Αντώνης Ψύρης

Αυτή η φράση καθ´όλη τη διάρκεια αυτής της πρωτόγνωρης πανδημίας ερχόταν και ξαναερχόταν στο μυαλό μου σε μια προσπάθεια να επαναπροσεγγίσω τις συνθήκες της ζωής μας από μια διαφορετική οπτική γωνία.

Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η σημερινή πανδημία αποτελεί γεγονός με ανυπολόγιστες συνέπειες για την ανθρωπότητα που δυστυχώς δεν είμαστε σε θέση ακόμη να αποτιμήσουμε, καθώς το φαινόμενο εξελίσσεται διαρκώς.

Οι απώλειες τόσων συνανθρώπων μας σε παγκόσμιο επίπεδο σε συνδυασμό με την ανατροπή της ανθρώπινης ζωής και τις οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις που διαγράφονται στον ορίζοντα ασφαλώς δεν μπορούν να μας γεμίζουν με αισιοδοξία. Τα αρνητικά μηνύματα που μας κατακλύζουν από παντού με εντονότερο το στοιχείο της αβεβαιότητας για το μέλλον είναι λογικό να γεμίζουν τις ψυχές όλων με ανησυχία και φόβο.

Από την άλλη πλευρά όμως, όπως και σε κάθε κρίση, θα ήταν ανεύθυνο να επιδιδόμαστε σε καταστροφολογικές προφητικές προσεγγίσεις. Επιπλέον και αναλογιζόμενοι το αρχαιοελληνικό «ουδέν κακόν αμιγές καλού» ίσως θα ήταν έως και αναγκαίο να αντλήσουμε από τη νέα πραγματικότητα ορισμένα χρήσιμα συμπεράσματα που πιθανό να συμβάλλουν με την κατάλληλη αξιοποίησή τους στη βελτίωση της ζωής μας στο μέλλον.

Αυτή λοιπόν η νέα πανδημία του 21ου αιώνα μάς υπενθύμισε πάνω από όλα την αξία της ανθρώπινης ζωής, την οποία είχαμε συνηθίσει να θεωρούμε έως σήμερα δεδομένη.
Ανέτρεψε την ισορροπία στις ζωές μας, δημιουργώντας μία νέα ισορροπία στις σχέσεις μας.

Έφερε στο προσκήνιο ξανά την ξεχασμένη σημασία της ανθρώπινης επικοινωνίας που είχαμε μάθει να αντιμετωπίζουμε επιδερμικά.
Υπενθύμισε την μεγάλη αξία της οικογενειακής εστίας και της θαλπωρής που διασφαλίζει σε όλους μας.

Ανέδειξε την σημασία της ατομικής ευθύνης των πολιτών ακόμη και πάνω από το ρόλο του κράτους.

Υπογράμμισε την σημασία της ενότητας και αλληλεγγύης όλων μας για τη δημιουργία ενός «τείχους ανοσίας» απέναντι στον πιο επικίνδυνο ιό. Τον ιό της αδιαφορίας για τα προβλήματα των συνανθρώπων μας.

Πρόβαλε την αξία ανθρώπων, που μάχονται στην πρώτη γραμμή με αυτοθυσία, όπως οι γιατροί και οι νοσηλευτές καθιστώντας τους πρότυπα ζωής ιδίως για τους νέους μας.

Με λίγα λόγια όλη αυτή η κατάσταση μάς έκανε να αναρωτηθούμε για την πιθανή αντιστροφή της ρήσης του Αντώνη Σαμαράκη. Μήπως τώρα που οι πραγματικές αποστάσεις μεταξύ μας μεγάλωσαν πλησιάσαμε ψυχικά πολύ περισσότερο από ποτέ ο ένας τον άλλον; Μήπως αυτή η αναγκαστική αποστασιοποίηση μάς οδήγησε σε ένα ανέλπιστο ψυχικό πλησίασμα; Και πως θα μπορούσε αυτό να διατηρηθεί;

Σε ό,τι αφορά στο χώρο της εκπαίδευσης που υπηρετώ, η νέα αυτή πραγματικότητα διαμόρφωσε νέα δεδομένα. Η ανάγκη για την εξ αποστάσεως εκπαίδευση που ανέκυψε επιτακτικά αποκάλυψε με ένα διαφορετικό τρόπο την αξία του καθημερινού μας λειτουργήματος. Ανέδειξε την αξία των ψηφιακών εργαλείων στην καθημερινή εκπαιδευτική διαδικασία κόντρα σε στερεότυπα και προκαταλήψεις.

Αποκάλυψε πως ο προσεκτικός συνδυασμός σύγχρονης και ασύγχρονης εκπαίδευσης μπορεί να έχει σημαντικά θετικό αντίκτυπο. Αδιάψευστος μάρτυρας η ιδιαίτερα θετική υποδοχή μαθητών και γονέων σε αυτή την πρωτοβουλία. Από την σχεδόν αδιάλειπτη και υπεύθυνη συμμετοχή των μαθητών στα εν λόγω τηλεμαθήματα έως τα συγκινητικά μηνύματα αναγνώρισης και ηθικής επιβράβευσης των γονέων για την προσπάθεια που καθημερινά καταβάλλουμε.

Και φυσικά δεν θα μπορούσε να παραλειφθεί ο καθημερινός υπέρμετρος μόχθος των εκπαιδευτικών, προκειμένου να ανταποκριθούν από την πρώτη στιγμή σε μια πρωτόγνωρη για αυτούς πρόκληση, στεκόμενοι δίπλα στους μαθητές τους και προσαρμόζοντας το έργο τους στις νέες απαιτήσεις. Θα έλεγε κανείς πως η ιδιότυπη αυτή «εισβολή» του σχολείου στα σπίτια των μαθητών μέσα από την εξ αποστάσεως εκπαίδευση ανέδειξε με ένα διαφορετικό τρόπο τη λειτουργία του σχολείου ως τη δεύτερη οικογένειά τους.

Όλα τα παραπάνω φέρουν στο φως την εικόνα μιας νέας πραγματικότητας που μέσα από τη βαριά σκιά της αφήνει να περάσουν και κάποιες αχτίδες ελπίδας. Μιας πραγματικότητας που παρά τις ζοφερές πτυχές της μάς επιτρέπει να χαμογελούμε ακόμη αισιόδοξα για την επόμενη μέρα. Αρκεί να αξιοποιήσουμε τα διδάγματα αυτής της παγκόσμιας εμπειρίας και να διατηρήσουμε ευλαβικά μια υπεύθυνη στάση ως άνθρωποι και ως κοινωνία. Και τότε ίσως όχι μόνο «να δούμε τις αμυγδαλιές να ανθίζουν» αλλά και να «σηκωθούμε λίγο ψηλότερα». Άλλωστε το αύριο θα είναι μια άλλη μέρα.

Αντώνιος Σ. Ψύρης
Φιλόλογος-Ιστορικός
Διευθυντής Γυμνασίου
Αναπληρωτής Γενικός Διεθυντής Εκπαίδευσης Εκπαιδευτηρίων Δούκα