Αλέξανδρος Διακόπουλος

Για να αξιολογήσουμε λοιπόν το κατά πόσο θα έπρεπε να επανεκκινήσουμε τις διερευνητικές επαφές και να μπούμε σε διάλογο με την Τουρκία, θα πρέπει να έχουμε ξεκάθαρο στο μυαλό μας όχι το απόλυτο των επιθυμιών μας, αλλά τις ρεαλιστικές εναλλακτικές. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής είχε δηλώσει το 1978 στη Βουλή ότι «για την επίλυση των διαφορών υπάρχουν οι εξής τρόποι: ο διάλογος, η διαιτησία και ο πόλεμος». Για το τελευταίο, δε, τον πόλεμο δηλαδή, ο Κλαούζεβιτς είχε σωστά (και προφητικά) παρατηρήσει ότι «τα αποτελέσματα που προκύπτουν από τον πόλεμο δεν είναι ποτέ τελικά. Ακόμη και η πιο αποφασιστική νίκη στο πεδίο της μάχης δεν μετασχηματίζεται εύκολα σε διαρκές στρατηγικό αποτέλεσμα ή πολιτική συμφωνία, και ο τερματισμός μιας σύγκρουσης συχνά ενέχει μέσα του το σπέρμα μιας μελλοντικής». Σε κάθε περίπτωση, στον θεμελιώδη Χάρτη του ΟΗΕ, η χρήση βίας έχει κηρυχθεί παράνομη και το Διεθνές Δίκαιο επιτάσσει την ειρηνική επίλυση των διαφορών μέσω διαλόγου, διαπραγματεύσεων ή και προσφυγής στα διεθνή δικαιοδοτικά όργανα. Ως εκ τούτου, έχει τεράστια σημασία, σε περίπτωση ένοπλης σύγκρουσης, το ποια χώρα ήταν αυτή που την ξεκίνησε (όσο δίκιο και να θεωρεί πως έχει) γιατί θα έχει ενεργήσει εκτός πλαισίου Διεθνούς Δικαίου. Αυτή θα υποστεί όλη την κατακραυγή της διεθνούς κοινότητας, ενώ θα είναι πλέον δικαιολογημένη η ένοπλη και δυναμική αντίδραση της άλλης πλευράς. Ειδικά για τη χώρα μας που έχει βασίσει τη στρατηγική της όχι απλά στην επίκληση αλλά και την εφαρμογή του Δ.Δ., μια τέτοια απερίσκεπτη ενέργεια θα ήταν όχι μόνο αντιφατική και ανακόλουθη, αλλά και αυτοκτονική.

Οι Διεθνείς Σχέσεις διαφέρουν ουσιωδώς από τις κοινωνικές, όπου αν έχεις διαφορές με έναν γείτονα του κόβεις την καλημέρα. Αντιθέτως, είναι κυρίως όταν υπάρχουν προβλήματα και προστριβές με μια άλλη χώρα, που η διαδικασία του διαλόγου έχει περισσότερο νόημα. Ετσι το αντιλαμβάνεται και η Διεθνής Κοινότητα. Ως εκ τούτου, ενδεχόμενη άρνηση της χώρας μας να συμμετάσχει στις διερευνητικές θα έδινε το καλύτερο άλλοθι στην Τουρκία όχι μόνο για να αποφύγει τις κυρώσεις της Ε.Ε., αλλά και να εντείνει την παραβατική της συμπεριφορά, αφού θα ήταν η Ελλάδα «αυτή που αρνείται τον διάλογο».

Είναι τέλος σημαντικό να τονιστεί ότι το Διεθνές Σύστημα είναι άναρχο. Δεν υπάρχει δηλαδή μια ανώτερη αρχή στην οποία μπορείς να προσφύγεις για να βρεις το δίκιο σου και για την προσφυγή σε διεθνή δικαστήρια ή διαιτησία απαιτείται η συμφωνία όλων των πλευρών. Σε αυτό το πλαίσιο, καλούνται οι χώρες να λειτουργήσουν - κι αυτό είναι εκ των πραγμάτων ένα πλαίσιο συνεργασίας, συναίνεσης συμβιβασμού και διαλλακτικότητας. Χωρίς διεθνή συμφωνία, κανένα κυριαρχικό δικαίωμα δεν κατοχυρώνεται και κάθε διεθνής συμφωνία είναι αποτέλεσμα συγκερασμού αντίρροπων συμφερόντων.