Γιάννης Μακρυγιάννης

Ότι ο Γιώργος Παπανδρέου δεν διεκδικεί δάφνες πολιτικής ορθότητας και αντίληψη του μέσου νου είναι ευρέως αποδεκτό εδώ και πολύ καιρό. Αυτά ήταν άλλωστε στοιχεία που τον κατέστησαν μοιραίο για τη χώρα το 2009-2010 όταν οδήγησε τη χώρα στην έρημο του μνημονίου, αποδέχθηκε να έλθει στην Ευρώπη το ΔΝΤ και δεν έκανε την παραμικρή διαπραγμάτευση σε κρίσιμες ώρες. Αυτά τα στοιχεία τον οδήγησαν και στην αποπομπή του από την πρωθυπουργία το 2011, με πρώτη πράξη την οικειοθελή παράδοση της εξουσίας στον Σαμαρά τον Ιούνιο και με δεύτερη και οριστική πράξη τον Νοέμβριο, όταν πια τα κοινωνικά και πολιτικά του ερείσματα είχαν εκμηδενιστεί.

Επί τρία χρόνια ο Γιώργος Παπανδρέου περιφέρεται ανά την υφήλιο αποζητώντας δικαίωση. Έχοντας προσβληθεί από το σύνδρομο των Παπανδρέου, σύμφωνα με το οποίο η ιστορία τους δίδει πάντα και μια δεύτερη ευκαιρία, ο πρώην πρωθυπουργός πιστεύει ότι θα επανέλθει στο τιμόνι της χώρας. Όλες οι μέχρι τώρα κινήσεις του μαρτυρούν ότι διαθέτει πολιτικά σχέδια: Είτε επανακάμπτοντας στην ηγεσία του ΠΑΣΟΚ, είτε ιδρύοντας νέο κόμμα.

Φτάνει να ακούσει κανείς τις ομιλίες του ίδιου, αλλά κυρίως τα όσα λένε συνεργάτες του και φανατικοί παπανδρεϊκοί για να καταλάβει κανείς πώς σκέφτεται το όλο παπανδρεϊκό σύστημα: Ότι ο Γιώργος έσωσε τη χώρα το 2010 βάζοντάς την στο μνημόνιο, έχοντας μια εχθρική Ευρώπη απέναντί του, ότι ο Σαμαράς δεν του έδωσε συναίνεση με αποτέλεσμα να σηκώσει πολιτικό βάρος υπερβολικό και να φθαρεί άδικα, ότι τα συμφέροντα τον πολέμησαν όταν πήγε να συγκρουστεί μαζί τους και δεν τον άφησαν να ασκήσει… προοδευτική πολιτική (!!!) και να κάνει μεταρρυθμίσεις, αλλάζοντας την Ελλάδα σε... Δανία του νότου, και ότι τον υπονόμευσαν και τον έριξαν τελικά μέσα από το ΠΑΣΟΚ, δηλαδή ο Βενιζέλος, όταν θέλησε να πάει στο λαό για να εγκρίνει την πολιτική του με το δημοψήφισμα!

Αυτό είναι πάνω κάτω το πλαίσιο με το οποίο κινείται ο Παπανδρέου. Ο οποίος την ίδια ώρα που ετοιμάζεται για να γυρίσει, ξέρει ότι δεν πρέπει να βιαστεί. Και δεν βιάζεται να κάνει κινήσεις. Στέλνει μηνύματα, διαμορφώνει το κλίμα, μετράει δυνάμεις και αντιδράσεις – όπως έγινε στο Ζάππειο τη Δευτέρα – αλλά δεν έχει άγχος. Θεωρεί ότι η εξέλιξη των πραγμάτων θα τον φέρει πάλι στο προσκήνιο και όπως φθάρθηκε ο ίδιος και αποχώρησε, θα συμβεί το ίδιο με τη σημερινή κυβέρνηση.

Πού είναι λοιπόν η πολιτική παράκρουση; Ας τα πάρουμε με τη σειρά.

Πρώτον: Τι ακριβώς μας λέει ο Παπανδρέου επί της ουσίας; Μας λέει ότι θα αλλάξει πολιτική; Όχι. Ότι θα γκρεμίσει την πολιτική των μνημονίων; Όχι. Ότι θα συγκρουστεί με τη Μέρκελ και τους άλλους, που χαράζουν αυτή την ώρα τις πολιτικές της λιτότητας και της διάλυσης των πάντων; Όχι. Τουναντίον μάλιστα. Θεωρεί ότι η χώρα είναι στο σωστό δρόμο! Ότι έχει κάνει θυσίες που την φέρνουν σε καλύτερη θέση διαπραγμάτευσης. Και μάλιστα δεν αποδέχεται καν ότι υπάρχει ένα πρόβλημα με τη δημοκρατία στη χώρα εξαιτίας της ξένης εξάρτησης. Διότι στο Ζάππειο είπε ότι «δεν πρέπει να επιστρέψουμε στην κανονικότητα προ του 2009». Για «επιστροφή στην κανονικότητα» μιλά ο Βενιζέλος, που αναγνωρίζει έτσι το πρόβλημα με τη δημοκρατική λειτουργία, εξαιτίας της τρόικας, στη χώρα μας. Αλλά τον Παπανδρέου δεν τον ενδιαφέρει ούτε αυτό! Πιστεύει ακράδαντα ότι το μνημόνιο και όλες αυτές οι πολιτικές είναι αναγκαίες. Άρα, ποια πολιτική θα εφαρμόσει για να έχει νόημα η επιστροφή του στο τιμόνι της χώρας; Η δίκαιη κατανομή των βαρών; Μα όλοι γι’ αυτό μιλούν. Η σύγκρουση με συμφέροντα και το χτύπημα της διαφθοράς; Επίσης όλοι γι’ αυτό μιλούν. Και μάλιστα όλοι οι άλλοι δεν έχουν στο πλευρό τους τον Παπακωνσταντίνου, επί των ημερών του οποίου ξεκίνησε το μέγα σκάνδαλο με τη Λαγκάρντ για το οποίο θα δώσει λόγο στη δικαιοσύνη.

 Άρα, ο Γιώργος δεν επαγγέλλεται αλλαγή πολιτικής. Άρα, γιατί φωνάζει; (πρώτη παράκρουση).

Δεύτερον: Κεντρικό στοιχείο στον πολιτικό του λόγο είναι η ρητορική κατά της δεξιάς. Εύκολη τσίχλα, περνά φουλ στο παραδοσιακό ακροατήριο του ΠΑΣΟΚ και χαϊδεύει τα αυτιά. Εάν όμως ο Παπανδρέου είναι πολέμιος της δεξιάς γιατί στηρίζει επί σχεδόν τρία έτη την κυβέρνηση Σαμαρά; Γιατί ψηφίζει τα πάντα – με εξαίρεση τη ρύθμιση για τις τράπεζες –, ό,τι έχει φέρει και δεν έχει φέρει η… επάρατος στη Βουλή; Ποια είναι ακριβώς η κριτική που έχει ασκήσει σε πρακτικές της κυβέρνησης Σαμαρά; Ουδεμία κριτική. Για να δούμε το μέγεθος της υποκρισίας και της παράκρουσης φτάνει ένα και μόνο στοιχείο: Ότι ακόμα και ο Βενιζέλος έχει συγκρουστεί περισσότερες φορές με τον Σαμαρά για πολλά θέματα. Ενώ ο Παπανδρέου τσιμουδιά. Μόνον κάτι παπανδρεϊκοί – πιθανόν αυτοβούλως – επιτίθενται μέσα μέσα στον Σαμαρά και ζητούν αποχώρηση του ΠΑΣΟΚ από την κυβέρνηση.    

Ο ίδιος ο Παπανδρέου όμως, όχι μόνο δεν φαίνεται να ενοχλείται επί της ουσίας με την… δεξιά κυβέρνηση Σαμαρά, αλλά αφήνει στελέχη της επιρροής του να μετέχουν σε αυτή. Φτάνει μόνο μια ματιά στη σύνθεση της κυβέρνησης για να βεβαιωθεί για τούτο. Αφού είναι τόσο καταστροφική η δεξιά γιατί δεν αναλαμβάνει δράση στην πράξη ο Παπανδρέου; Τι περιμένει; Να ολοκληρωθεί η καταστροφή της χώρας ή να πέσει σαν ώριμο φρούτο ο Σαμαράς για να μην κατηγορηθεί ο ίδιος από διάφορα κέντρα – τα οποία υποτίθεται πολεμάει – ότι προκαλεί πολιτική αστάθεια στη χώρα;

Βέβαια, υπάρχει και το άλλο: Πώς είναι δυνατόν να κατηγορείς τη δεξιά, όταν εσύ την προσκάλεσες να κυβερνήσετε μαζί ήδη από τον Ιούνιο του 2011. Ποιος φώναξε και παρακαλούσε τον Σαμαρά τότε; Ο Χατζηπετρής; Ποιος συμφώνησε με τον Σαμαρά τον Νοέμβριο του 2011 και μάλιστα αναζητούσαν μαζί το πρόσωπο του πρωθυπουργού για να καταλήξουν στον Παπαδήμο; Ο Μήτσος ο περιπτεράς; Ποιος δέχθηκε τότε να μπει η ακροδεξιά στην κυβέρνηση, δηλαδή ο ΛΑΟΣ με τον Βορίδη και τον Άδωνι; Κι αν τον ενοχλούσε τόσο πολύ η δεξιά και η ακροδεξιά τον Παπανδρέου γιατί δεν αντιδρούσε τότε, ή έστω να παρέδιδε ολοκληρωτικά και να έπαιρναν άλλοι την ευθύνη;

Άρα το πρόβλημά του δεν είναι η δεξιά, αλλά ότι ο ίδιος είναι στην απέξω...(παράκρουση δεύτερη).

Τρίτον: Είναι σαφές ότι η ρητορική του Παπανδρέου θα αρχίσει να στρέφεται όλο και περισσότερο γύρω από την καταγγελία ότι τον έριξαν τα συμφέροντα. Ήδη στο Ζάππειο ακούστηκε επίσημα από συνεργάτη του το περί «ανατροπής» το 2011. Στο μυαλό του Παπανδρέου και των συν αυτώ η θεωρία της ανατροπής είναι βεβαιότητα. Ότι δηλαδή συμφέροντα που ήθελε να πολεμήσει ο Παπανδρέου συνωμότησαν με τον Βενιζέλο και τον έριξαν. Αυτές οι θεωρίες, ακόμη κι όταν έχουν κάποια βάση (ας μα το πει τέλος πάντων με ονόματα και διευθύνσεις ο ίδιος αν έχει τα κότσια, τι σόι "μεγάλος ηγέτης" είναι), αποτελούν το εύκολο καταφύγιο κάθε ηγέτη, όταν χάνει το λαϊκό έρεισμα και βρίσκεται σε παντελή αδυναμία να υπερασπίσει τον εαυτό του και την πολιτική του.

Ο Παπανδρέου είχε ουσιαστικά πέσει νωρίτερα. Όχι γιατί ασκούσε χειρότερη πολιτική από αυτή που ασκεί σήμερα ο Σαμαρά. Αλλά γιατί πρόδωσε ολοκληρωτικά τις προσδοκίες του εκλογικού του σώματος, όταν μιλούσε το 2009 για άλλα πράγματα και την επόμενη διετία έκανε τα ακριβώς αντίθετα. Ο Παπανδρέου πήγε παραδομένος πολιτικά και ιδεολογικά στους νεοφιλελεύθερους και με μία αστεία κυβέρνηση να αντιμετωπίσει μια κρίση, για την οποία όντως δεν είχε τη μεγαλύτερη ευθύνη. Αλλά οι επιλογές του χειροτέρεψαν δραματικά την κατάσταση και έβαλαν τη χώρα νετε φάκτο σε καταστροφική πορεία. Ο Παπανδρέου δεν μπορούσε να σταθεί ως πρωθυπουργός, το ήξερε και ο ίδιος από τον Ιούνιο του 2011. Γι’ αυτό παρακαλούσε τον Σαμαρά να μπει στην κυβέρνηση. Απλά οι αλλοπρόσαλλοι και ημιτελείς χειρισμοί του τον Νοέμβριο του 2011 τον εκμηδένισαν πολιτικά. Κανείς δεν τον εμπιστευόταν. Ούτε στο εσωτερικό, ούτε στο εξωτερικό. Και λογικά του είπαν «δεν μπορείς να προσφέρεις πια τίποτα, μπορούμε και μόνοι μας, άμε στο καλό». Αυτό ακριβώς δεν μπόρεσε να δεχθεί ποτέ ο Παπανδρέου. Ότι βάδισε μόνος του ένα δρόμο, έφτασε σε ένα σημείο και μετά τον πέταξαν σαν στυμμένη λεμονόκουπα. Άλλωστε δεν ήταν μόνο οι βενιζελικοί που τον έδιωξαν. Δεν ήθελε να συνεργαστεί μαζί του κανένας. Ο Σαμαράς το έθετε ως απαράβατο όρο. Άντε και οι βενιζελικοί δεν του έλεγαν φύγε και τον στήριζαν. Τι ακριβώς θα έκανε ο Παπανδρέου, από τη στιγμή που ο Σαμαράς έλεγε θα συνεργαστεί μόνο με άλλο πρωθυπουργό; Θα ταμπουρωνόταν στο Μαξίμου και θα πέταγε στους έξω νεράντζια;

Και μια αναγκαία διευκρίνιση - ξεκαθάρισμα: Ο Παπανδρέου επικαλείται συνεχώς το δημοψήφισμα και μάλιστα ομνύει στο λαό. Μα, στο δημοψήφισμα ο Παπανδρέου θα ζητούσε από τον ελληνικό λαό να ψηφίσει υπέρ της συμφωνίας, που είχε κάνει ο ίδιος με τους ευρωπαίους στις 26 Οκτωβρίου! Τη συμφωνία δηλαδή με το PSI και τα άλλα επώδυνα μέτρα, που εφάρμοσε η κυβέρνηση Παπαδήμου και οδήγησε στις τωρινές πολιτικές Σαμαρά. Το δημοψήφισμα θα ήταν «ναι ή όχι στη συμφωνία πακέτο με τους ευρωπαίους». Ο Παπανδρέου λοιπόν θα ήταν στην πλευρά του Ναι. Όπως και ο Βενιζέλος, όπως και ο Σαμαράς, όπως και ο Παπαδήμος, όπως και ο Καρατζαφέρης! Το ότι δεν τον άφησαν ντόπιοι και ξένοι να το κάνει, ήταν γιατί κανείς από αυτούς δεν ήθελε να διακινδυνεύσει την αμφισβήτηση της συμφωνίας. Η διαφορά ήταν ακριβώς εκεί και όχι επειδή ήθελε ο Παπανδρέου να εφαρμόσει άλλη πολιτική από τον Βενιζέλο, τον Σαμαρά, τον Παπαδήμο και τον Καρατζαφέρη: Ότι οι άλλοι δεν ήθελαν να διακινδυνεύσουν ένα ισχυρό ΟΧΙ ή και ανατροπή της συμφωνίας, ενώ ο Παπανδρέου το διακινδύνευε μόνο και μόνο για να διασώσει το πολιτικό του μέλλον. Όχι, το ξαναλέμε, για να εφαρμόσει διαφορετική πολιτική από τον Βενιζέλο, τον Σαμαρά, τον Παπαδήμο και τον Καρατζαφέρη. Κι από τη στιγμή, που οι άλλοι είχαν την πολιτική λύση από μόνοι τους, τους είπαν… «χαίρεται».

Άρα ο Παπανδρέου πρεσβεύει την ίδια πολιτική με όσους τώρα κατηγορεί...(παράκρουση τρίτη).

Τέταρτο: Ο Παπανδρέου μιλά στο όνομα της δημοκρατικής παράταξης και πάει λέγοντας. Της ενότητάς της, της προοπτικής της. Πέρα από το παράδοξο της επιμονής του να εμφανίζεται ακόμη με ρητορείες περί σοσιαλισμού, όταν ο ίδιος έχει μεταλλαχθεί σε νεοφιλελεύθερο,  είναι δεδομένο ότι με την στάση του μόνο την ενότητα του χώρου στον οποίο αναφέρεται δεν εγγυάται. Η όποια παράταξη έχει απομείνει είναι χωρισμένη στα δύο με τέτοιο τρόπο που δεν πρόκειται να επανενωθεί. Δεν είναι μόνο το πολιτικό, αλλά και το ψυχικό χάσμα.

Παρά ταύτα ο Παπανδρέου έχοντας το όνομα και πατώντας πάνω στο αδιέξοδο ενός κόσμου διατηρεί μια επιρροή. Και έχει τη δυνατότητα να κάνει και δικό του κόμμα, με το οποίο θα εξακολουθήσει να έχει κάποια παρουσία στα πράγματα.

Κινδυνεύει όμως όσο διατηρεί τις φιλοδοξίες περί ιστορικής δικαίωσης και επιστροφής του στο τιμόνι της χώρας να… ξεφύγει τελείως. Και όσο διατηρεί αυτή τη ρητορική να καταντήσει κανονικός… Δελαπατρίδης. Ας κοιτάξει και αυτή την πλευρά της ιστορίας. Γιατί, στην περίπτωσή του η Ιστορία έχει περισσότερες πιθανότητες να επαναληφθεί ως φάρσα, παρά ως τραγωδία…