Γιάννης Μακρυγιάννης

Μία συζήτηση που πήρε φωτιά τώρα τελευταία, λόγω και μίας εξόχως προοδευτικής και ριζοσπαστικής, όσο και σοφής και δίκαιης δικαστικής απόφασης, που αναγνωρίζει ουσιαστικά τους ίσους ρόλους πατέρα και μητέρας στην ανατροφή του παιδιού. Η συζήτηση είναι εν πολλοίς προβλέψιμη, ειδικά επειδή γίνεται σε μία αφόρητα συντηρητική κοινωνία, με στείρα αναπαραγωγή στερεοτύπων, έκφραση άκρως υποκειμενικών απόψεων, χωρίς την παραμικρή σχέση με την επιστήμη, περιπτωσιολογικών καταστάσεων και πολύ… κόμπλεξ έως… χολή! Στις πιο αγαθές και μόνο περιπτώσεις, οι εκφραστές των αναχρονιστικών μοντέλων, έχουν στο μυαλό τους μία γυναίκα – μάνα από περασμένες δεκαετίες, που καθόταν στο σπίτι με μοναδική αποστολή το μεγάλωμα των παιδιών – το οποίο μεγάλωμα βέβαια γινόταν και χάρη στον κουβαλητή – πατέρα, αλλά αυτό το τελευταίο το ξεχνούν, προκειμένου να υπερτονίζουν το ρόλο της μητέρας.

Το θέμα βεβαίως δεν είναι ακριβώς η δημόσια συζήτηση. Σε αυτή είναι λογικό να βγαίνουν τελικά τα… εσώψυχα και να αντικαθίσταται η ουσία, που είναι το πώς θα μεγαλώσει πραγματικά το παιδί, από τον ανταγωνισμό των δύο φύλων ή και ρεβανσισμό σε κάποιες περιπτώσεις – ο νοών νοείτω.

Το θέμα είναι η Πολιτεία και, στην παρούσα φάση, η συγκεκριμένη κυβέρνηση. Η οποία θέλει να παρουσιάζεται ως προοδευτική σε θέματα Δικαίου, ανοιχτή στις τομές και υπέρμαχος της Δικαιωμάτων, αλλά εδώ κάνει την πάπια (ή την κότα, διαλέγετε).

Μία κυβέρνηση και ένα υπουργείο Δικαιοσύνης, που ζυγίζει πρώτα αντιδράσεις, ψήφους και επιπτώσεις μίας προοδευτικής, αναγκαίας και επιβεβλημένης τελικά, αλλαγής δεν είναι ακριβώς η επιτομή της υπεράσπισης των δικαιωμάτων, ούτε όσο ριζοσπαστική και μεταρρυθμιστική θέλει να παρουσιάζεται, αλλά απλός ψηφοθήρας και με τη λογική της συντεχνίας.

Κι αν δεν κάνει σήμερα, ετούτη η κυβέρνηση ένα βήμα αποκατάστασης μίας αναχρονιστικής κατάστασης, η οποία αναγνωρίζει και αναπαράγει γονείς δύο ταχυτήτων, δύσκολα θα κάνει οποιαδήποτε άλλη στο σύντομο μέλλον φοβάμαι. Υπό αυτή την έννοια, η κυβέρνηση τούτη έχει μεγάλη ευθύνη και δεν δικαιούται να κάνει τα στραβά μάτια.

Οφείλει να αναγνωρίσει το δικαίωμα της κοινής επιμέλειας, που πρέπει προφανώς να εφαρμόζεται, λαμβάνοντας υπόψη και όλα τα υπόλοιπα δεδομένα κάθε περίπτωσης. Όταν για παράδειγμα οι γονείς μένουν σε διαφορετικές πόλεις, πρέπει να βρεθεί μία λειτουργική και πιο ευέλικτη λύση. Αλλά μην ακούω αηδίες ότι το παιδί δεν μπορεί να αλλάζει περιβάλλοντα και ταλαιπωρείται πηγαίνοντας πέρα δώθε στα σπίτια των δύο γονέων. Τα παιδιά έχουν πολύ μεγαλύτερο βαθμό προσαρμοστικότητας, απ’ όσο θέλουν να νομίζουν οι μητέρες κυρίως.  

Στην ουσία υπάρχουν δύο βασικές ομάδες ανθρώπων, που εμπλέκονται στη συζήτηση. Αυτοί που πιστεύουν αυτό που λέει ο Καρλ Γιούνγκ και οι άλλοι, που πλασάρουν κάθε αδιανόητη δικαιολογία για να δικαιώσουν το εγώ τους μέσα από το παιδί.

Για την ιστορία, ο Γιούνγκ λέει με λίγα λόγια ότι «το έξω είναι ο πατέρας, το μέσα η μητέρα». Και προφανώς όσο αναγκαίο είναι το ένα, είναι και το άλλο.

Και εξηγεί:

«Ένα παιδί μεγαλώνει και αναπτύσσεται μέσα στη μήτρα της μητέρας και εκεί προστατεύεται από τις απαιτήσεις και ιδιαιτερότητες του έξω κόσμου. Μετά τη γέννα, μέχρι να αυτονομηθεί το παιδί χρειάζεται ακόμα την προστασία της μητέρας.

Εδώ έρχεται ο πατέρας, μέσα από την καλή σχέση μεταξύ τους, να βοηθήσει το παιδί να χαλαρώσει τους δεσμούς του με την μητέρα και να αρχίσει τα δικά του βήματα στον κόσμο, να αναπτύξει την αυτοεκτίμησή του, την εμπιστοσύνη στις δυνάμεις του και να αυτονομηθεί από την μητέρα. Υπό την προστασία του πατέρα το παιδί εξερευνά τον έξω κόσμο, έτσι ώστε να μην παλινδρομήσει στην ενδομήτρια εμπειρία.

Ανεξάρτητα από το φύλο του παιδιού, ο πατέρας στην αρχή της ζωής του παιδιού, είναι η πηγή της προστασίας από τις δυνάμεις της παλινδρόμησης. Βοηθά να δομήσει το παιδί τα όριά του, την ταυτότητά του, λύνοντας το συμβιωτικό στάδιο με την μητέρα, να έχει αίσθηση του εαυτού του, να λέει ναι ή όχι, τόσο στον έξω κόσμο, όσο και στον κόσμο των ενστίκτων και των επιθυμιών.

Η αρσενική αρχή είναι αυτή που βοηθά τον άνθρωπο να εδραιώσει τα όριά του, να βρεί την ταυτότητά του και αυτή η αρσενική δύναμη επίσης, (animus), φέρει τη θηλυκή αρχή έξω στον κόσμο, για να εκφραστεί. Ο γάμος αυτών των δύο αρχών επιφέρει την ισορροπία και την αρμονία.

Ο πατέρας δημιουργεί ένα ασφαλές μέρος για το παιδί που έχει γεννηθεί, στη θέση της ασφάλειας που το παιδί βίωνε στην μήτρα. Μεγαλώνοντας το παιδί, το βοηθά να διαπραγματευθεί με τον έξω κόσμο και να δομήσει την δική του Persona».