Θάνος Παπαδόπουλος

Αυτό οφείλεται στις αλλαγές και τις εξελίξεις που συνέβησαν στη χώρα το προηγούμενο διάστημα, μεταξύ των οποίων και η μετατροπή μέσα σε λίγα χρόνια του αγροτικού πληθυσμού σε αστικό. Αλλά κι από τις εξελίξεις στην Ευρώπη και στον Κόσμο. Ο μεταμορφισμός των πολιτικών κομμάτων και παρατάξεων στη Μεταπολίτευση είναι μία συναρπαστική ιστορία, όπως δείχνουν και οι μεταμορφώσεις της δεξιάς παράταξης.  

Η ιστορία της Δεξιάς φαίνεται ν' αρχίζει με το Εθνικόν Κόμμα του Θεόδωρου Δηλιγιάννη (1883-1902). Ο Δηλιγιάννης πίστευε ακράδαντα στον κρατικό παρεμβατισμό και γι' αυτό ευνοούσε τα μικροαστικά στρώματα που συνδέονταν με τον κρατικό μηχανισμό, τους στρατιωτικούς και τους δημόσιους υπαλλήλους. Το Εθνικόν Κομιτάτον  (1863-1866) του Επαμεινώνδα Δεληγιώργη παρά τον εθνικισμό του δεν μπορεί να ενταχθεί στη δεξιά παράταξη. Αντίθετα, το κόμμα των εθνικοφρόνων (1865-1913) ανήκει στη δεξιά παράταξη μετά τον θάνατο του δημιουργού του Αλέξανδρου Κουμουνδούρου που ήταν αντιμοναρχικός. Κάτω από την ηγεσία του Δημητρίου Γούναρη μεταλλάσσεται στο Λαϊκό Κόμμα.

Ιδεολογικά η δεξιά παράταξη διαμορφώνει ένα τρίπτυχο που περιλαμβάνει ως υπόστρωμα τον εθνικισμό (τον αλυτρωτισμό και τη Μεγάλη Ιδέα του Ι. Κωλέττη), τον μοναρχισμό και τον ορθόδοξο Χριστιανισμό. Τα σύμβολά του σιγά-σιγά γίνονται το στέμμα, το ξίφος και ο σταυρός. Ή το τρίπτυχο: Πατρίς, Θρησκεία, Οικογένεια. Στη λαϊκή μυθολογία ενσωματώθηκαν οι θρύλοι του "μαρμαρωμένου βασιλιά", του "πάλι με χρόνια με καιρούς πάλι δικά μας θα' ναι" και οι προφητείες του Αγαθάγγελου, του Κοσμά του Μελωδού, του Παπουλάκου των Κολλυβάδων και του Παΐσιου….

Το Λαϊκό Κόμμα (1913-1958) που διαδέχθηκε το Κόμμα Εθνικοφρόνων παγίωσε την ιδεολογία του, καθώς στη σύγκρουση του βασιλιά με τον Ελευθέριο Βενιζέλο, για την επιλογή συμμάχων στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, τάχθηκε με τον Κωνσταντίνο και οδήγησε τη χώρα στον διχασμό. Ο διχασμός προκάλεσε τη διάσπαση του ελληνικού κράτους: στο κράτος των Αθηνών με ηγέτη τον βασιλιά Κωνσταντίνο Α' και αιχμή τους επίστρατους του Ι. Μεταξά. Η νίκη της Αντάντ το 1918 δικαίωσε τον Βενιζέλο, αλλά ο Διχασμός συνεχίστηκε για άλλα 20 χρόνια. Το 1920 το Λαϊκό Κόμμα κερδίζει τις εκλογές με σύνθημα την επιστροφή των Ελλήνων στρατιωτών από το μέτωπο της Μικράς Ασίας (οίκαδε) αλλά αμέσως αλλάζει πολιτική και στέλνει τον βασιλιά στη Σμύρνη και το στρατό να περάσει την Αλμυρά έρημο και να καταλάβει την Άγκυρα. Το αποτέλεσμα ήταν η Μικρασιατική Καταστροφή και η εγκαθίδρυση της Β' Ελληνικής Δημοκρατίας (1924-1935), την οποία κακοποίησαν στρατηγοί και δικτάτορες: Α. Πάγκαλος, Γ. Κονδύλης, Ι Μεταξάς. Ο Παναγιώτης Τσαλδάρης διαχειρίστηκε το Λαϊκό Κόμμα έως την επιστροφή του βασιλιά και τη δικτατορία του Ι. Μεταξά, που λάνσαρε την ιδεολογία του "Ελληνοχριστιανικού Πολιτισμού". Είδος μεικτού και τέρας αποφώλιον.

Ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος σάρωσε τις μοναρχικές και θρησκευτικές ιδεολογίες, αλλά ο Εμφύλιος Πόλεμος (1946-1949), τις ξανάφερε στην επιφάνεια. Ο Αλέξανδρος Παπάγος με τον Ελληνικό Συναγερμό και το θεσμισμένο αντικομμουνιστικό κράτος έδωσε νέα λάμψη στους αναχρονισμούς…

Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής υπήρξε ο μεγάλος μεταρρυθμιστής της Δεξιάς. Με την ίδρυση της Εθνικής Ριζοσπαστικής Ένωσης (ΕΡΕ) άλλαξε πορεία και προσανατολισμό στη δεξιά παράταξη, ύστερα από έναν αιώνα στον μοναρχικό ελληνοχριστιανικό πολιτισμό. Το νέο άτυπο τρίπτυχο που καθοδηγούσε τη δράση του Κωνσταντίνου Καραμανλή συνοψίζεται σε: εκσυγχρονισμός, εκδημοκρατισμός κι ένταξη στο νέο ευρωπαϊκό πλαίσιο που άρχιζε να διαμορφώνεται τότε. Ακολούθησε το παράδειγμα του Χαρίλαου Τρικούπη και του Ελευθέριου Βενιζέλου. Ο εκσυγχρονισμός της χώρας πραγματοποιήθηκε με τα έργα υποδομών της οκταετίας 1955-1963. Τον εκδημοκρατισμό προσπάθησε να τον περάσει με την κατάργηση της εξορίας των αριστερών και την αναθεώρηση του Συντάγματος για περιορισμό των προνομίων του βασιλιά. Τον ευρωπαϊκό προσανατολισμό του πραγματοποίησε με τη σύνδεση της χώρας με την ΕΟΚ τον Νοέμβριο του 1962. Τις πολιτικές αυτές τις εφάρμοσε και τις επέκτεινε και στη μεταπολίτευση (1974-1980), διώχνοντας με δημοψήφισμα τον βασιλιά, νομιμοποιώντας τα ΚΚΕ και κάνοντας νέα αίτηση εισόδου στην ΕΟΚ, από την οποία μας είχε αποσύρει η δικτατορία.

Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης (1990-1993) αν και φιλελεύθερος δεν μπόρεσε να συνεχίσει το μεταρρυθμιστικό έργο του Κωνσταντίνου Καραμανλή. Τον εμπόδισαν από τη μια ο κρατικός συντεχνιακός συνδικαλισμός και από την άλλη οι παλαιοκομματικές δυνάμεις μέσα στη ΝΔ που παρίσταναν τους Καραμανλικούς: οι "βαρόνοι" Μ. Έβερτ, Ι. Βαρβιτσιώτης, Γ. Σουφλιάς, Ι. Κεφαλογιάννης και άλλοι.

Ο Κωστάκης  Καραμανλής (2004-2009) κατέστρεψε όλες τις μεταρρυθμιστικές πηγές που είχε δημιουργήσει ο θείος του κι έσυρε ξανά τη χώρα στον παλαιοκομματισμό. Με τον υπέρμετρο δανεισμό, για να δημιουργήσει κομματικό στρατό στο κράτος και την κοινωνία, διπλασίασε το δημόσιο χρέος κι έβαλε την ταφόπλακα της κρίσης στη χώρα. 

Όσον αφορά, τέλος, τον Κυριάκο Μητσοτάκη, που είναι τώρα ο νέος ηγέτης της δεξιάς παράταξης, έχει εξαγγείλει ένα ασαφές και μάλλον δειλό πλαίσιο μεταρρυθμίσεων, που απομένει να το εφαρμόσει όταν γίνει πρωθυπουργός, για να δούμε τα αποτελέσματά του. Επειδή στη ζωή και στην Ιστορία μιας χώρας κι ενός λαού μόνο τα αποτελέσματα της πολιτικής μετράνε: αν σπρώχνουν τη χώρα και τον λαό μπροστά στην οικονομία, στους δημοκρατικούς θεσμούς, στον πολιτισμό.

Οι καλές προθέσεις και τα μεγάλα λόγια απλώς στέλνουν τους λαούς και τις χώρες κατευθείαν στην κόλαση…

(Στο επόμενο: Η δημοκρατική παράταξη μεταμορφώθηκε από εκσυγχρονιστική σε αναχρονιστική)


Υ.Γ. Περισσότερα στο: "Θάνος Παπαδόπουλος: Ποιοι και πώς μας οδήγησαν στη χρεοκοπία. Ιστορία της Μεταπολίτευσης. Εκδόσεις Gutenberg".
* Ο Θάνος Παπαδόπουλος είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας