Γ. Χ. Παπαγεωργίου

Η ένταση του ακήρυχτου πολέμου μεταξύ ΗΠΑ και Γερμανίας, που ξεκίνησε με την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ, διαρκώς αυξάνεται και ουδείς μπορεί σήμερα να προβλέψει εάν θα εξελιχθεί σε ανοιχτό εμπορικό πόλεμο ή όχι. 

Πριν από λίγες ημέρες εισαγγελέας ομοσπονδιακού δικαστηρίου του Σαν Φρανσίσκο στράφηκε κατά των πέντε μεγαλύτερων γερμανικών αυτοκινητοβιομηχανιών (Audi, BMW, Daimler, Volkswagen και Porsche) για τη σύσταση καρτέλ επί 20ετία. Η κατηγορία είναι ότι οι εταιρείες αυτές συμφωνούσαν σε κοινές πρακτικές για την τεχνολογία, τον σχεδιασμό και την εμπορική πολιτική, με στόχο να πωλούν ακριβότερα τα προϊόντα τους. Κατηγορία, δηλαδή, πολύ ευρύτερη από το Dieselgate. Λίγο αργότερα, την περασμένη Δευτέρα, η Γερμανίδα υπουργός Οικονομίας Μπριγκίτε Τσίπρις κατηγόρησε τις ΗΠΑ ότι οι κυρώσεις που επιβάλλονται στη Ρωσία είναι αντίθετες με το Διεθνές Δίκαιο και θα πλήξουν τα συμφέροντα των γερμανικών εταιρειών. Ταυτόχρονα ζήτησε από την Ε.Ε. να απαντήσει με αντίποινα.

Πράγματι, ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ δήλωσε ότι η Ε.Ε. ήταν έτοιμη να πάρει μέτρα σε περίπτωση που θα θίγονταν συμφέροντα ευρωπαϊκών επιχειρήσεων και τελικά υπήρξαν διαφοροποιήσεις από τη νομοθεσία που πέρασε από το Κογκρέσο, ενώ αναμένεται να υπάρξουν διαπραγματεύσεις στη συνέχεια. Η υπόθεση αφορά κυρίως ευρωπαϊκές ενεργειακές εταιρείες οι οποίες έχουν συνεργασία με τη Ρωσία, καθώς και την προμήθεια της Ευρώπης με υγροποιημένο αέριο, τη στιγμή που οι αμερικανικές κυρώσεις στοχοποιούν τον κλάδο της ενέργειας μεταξύ άλλων.  Σημειωτέον ότι οι κυρώσεις των ΗΠΑ αποφασίστηκαν από το Κογκρέσο -παρά τις αντιρρήσεις που εξέφρασε και δημοσίως ο Ντόναλντ Τραμπ- ως ποινή για την ανάμειξη της Ρωσίας στις αμερικανικές εκλογές.

Η υπόθεση δείχνει ότι το ρήγμα μεταξύ Γερμανίας και ΗΠΑ είναι βαθύ, καθώς η υπόθεση αγγίζει δύο βασικές στρατηγικές επιλογές της ισχυρότερης ευρωπαϊκής οικονομίας. Και αυτές είναι από τη μία η επίθεση του Τραμπ στο ελεύθερο εμπόριο και τις γερμανικές εξαγωγές στις οποίες στηρίζει τη στρατηγική της η Γερμανία και, από την άλλη, η βούληση των Γερμανών να προσεγγίσουν πλέον τη Ρωσία. Ολα δείχνουν ότι μετά το Brexit η Βρετανία θα προσδεθεί στο αμερικάνικο άρμα, συγκροτώντας μια νέα οικονομική ζώνη. Με τα δεδομένα αυτά, οι Γερμανοί βλέπουν με διαφορετικό μάτι τη ρωσική οικονομία και την αγορά της, ιδιαίτερα καθώς το αγγλοσαξονικό μπλοκ εκ των πραγμάτων θα κινηθεί ως αντίπαλο στην ευρωπαϊκή ζώνη και ιδιαίτερα στη γερμανική ηγεμονία. 

Από την πρώτη στιγμή που ανέλαβε καθήκοντα ο Ντόναλντ Τραμπ έβαλε στόχο τις γερμανικές εξαγωγές, οι οποίες αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο της οικονομικής πολιτικής της Γερμανίας και το θεμέλιο του μοντέλου με το οποίο λειτουργεί η χώρα. 

Η κόντρα φάνηκε από την αρχή, με τις δηλώσεις του ίδιου του Τραμπ και των στελεχών του, ενώ και η στάση των Γερμανών, από το σύνολο του πολιτικού φάσματος, ήταν αντίστοιχη Είναι ενδεικτικό ότι ο γερμανικός Τύπος αποδομεί συστηματικά και ανελέητα τον Τραμπ από την πρώτη μέρα της θητείας του φτάνοντας συχνά μέχρι και την ειρωνεία και τον εξευτελισμό. Τα πράγματα περιπλέκονται από την πορεία του ευρώ, το οποίο έχει ανατιμηθεί περίπου κατά 12% από την αρχή του χρόνου, κάτι που αποτελεί απειλή για τους Γερμανούς εξαγωγείς.
Η ειρωνεία είναι ότι η άνοδος του ευρώ στην ουσία οφείλεται στον Ντόναλντ Τραμπ, αλλά... από την ανάποδη. Καθώς ο Αμερικανός πρόεδρος έδειξε στο πρώτο εξάμηνο της θητείας του ότι δεν μπορεί να περάσει τις πολιτικές του, η αισιοδοξία για ανόρθωση της οικονομίας των ΗΠΑ που είχε δημιουργηθεί με βάση τις εξαγγελίες του έδωσε τη θέση της στην αμφιβολία, αλλά και στην ανησυχία για τις πραγματικές δυνατότητες του προέδρου και την πορεία της χώρας.

Ο Τραμπ βρίσκεται έξι μήνες στην καρέκλα του προέδρου χωρίς να κάνει τίποτα, ενώ υπάρχουν ανοιχτές δικαστικές έρευνες για κοντινά του πρόσωπα. Από την άλλη, στην Ευρώπη διαφαίνεται πολιτική σταθερότητα, καθώς προεξοφλείται η επανεκλογή της Ανγκελα Μέρκελ στη γερμανική καγκελαρία, η οποία μάλιστα φαίνεται να τα έχει βρει με τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν για την πορεία της Ευρωζώνης. 

Θεωρείται βέβαιο ότι μετά τις γερμανικές εκλογές θα ξεδιπλωθούν πρωτοβουλίες για αλλαγές στην Ευρωζώνη με βαθύτερη ενοποίηση του πυρήνα και σταθεροποίηση του κοινού νομίσματος. 

Ετσι, ενώ πριν από έξι μήνες οι αναλυτές συζητούσαν πότε θα έρθει η ισοτιμία 1 προς 1 του ευρώ με το δολάριο, σήμερα χρειάζονται 1,19 δολάρια για να αγοράσεις ένα ευρώ και πολλοί αναλυτές περιμένουν περαιτέρω άνοδο, καθώς συντρέχουν πολλοί λόγοι για να ανέβει το ευρώ, αλλά σχεδόν κανένας για να ανατιμηθεί το δολάριο. Η ισοτιμία έχει ήδη σπάσει το χαμηλό του 2010 που ήταν στο 1,17 και ήταν κοντά στο επόμενο χαμηλό που ήταν στο 1,20. 

Η ειρωνεία είναι ότι ο Ντόναλντ Τραμπ είχε κατηγορήσει τους Γερμανούς ότι τεχνητά κρατούσαν την ισοτιμία του ευρώ χαμηλά για να στηρίζουν τις εξαγωγές τους και υποσχόταν να πάρει μέτρα για να αλλάξει τις ισορροπίες. Τώρα η κατάσταση έχει αντιστραφεί, όχι λόγω κινήσεων από τον Τραμπ, αλλά, αντιθέτως, λόγω της απραξίας του, η οποία έχει καταβυθίσει το αμερικάνικο νόμισμα. Η ακόμα μεγαλύτερη ειρωνεία είναι ότι πολλοί αναλυτές συναλλάγματος πιστεύουν ότι μια μεγάλη ώθηση στο δολάριο θα μπορούσε να δώσει ενδεχόμενη αποχώρηση ή απομάκρυνση του Τραμπ, η οποία όμως δεν μοιάζει πιθανή με τα σημερινά δεδομένα. Επομένως, με άλλα τριάμισι χρόνια προεδρίας Τραμπ, η σύγκρουση ΗΠΑ Γερμανίας μπορεί μόνο να χειροτερέψει.