υγεία των εργαζομένων, να επικεντρώνονται αρχικά στην αντιμετώπιση της κρίσης και ιδιαίτερα στη ρευστότητα της εταιρείας. Είναι δε πολύ σημαντικό να είναι επαρκώς πληροφορημένα και ενημερωμένα και όχι υπερ-ενημερωμένα. Είναι γνωστό ότι η υπερβολική ανάλυση δημιουργεί παράλυση. Ταυτόχρονα, δε, έχουν το καθήκον της πιστότητας προς την εταιρεία, όπου ο συνολικός στόχος είναι πιο σημαντικός από τον όποιο ατομικό στόχο.


Τα διοικητικά συμβούλια των εταιρειών έχουν να χειριστούν βασικά θέματα όπως τη ρευστότητα της εταιρείας τους, καθώς και το υπαρκτό ρίσκο της χρεοκοπίας. Νέες προβλέψεις πωλήσεων, επαναδιαπραγμάτευση κάθε γραμμής κόστους από το μηδέν, επαναχρηματοδότηση του χρέους, είναι μερικές από τις προτεραιότητες. Πάντα λέγαμε ότι ο πελάτης είναι βασιλιάς. Σήμερα που υπάρχει πτώση και στην προσφορά και στη ζήτηση, το να διατηρήσει η εταιρεία τους υπάρχοντες πελάτες είναι η πιο σημαντική πρωτοβουλία.

Η συνέχεια αλλά και η ανθεκτικότητα μιας εταιρείας στην κρίση, η προστασία της φήμης της κατά τη διάρκεια της κρίσης, αλλά και η προστασία από επιθέσεις στον κυβερνοχώρο είναι σημαντικά θέματα που πρέπει να αντιμετωπίζονται. Λέγεται ότι μία κρίση είναι κρίμα να μην την εκμεταλλευτούμε. Εκεί έξω υπάρχουν ευκαιρίες για νέες συνεργασίες, για ανταπόκριση στις νέες ανάγκες που δημιουργούνται, για γεωγραφική επέκταση, για περαιτέρω αξιολόγηση της πορείας και του μοντέλου διοίκησης της εταιρείας. Φυσικά πάντα λαμβάνοντας υπόψη ότι κύριο μέλημα σήμερα για κάθε εταιρεία είναι να επιβιώσει και μετά να ξαναχτίσει το μοντέλο λειτουργίας της, χωρίς ποτέ να ξεχνάμε ότι όλα αυτά γίνονται μόνο εάν οι άνθρωποί μας είναι υγιείς. Οι διοικήσεις θα πρέπει να λάβουν σοβαρά υπόψη τους τις τάσεις και τα κύρια θέματα που τίθενται. Σημαντικές ερωτήσεις όπως οι κατωτέρω χρήζουν ανάλυσης και απάντησης.

Θα επικρατήσει η παγκοσμιοποίηση ή θα (ξανα)κλείσουν με προστατευτισμούς οι αγορές; Πού θα δοθεί η προτεραιότητα; Στο περιβάλλον, στις κυβερνήσεις, στα κοινωνικά θέματα; Πώς θα εξελιχθεί η οικονομία; Θα μειωθεί οι αξία των περιουσιακών στοιχείων; Θα ανέβει ο πληθωρισμός; Ποιος θα είναι ο νέος ρόλος του κράτους; Τι θα γίνει -παγκόσμια- με τους φόρους; Θα καταργηθούν τα μετρητά; Ο κόσμος θα είναι έτοιμος να ρισκάρει; Οι επιχειρηματίες θα επενδύσουν; Ποιες θα είναι οι νέες προτιμήσεις των καταναλωτών; Ποιος θα είναι ο ρόλος της τεχνολογίας; Πώς θα είναι η μελλοντική εργασία; Ο ρόλος των αγροτικών προϊόντων; Ο ρόλος των ρομπότ; Ποιες θα είναι οι εργασίες και οι δεξιότητες του μέλλοντος;

Ολοι μας ζούμε μία εποχή όπου όλα αλλάζουν μέρα με τη μέρα, αλλά μερικά πράγματα πιστεύω ότι μένουν σταθερά. Η ανάγκη για επαναπροσδιορισμό των προτεραιοτήτων τόσο σε ανθρώπινο όσο και σε εταιρικό επίπεδο είναι προφανής. Χρειαζόμαστε κανόνες αλλά και όραμα, και ελπίδα και προοπτική. Η εταιρική διακυβέρνηση θέτει ένα πλαίσιο και αποδεδειγμένα συνεισφέρει στη δημιουργία μιας καλύτερης προοπτικής για μία εταιρεία ή ακόμα και για ένα κράτος. Η εταιρική διακυβέρνηση δεν είναι πανάκεια. Είναι όμως ένα σημαντικό πλαίσιο κανόνων και υποχρεώσεων, που εάν ακολουθηθούν μόνο καλό μπορεί να προκύψει.