Γιώργος Κωτσός

Τι είναι εκείνο όμως που προκαλούσε και συνεχίζει να προκαλεί την αντίδραση τωνσυνδικαλιστών απέναντι σε όποια μεταρρύθμιση, την ώρα μάλιστα που όλοι σχεδόν συμφωνούν ότι το εκπαιδευτικό μας σύστημα χρήζει αναβάθμισης και αναδιάταξης;

Είναι η διαφορετική οπτική γωνία με την οποία αντιλαμβάνονται τις κατά τα άλλα πανθομολογούμενες αναγκαίες αλλαγές, ή η διάθεση να μην αλλάξει επί της ουσίας τίποτα υπακούοντας δραματικά στο νόμο της αδράνειας, κυρίως σε θέματα που θεωρούνται «ιερές αγελάδες»; Ιδιαίτερα στο ζήτημα της αξιολόγησης, παρότι περιλαμβάνεται ως αναγκαιότητα στα κείμενα τόσο της ΟΛΜΕ όσο και της ΔΟΕ, δυστυχώς η απόσταση από τη λεκτική αναφορά σ’ αυτή μέχρι την εφαρμογή της στο πεδίο είναι αχανής.

Το αφήγημα τους είναι ΝΑΙ στην αξιολόγηση, χωρίς όμως μέχρι τώρα να έχει βρεθεί ο κοινός τόπος μεταξύ των επιχειρούμενων εφαρμογών της και της αντίληψης που έχουν οι εκπαιδευτικοί γι’ αυτή.

Τι είναι λοιπόν εκείνο που ωθεί το Υπουργείο Παιδείας να προωθεί ένα ούτως ή άλλως καυτό ζήτημα που ενδέχεται να προκαλέσει αντιδράσεις;

Κατ’ αρχάς η λογική σκέψη ότι η αξιολόγηση θα λειτουργήσει θετικά στους εκπαιδευτικούς και στο εκπαιδευτικό τους έργο, καθώς μέσα απ’ αυτή θα διαπιστωθούν αδυναμίες και ελλείψεις που επιβάλλεται να διορθωθούν. Και προφανώς κανείς εκπαιδευτικός δεν μπορεί να είναι αντίθετος σε μία διαδικασία που θα οδηγήσει στην αυτοβελτίωση και διόρθωση των όποιων αδυναμιών, ατομικών ή λειτουργικών, διαπιστωθούν μέσω της αξιολόγησης.

Ποιος θα μπορούσε άραγε να είναι ο σοβαρός αντίλογος στην πρόβλεψη που περιέχει το νομοσχέδιο για εθνικού επιπέδου διαγνωστικές εξετάσεις για τους μαθητές της ΣΤ’ τάξης των Δημοτικών Σχολείων και της Γ’ Τάξης των Γυμνασίων σε θέματα ευρύτερων και γενικών γνώσεων; ‘Όταν μάλιστα τα αποτελέσματα θα είναι ανώνυμα, δεν θα συνεκτιμώνται στην αξιολόγηση της επίδοσης των μαθητών, αλλά θα είναι εξαιρετικά χρήσιμα για την εξαγωγή πορισμάτων σχετικά με την πορεία υλοποίησης των προγραμμάτων σπουδών και το βαθμό επίτευξης των προσδοκώμενων μαθησιακών αποτελεσμάτων σε εθνικό, περιφερειακό επίπεδο και σε επίπεδο σχολικής μονάδας.

Ακόμη και οι φόβοι που εκφράζονται από το συνδικαλιστικό κίνημα των εκπαιδευτικών περί μεροληπτικών αξιολογήσεων και τιμωρητικής διάθεσης διασκεδάζονται πλήρως από τις προβλέψεις του νομοσχεδίου. Η αξιολόγηση του εκπαιδευτικού θα γίνεται σε τρία επίπεδα, από το Διευθυντή του Σχολείου, από το Σύμβουλο Εκπαίδευσης της Σχολικής μονάδας και από το Σύμβουλο Ειδικότητας. Ως εκ τούτου αποκλείονται κατηγορηματικά προσωπικές εκτιμήσεις, συμπάθειες ή αντιπάθειες που θα μπορούσαν να αποτελέσουν σημεία τριβής. Παράλληλα τα αποτελέσματα της αξιολόγησης δεν θα επισύρουν τιμωρητική διαδικασία για τον εκπαιδευτικό, ούτε μισθολογική επίπτωση, αλλά θα προβλέπεται επιμόρφωσή του προκειμένου να βελτιώσει τις ικανότητές του και να είναι πιο ουσιαστικός και αποτελεσματικός στο έργο του. Εν ολίγοις η αξιολόγηση δεν θα έχει τιμωρητικό χαρακτήρα αλλά βελτιωτικό.

Αξιολόγηση λοιπόν με κυρίαρχη έμφαση στην επιμόρφωση, την ενδυνάμωση των εκπαιδευτικών και με στόχο τη διαρκή βελτίωσή τους. Επί πρόσθετα και οι αξιολογούντες τους εκπαιδευτικούς θα αξιολογούνται και οι ίδιοι σε ζητήματα ποιότητας διοίκησης και επιτελικών καθηκόντων.

Ακόμη και η αξιολόγηση των μαθητών ξεφεύγει από τη διαδικασία που κυρίως εστίαζε στην αποστήθιση και στην ατομική επίδοση. Πλέον προωθείται η συνθετική ή διαθεματική εργασία και η ομαδική παρουσίαση. Η μέχρι τώρα κρατούσα φιλοσοφία του βιβλιοκεντρικού μοντέλου της απομνημόνευσης αντικαθίσταται με το γνωσιοκεντρικό μοντέλο του πολλαπλού βιβλίου, ενθαρρύνοντας παράλληλα την κριτική σκέψη, την ομαδική εργασία και το συλλογικό αποτέλεσμα.

Η αξιολόγηση ανατροφοδοτεί κάθε σύστημα προκειμένου να έχει καλύτερες αποδόσεις. Αν δούμε την εκπαίδευση ως ένα σύστημα που δέχεται εισροές, τις οποίες μετασχηματίζει μέσω της εκπαιδευτικής διαδικασίας ως εκροές, γίνεται αντιληπτή η μεγάλη σπουδαιότητα της αξιολόγησης.

Μελετώντας τα εκπαιδευτικά συστήματα των ευρωπαϊκών κρατών γίνεται αντιληπτό πως η αξιολόγηση, με όποιο τρόπο και αν γίνεται, αποτελεί σημαντικό τμήμα στη λήψη αποφάσεων και στη βελτίωσή τους. Η Ελλάδα είναι από τις ελάχιστες χώρες αυτή τη στιγμή που δεν αξιολογεί τους εκπαιδευτικούς της. Μέσα από την αξιολόγηση καταγράφονται τα όποια προβλήματα, εντοπίζονται τα δυνατά και αδύνατα σημεία στο έργο τους, ώστε να τους δοθεί η υποστήριξη που χρειάζονται. Οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί μας άλλωστε, ανταποκρίθηκαν άμεσα στο πρωτόγνωρο κάλεσμα της τηλεκπαίδευσης και απέδειξαν ότι στις προκλήσεις θέλουν και μπορούν να γίνουν καλύτεροι.

Στο πλαίσιο αυτής της αξιολόγησης και σε συνδυασμό με την επιστημονική και παιδαγωγική συγκρότηση και κατάρτιση του εκπαιδευτικού, θα οδηγηθούμε και στη στελέχωση των εκπαιδευτικών βαθμίδων με την επιλογή των καλύτερων, στις κομβικές θέσεις της ιεραρχίας της εκπαίδευσης.

Η αλλαγή νοοτροπίας που πρεσβεύουμε θα έρθει μέσα από ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις. Εμπιστευόμαστε τους εκπαιδευτικούς μας και θέλουμε όλοι μαζί να οδηγηθούμε στην πραγματική βελτίωση όλου του εκπαιδευτικού συστήματος, χωρίς αυτό να σχετίζεται με κυρώσεις και τιμωρίες.

Όλοι μαζί δημιουργούμε σήμερα το σχολείο του αύριο.
Ο Γιώργος Κωτσός είναι βουλευτής Καρδίτσας της Ν.Δ.