Δημήτρης Παγαδάκης

Υπό αυτή τη διαρκή προκατάληψη τής ήταν αδιανόητο να υπάρχει έντιμος επιχειρηματίας με ειλικρινή πρόθεση κοινωνικής προσφοράς και γενναιόδωρη ανιδιοτελή φιλοπατρία. Ωστόσο και σε αυτή τη μασίφ θεωρητική “κατασκευή” υπήρχαν ακαλαίσθητες ρωγμές. Από τη μια λειτουργούσαν υπό την κηδεμονία της κάποιες κομματικές μπίζνες με “σταναχοβίτικους” μισθούς και ωράρια.

Εξωραΐζονταν, όμως, αυτές οι μάλλον αποδοτικές δραστηριότητες με το ηθικό, εν μέρει υποκριτικό, περίβλημα πως δήθεν ενισχύουν της δράση της υπέρ των λαϊκών συμφερόντων.
Αναπόφευκτα στις αξίες της αλληλεγγύης, της συλλογικότητας, του κοινού καλού, στην ασπίδα της προάσπισης του αγώνα συγκολλούνταν τα θραύσματα του κέρδους Αντιφατικό μεν με τη συνολική θεωρητική πανοπλία, κατανοητό δε ως επιλογή, αν όχι ως υπέρβαση.

Από τη άλλη υπήρχαν οι κυνηγημένοι αριστεροί της δεκαετίας ’50 και του ’60 που κατάφεραν να διακριθούν στην ανταγωνιστική επιχειρηματικότητα. Άνθρωποι που γνώρισαν διωγμούς, φυλακές και ξερονήσια, δεν είχαν, τότε, πολλές εναλλακτικές εργασιακής απασχόλησής.

Έχοντας απέναντι τους ένα εχθρικό κράτος, σφαλιστή την πόρτα των δημόσιων υπηρεσιών και καχύποπτο τον ιδιωτικό τομέα λόγω των κοινωνικών τους φρονημάτων, έπρεπε να διαλέξουν μεταξύ ξενιτιάς ή αυτοαπασχόλησης.

Αρκετοί από όσους διάλεξαν τη δεύτερη λύση αναδείχθηκαν με το ταλέντο, το μόχθο και το ρίσκο τους ως αυτοδημιούργητοι επιτυχημένοι επιχειρηματίες. Κατά κανόνα υποδειγματικοί απέναντι στην ασύδοτη κρατικοδίαιτη διαπλοκή και τη πελατειακή νομή της εξουσίας, παρέμειναν κατά κάποιο τρόπο συνεπείς στα “πιστεύω” τους.

Ακόμη κι αν κάποιοι ¨μήδισαν” ιδεολογικά, στη πλειονότητα τους ενίσχυαν αφανώς με τον καλοδεχούμενο οβολό τους τα κόμματα της αριστεράς. Λογικά, στο ελληνικό μωσαϊκό του επιχειρείν αυτές οι ψηφίδες κατέκτησαν σιωπηλά την αποδοχή τους από τη επίσημη αριστερά η οποία , υποτίθεται, πορευόταν ασυμβίβαστη με το μονοπάτι της εγχώριας επιχειρηματικότητας.

Προφανώς οι εκπορευόμενοι από την αριστερά επιχειρηματίες δεν μοίρασαν, κατά τας γραφάς, τα υπάρχοντα τους, προφέροντας τα ως ελεημοσύνη στην αγνή και αναμάρτητη παράταξη. Υπήρχε, όμως, πάντα μια απενοχοποιημένη αμφισημία εκ μέρους της που τους απάλλασσε από την κατηγορία της αμείλικτης κερδοσκοπίας. Πράγμα που δεν έθετε αξιολογικό πρόσημο στη καθαυτή προέλευση των χρημάτων των εκάστοτε συνεισφορών τους.

Εν τούτοις στη πολιτική ρητορική η αποστροφή της αριστεράς στο κέρδος και την αξιοποίηση του ήταν δεδομένη. Ιδιαίτερα σε επίπεδο κύρους και ακεραιότητας των στελεχών της ήταν ανεπίτρεπτη οποιαδήποτε ελαστικότητα απέναντί του.

Από καθαρή ιδεολογική προσήλωση ξεροκεφαλιά ή εμμονική ηθικολογία, όπως κι αν είχε, προηγούνταν προσωποποιημένη η διαχρονική εγκυρότητα της αδάμαστης μαρξιστικής σκέψης. Καμία παραχώρηση στη μικροαστική αναίδεια, την καπατσοσύνη και την αισθητική βαναυσότητα του νεοπλουτισμού.

Έως ότου κατέφθασαν μερικοί κομματικοί κανακάρηδες της ριζοσπαστικής αριστεράς να υπενθυμίσουν στο πολιτικό πεδίο το ενίοτε ηθικό έλλειμμα της κάθε νόμιμης πράξης . Θεμιτή η απόκτηση πλούτου, επιτρεπτή η διάθεση φορολογημένων εισοδημάτων, δικαιολογημένη η όποια τοποθέτηση τους.

Ωστόσο από το πλασάρισμα της φιλάνθρωπης ευαισθησίας έως τη μετατροπή της, έστω και ως υποψία, σε κερδοφόρα μπίζνα υπάρχει απόσταση. Πόσο μάλλον σύγκρουση μεταξύ πράξεων και διακηρύξεων;. Ηθικό πλεονέκτημα και ανθρωπισμός με το αζημίωτο δεν κολλάνε.

Ενδεχομένως για τον ευρωβουλευτή και εισοδηματία εξ ενοικίων μεταναστών Δημήτρη Παπαδημούλη να ταίριαζε ο στίχος του Γιάννη Ρίτσου : “γιατί τάχα αμαρτία η συμφωνία με την επιθυμία μας;”. Στην τρέχουσα, όμως, επιχειρηματική του δραστηριοποίηση μάλλον του πάει ασορτί το τραγούδι του Γιώργου Μαρίνου “είμαι καλός κομμουνιστής (υπέρ οπορτουνιστού λόγος)” που διόλου περιπαικτικά λέει: “πλουτίζω όμως μια φορά και τότε λέω αντίο,αντίο επανάσταση διότι επενδύω”.