Der Spiegel: Εκτενές αφιέρωμα στην ελληνική Documenta εν μέσω κριτικής

Τo νέο τεύχος του Der Spiegel αφιερώνει εκτενές δημοσίευμα στην Documenta, τη μεγαλύτερη έκθεση σύγχρονης τέχνης στον κόσμο, η οποία φέτος συνδιοργανώνεται για πρώτη φορά μεταξύ Κάσελ και Αθήνας. Με αφορμή τα εγκαίνιά της στην Αθήνα στις 8 Απριλίου το γερμανικό περιοδικό σημειώνει: «Για πρώτη φορά η Documenta δεν θα διεξαχθεί μόνο στο Κάσελ αλλά και στο εξωτερικό, στην Αθήνα. Οι επιμελητές δίνουν έμφαση στην παρουσίαση της εικόνας μιας απελπισμένης πόλης –και ως εκ τούτου προκαλούν την κριτική».

Το γερμανικό περιοδικό κάνοντας μια σύντομη αναδρομή στην ιστορία της Documenta σημειώνει ότι κάθε πέντε χρόνια το Κάσελ μετατρέπεται σε ένα «κέντρο εξουσίας» για τον χώρο του πολιτισμού «όπου ο εκάστοτε καλλιτεχνικός διευθυντής ή διευθυντές αποφασίζουν ποια τέχνη πουλάει, και μάλιστα παγκοσμίως».

Φέτος ο κλήρος πέφτει στην Αθήνα. «Την επόμενη εβδομάδα ξεκινά στην Αθήνα μια εξόριστη, θα μπορούσε να πει κανείς, Documenta. H Αθήνα πρέπει να φανεί σαν ένα νέο, ένα καλύτερο Κάσελ». Στόχος του Πολωνού διευθυντή της Documenta Άνταμ Σίμτσικ είναι να «συγκρουστεί με την παράδοση» και να βγάλει τη σύγχρονη τέχνη έξω από τα όρια της «γερμανικής επαρχίας». Αυτή η τάση γίνεται εύκολα αντιληπτή αν κοιτάξει κανείς το ελληνικό πρόγραμμα. Πολυσυλλεκτικό, με έντονες αναφορές στην ιστορία, την πολιτική, την σύγχρονη κοινωνία, την κρίση.

Μια επιμελήτρια της Documenta ανέφερε χαρακτηριστικά: «Έχουμε την αίσθηση ότι ζούμε στη Βαϊμάρη της δεκαετίας του 1920. Η Αθήνα, αυτή η μητρόπολη των εκατομμυρίων, μια πόλη γεμάτη υπαρξιακές ανησυχίες πρέπει να μεταφέρει όλο αυτό το αίσθημα της νευρικότητας». Οι ιστορικές αναφορές θα είναι έντονες, για πολλούς Έλληνες όμως πρέπει ιδιαιτέρως να δοθεί έμφαση στο παρελθόν των δύο χωρών την περίοδο της κατοχής, στα φρικτά εγκλήματα της Βέρμαχτ. «Ωστόσο για τον Σίμτσικ ανακύπτει το εξής πρόβλημα: Για τον ίδιο η Αθήνα εξυπηρετεί άριστα τους δικούς του σκοπούς. Θέλει όσο το δυνατόν να συσφίξει τις σχέσεις των δύο χωρών, εντούτοις ακριβώς τέτοιες κινήσεις είναι που προκαλούν στην Αθήνα κριτική. Ακόμη και το γεγονός ότι πέρυσι χάρη στην Documenta ένα παλιό μουσείο ανακαινίσθηκε, δεν βοηθά».

Όπως αφήνει να φανεί το δημοσίευμα, παρά τις φιλόδοξες βλέψεις περί συνεισφοράς στο κομμάτι της ελληνογερμανικής συνεργασίας, η Documenta 14 αποτελεί ήδη αντικείμενο έντονης κριτικής ιδίως στην Ελλάδα. Κύριο επιχείρημα είναι το εξής: Παρά τις όποιες καλές προθέσεις, η φετινή διοργάνωση εξακολουθεί να πατά πάνω σε ένα κλισέ, από το οποίο στην πραγματικότητα θέλει να επωφεληθεί η γερμανική Documenta και όχι μόνο σε καλλιτεχνικό επίπεδο
 
Πηγή Deutsche Welle