Βασ. Αναστασόπουλος

Μπαίνοντας όμως στην τελική ευθεία για τις ευρωεκλογές της 26ης Μαΐου, αξίζει ίσως να αναλογιστούμε την κρισιμότητα που θα έχει η φετινή ψηφοφορία για την διαμόρφωση του μέλλοντος της Ευρώπης. Από τη μία είναι ο νεοφιλελευθερισμός και οι πολιτικές λιτότητας, που υποθάλπουν το... τέρας της Ακροδεξιάς. Και από την άλλη οι προοδευτικές δυνάμεις που συμμαχούν, προωθώντας το οικονομικό μοντέλο της δίκαιης ανάπτυξης. Τα επιχειρήματα και της μίας και της άλλης πλευράς είναι λίγο-πολύ γνωστά και πολλάκις «αναμασημένα». Λίγο πριν πάμε στις κάλπες, προσωπικά θα ήθελα να εστιάσουμε σε κάτι που μοιάζει ίσως... αστείο να το συζητάμε, αλλά τελικά προκύπτει ως αδήριτη ανάγκη: οι άνθρωποι που θα στείλουμε στην Ευρωβουλή, όποιοι κι αν είναι, απ' όποιο χώρο και αν προέρχονται, να... είναι όντως εκεί, ψυχή τε και σώματι. Και να τιμούν τους πολίτες που τους εξέλεξαν.

Την περασμένη εβδομάδα διεξήχθη στην Ευρωβουλή μία από τις πιο κρίσιμες ψηφοφορίες. Και, μολονότι η θητεία τους θα ολοκληρωθεί σε περίπου δύο μήνες, οι ευρωβουλευτές ανέλαβαν το βάρος μιας ψήφου που πρόκειται ν' αλλάξει για πάντα το Διαδίκτυο, ειδικά έτσι όπως το γνωρίζουμε σήμερα. Μιλάμε φυσικά για την περίφημη Οδηγία τα πνευματικά δικαιώματα, που «πέρασε» με την θετική ψήφο 348 ευρωβουλευτών, την ώρα που 274 είχαν το θάρρος και το «ανάστημα» να πουν «όχι». Όσο για τους 36 που ψήφισαν «λευκό», καλύτερα να μην σχολιάσουμε, γιατί θα πούμε καμιά άσχημη κουβέντα...

Για όσους δεν ξέρουν τι συνιστά η Οδηγία για τα πνευματικά δικαιώματα και τι ψηφίστηκε πριν από λίγες ημέρες στην Ευρωβουλή, θα επιχειρήσουμε παρακάτω να εξηγήσουμε τα βασικότερα σημεία εν συντομία -ειδικότερα, θα αποπειραθούμε να περιγράψουμε τι αλλάζει με τα επίμαχα άρθρα 11 και 13 (τα οποία, λόγω αλλαγών στην αρίθμηση, μπορεί να συναντήσετε και ως άρθρα 15 και 17).

Το άρθρο 17 (πρώην 13) καθιστά τους παρόχους περιεχομένου υπεύθυνους για το περιεχόμενο που ανεβάζει κάποιος χρήστης. Κάθε διαδικτυακή κοινότητα, πλατφόρμα ή υπηρεσία που υπάρχει για παραπάνω από τρία χρόνια ή έχει έσοδα άνω των 10 εκατ. ευρώ ετησίως, υποχρεούται να διασφαλίζει ότι κανένας χρήστης δεν θα δημοσιεύει τίποτα που να παραβιάζει τα πνευματικά δικαιώματα. Με απλά λόγια, εάν κάποιος χρησιμοποιεί το περιεχόμενο κάποιου άλλου χωρίς την άδειά του και κερδοσκοπεί εις βάρος του, δεν ελέγχεται εκείνος, αλλά η ευθύνη -και η νομική- βαραίνει την πλατφόρμα που τον φιλοξενεί.

Για να αντιληφθεί κανείς για τι όγκο πληροφοριών μιλάμε, αρκεί να λάβουμε υπόψη μας ότι κάθε λεπτό της ημέρας «ανεβαίνουν» κατά μέσο όρο περισσότερες από 300 ώρες βίντεο στο YouTube, πάνω από 200.000 φωτογραφίες στο Facebook, ενώ περί τις 350.000 αναρτήσεις γίνονται στο Twitter. Ο έλεγχος, λοιπόν, καθίσταται εκ των πραγμάτων αδύνατο να επιτευχθεί, και είναι εξαιρετικά κοστοβόρος για όποιον το επιχειρήσει -ενδεικτικά, το φίλτρο Content ID που χρησιμοποιεί το YouTube, κόστισε στην Google περί τα 100 εκατ. δολάρια, ποσό το οποίο ελάχιστοι οργανισμοί σε όλο τον κόσμο μπορούν να διαθέσουν. Επιπροσθέτως, ακόμα και η πιο «έξυπνη» μηχανή φιλτραρίσματος, δεν είναι σε θέση να αναγνωρίσει εάν ένα υλικό έργο αποτελεί κριτική για μία ταινία, ένα «meme», μία διασκευή ή μια παρωδία είναι νόμιμη ή παραβιάζει τους κανόνες.

Από την άλλη, το άρθρο 15 (πρώην 11) επιβάλλει να υπάρχει σχετική άδεια για την αναπαραγωγή μίας είδησης, με παραπάνω από μία λέξη ή μια πολύ σύντομη περιγραφή. Περιορίζει έτσι την ελεύθερη ροή της πληροφορίας και της ενημέρωσης, βασικά αγαθά μίας δημοκρατικής κοινωνίας. Σύμφωνα με τα όσα προβλέπει, οι εκδότες και τα μεγάλα δημοσιογραφικά μέσα ενημέρωσης θα αποφασίζουν ποιος μπορεί να «συνδεθεί» με τις ειδήσεις τους και θα χρεώνουν την άδεια για να το κάνουν -χωρίς εξαιρέσεις για μη εμπορικούς χρήστες, μη κερδοσκοπικά πρότζεκτ ή ακόμα και μπλογκ με διαφημίσεις ή άλλες πηγές εισοδήματος, ανεξαρτήτως μεγέθους.

Θεωρητικά, ο στόχος του εν λόγω άρθρου, είναι να αναγκαστούν υπηρεσίες όπως η Google News να πληρώσουν τα ειδησεογραφικά μέσα, καθώς η πλατφόρμα στην ουσία πουλάει τις ειδήσεις τους. Ωστόσο, όπως διαβάζουμε στο Διαδίκτυο, τα παραδείγματα της Γερμανίας και της Ισπανίας, που εφαρμόζουν ήδη παρόμοια νομοθεσία, είναι αποκαλυπτικά. Στη Γερμανία, η Google προσέφερε στους εκδότες την επιλογή να της παραχωρήσουν δωρεάν το περιεχόμενό τους ή να μην εμφανίζονται καν στις λίστες της, με τους πρώτους να δίνουν τις άδειες «εν λευκώ». Στην Ισπανία, όταν οι εκδότες απαίτησαν την πληρωμή των δικαιωμάτων τους, η Google απλώς... έκλεισε την υπηρεσία του Google News στην ιβηρική χώρα.

Ας ξαναγυρίσουμε όμως στο σημείο που έχει να κάνει με το ποιοι και πόσοι συμμετείχαν σε αυτήν την κρισιμότατη, ιστορικού χαρακτήρα για το μέλλον του ελεύθερου Διαδικτύου ψηφοφορία. Αν έχετε... κρατήσει λογαριασμό, μέχρι εδώ αναφερθήκαμε στο πώς ψήφισαν τα 658 εκ των 750 μελών του Ευρωκοινοβουλίου. Άλλοι 92 ευρωβουλευτές προτίμησαν να απέχουν. Οι δέκα εξ αυτών προέρχονται από την Ελλάδα: Δημήτρης Παπαδημούλης (δήλωσε άρρωστος), Κωνσταντίνα Κούνεβα (επικαλέστηκε υποχρέωση) και Στέλιος Κούλογλου από τον ΣΥΡΙΖΑ. Μανώλης Κεφαλογιάννης, Γιώργος Κύρτσος, Ελίζα Βόζενμπεργκ και Θοδωρής Ζαγοράκης από τη ΝΔ. Η Εύα Καϊλή και ο Σωτήριος Ζαριανόπουλος, από την Ελιά και το ΚΚΕ αντίστοιχα, επίσης απουσίαζαν από την ψηφοφορία, όπως και ο ανεξάρτητος ευρωβουλευτής, Νότης Μαριάς.

Γιατί σημειώνουμε τα ονόματα; Γιατί από κρίσιμες ψηφοφορίες ουδείς δικαιούται να απουσιάζει. Διότι δεν τους στείλαμε με την ψήφο μας στην Ευρωβουλή, για να απέχουν, όταν θα έπρεπε να μας εκπροσωπούν. Διότι δεν «τσεπώνουν» περί τα 15.000-17.000 ευρώ μηνιαίως (σε αυτό το ύψος μπορούν να ανέλθουν οι αποδοχές ενός συνεπούς ευρωβουλευτή, που απουσιάζει ενδεχομένως μόνο τα Σαββατοκύριακα), για να κάνουν τους... Κινέζους. Και γιατί, στις 26 του Μάη, πολλοί εξ αυτών θα διεκδικήσουν εκ νέου την ψήφο μας.

Είτε λοιπόν επιλέξουμε να στείλουμε στην Ευρωβουλή την Ραλλία την Χρηστίδου είτε τον Στέλιο τον Κυμπουρόπουλο, για παράδειγμα, ας είμαστε βέβαιοι για ένα πράγμα: ότι θα είναι εκεί, κάθε μέρα, για να εκπροσωπούν τους ψηφοφόρους τους με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Ότι δεν θα είναι «άφωνοι», ωσεί παρόντες και... οιονεί απόντες. Ότι θα διεκδικούν για λογαριασμό μας και δεν θα στρογγυλοκάθονται πάνω στις παχυλές αποδοχές τους. Ξέρω, φαντάζει... έκθεση ιδεών και ουτοπία κάτι τέτοιο, αλλά ας τους δώσουμε την ευκαιρία να μας διαψεύσουν -ευχάριστα, έτσι για την αλλαγή...